Szczurowski Jacek (Hyacinthus) (1716? – po 1773), kompozytor.
Ur. na Rusi Czerwonej, zapewne 15 VIII 1716; wymieniane również w źródłach jezuickich inne daty: 19 VIII 1718 i 19 VIII 1721 są prawdopodobnie błędne.
Dn. 14 XI 1735 wstąpił S. do nowicjatu zakonu jezuitów w Krakowie i w l. 1735–7 pobierał nauki w bursie muzycznej przy kościele św. św. Piotra i Pawła. Dn. 20 XI 1737 w Kaliszu złożył śluby proste; tzw. ostatnie śluby złożył 15 VIII 1746 w Gdańsku. Nie miał święceń kapłańskich; jako brat zakonny pełnił przeważnie obowiązki zakrystiana i opiekuna bursy muzycznej. W katalogach zakonnych wymieniany był zwykle jako zastępca prefekta bursy, co wiązało się z nauczaniem muzyki i obowiązkiem kierowania kapelą. Jako zakonnik przebywał w klasztorach w: Kaliszu (1737–41, 1761–5), Krośnie (1741/2), Gdańsku (1742–6, 1749–51, 1759/60), Toruniu (1746–7), Krakowie (1747–8, 1752–4) oraz Jarosławiu (1754–7), Grudziądzu (1760/1) i Poznaniu (1768–71); ostatnie lata (1771–3) spędził w Wałczu.
S. był prawdopodobnie jednym z najpłodniejszych kompozytorów polskich XVIII w. W inwentarzach kapeli krakowskich jezuitów z ok. l. 1739–41 figuruje ok. 40 jego kompozycji, w tym trzy utwory instrumentalne. Wymieniona tam Symphonia (niezachowana) jest najstarszym świadectwem uprawiania tej formy muzycznej w Polsce. Za zaginione uznaje się również sześć litanii, których odpisy istniały jeszcze przed drugą wojną światową. Do naszych czasów przetrwało dziewięć częściowo zdekompletowanych kompozycji wokalno-instrumentalnych: trzy koncerty kościelne z tekstem łacińskim – Coeli cives (B. Klasztoru Paulinów na Jasnej Górze w Częstochowie), Domine, non sum dignus (odpis w B. UAM w P.) i Memento rerum conditor (B. Wyższego Seminarium Duchownego w Sandomierzu, wyd. M. Pielech jako „Motetto de B.V.M.”, W. 1995), dwie msze – Missa ex D (tamże) i Missa Emmanuelis (Arch. Archidiec. w P., dwie części wyd. w: „Muzyka w dawnym Krakowie”, red. Z. M. Szweykowski, Kr. 1964), dwie litanie – Litaniae de BVM (B. Bobolanum w W.) i Litaniae Lauretanae in D (Štátny archív v Bratislave pobočka Modra), nieszpory Vesperae pro Sanctis (B. Wyższego Seminarium Duchownego w Sandomierzu) oraz pastorella do tekstu w języku polskim Dziecino Boże na sopran, 2 oboje i organy (tamże, wyd. w: „Pastorelle staropolskie”, oprac. A. i Z. Szweykowscy, „Źródła do Hist. Muzyki Pol.” T. 12: 1968).
Twórczość S-ego jest reprezentatywna dla muzyki polskiej przełomu baroku i klasycyzmu; dominuje w niej faktura homofoniczna z niewielkim udziałem fragmentów polifonicznych. Poza pastorellą i koncertem Domine, non sum dignus przeznaczonymi na sopran solo, kompozytor operuje dwu- lub czterogłosowym zespołem wokalnym z towarzyszeniem organów i zwykle dwojga skrzypiec, a często również jednej lub dwóch par instrumentów dętych: trąbek clarino, fletów, rogów lub obojów. W warstwie rytmicznej widoczny jest wpływ tańców włoskich, siciliany i tarantelli oraz polskich tańców ludowych, krakowiaka i mazura (zwłaszcza w Coeli cives i bożonarodzeniowej Missa Emmanuelis). Kompozycje obfitujące w solowe partie koloraturowe powstały prawdopodobnie później niż utwory stosujące technikę koncertującą. Data i miejsce śmierci S-ego, a także jego losy po kasacie zakonu jezuitów w r. 1773, nie są znane.
Enc. Muzycz., X (bibliogr.); Słownik biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, Gd. 1997 IV; Słownik jezuitów muzyków i prefektów burs muzycznych. Studia i materiały do dziejów jezuitów polskich, Kr. 2002 IX cz. 3; – Bieś A. P., Polonica w Archiwum Rzymskim Towarzystwa Jezusowego, Kr. 2002 s. 145, 495; Chybiński A., Przyczynki bio- i bibliograficzne do dawnej muzyki polskiej, cz. VI, „Przegl. Muzycz.” 1929 nr 11 s. 2–5; Strumiłło T., Do dziejów symfonii polskiej, „Muzyka” 1953 nr 5–6; Wilde A., Twórczość Jacka Szczurowskiego, tamże 1991 nr 1 s. 45–67; – Informacje Ludwika Grzebienia z Kr.
Maciej Jochymczyk