Rakowski Jakub Józef h. Trzywdar (2. poł. XVIII w.), marszałek ziemi wiskiej w konfederacji targowickiej. Był synem Franciszka, komornika ziemskiego radziłowskiego.
Działalność polityczną rozpoczął R. jako asesor przy marszałku na sejmiku gospodarczym ziemi wiskiej 24 VII 1775. W r. n. razem z ojcem i braćmi przyczynił się do rozdwojenia sejmiku poselskiego, broniąc elekcji swego brata Daniela, a sprzeciwiając się kandydatom partii królewskiej, kierowanej przez Chryzantego Opackiego. Rakowscy oskarżeni zostali ponadto o niesprawiedliwe rozdysponowanie sum rozdzielanych przez komisarza prowiantowego. W r. 1778 na rozdwojonym sejmiku poselskim wiskim R. i jego bracia stanowili trzon opozycyjnej partii Jerzego Potockiego, star. tłumackiego, którzy przeciwników «prześladowali, bili, za łby wodzili, pogębkowali», a sam R. w walce ze stronnictwem Opackiego został «zbity, skaleczony, z munduru wojewódzkiego obdarty» (Teki Pawińskiego). T. r. został podwojewodzim wiskim. Z tym tytułem podpisał manifest szlachty w sprawie kanonii w kapitule płockiej w r. 1788.
Z ramienia Sejmu Czteroletniego R. został powołany na komisarza do wyznaczenia ofiary dziesiątego grosza w pow. wąsockim (30 V 1789). Dn. 8 II 1790 obrano go komisarzem cywilno-wojskowym wiskim, a 16 XI t. r. posłem ziemi wiskiej na Sejm Czteroletni. Przystąpił do konfederacji sejmowej, lecz w obradach nie brał aktywnego udziału. Nazwisko R-ego występuje w diariuszu w głosowaniach 4 i 7 I 1791; nie był obecny podczas uchwalania Konstytucji w dniu 3 maja, nie ma też jego podpisu pod aktem przysięgi ziemi wiskiej (14 II 1792) na wierność Konstytucji. Razem z ziemią wiską przystąpił do protargowickiej konfederacji (6 IX 1792 sejmik, 24 IX przyjęcie aktu ziemi wiskiej przez generalność) i został jej marszałkiem. Z tego tytułu rozpoczynał sejmik przedsejmowy 30 V 1793, po czym sam został posłem na sejm grodzieński. Podczas obrad znalazł się w gronie posłów opozycyjnych, z Dionizym Mikorskim, Antonim Karskim i in., protestując już na sesji 18 VI przeciwko składaniu przez marszałka przysięgi wg roty konfederacji targowickiej. «Przyszło do tego, że Rakowski ukrył krucyfiks, iżby nieprawej przysięgi ukradkiem, gwałtem do niej drący się, nie dopełnił Bieliński» (Trębicki). W odpowiedzi na te wystąpienia gen. Rautenfeld i ambasador J. Sievers «przytrzymali w domu» R-ego i 6 innych posłów, o których upomniała się 19 VI izba poselska. Po przysiędze zostali oni wypuszczeni. Ponownie wypowiadał się R. wbrew woli ambasadora, broniąc obecności arbitrów podczas obrad, za co miał znów zostać aresztowany (1 VII), lecz zdołał zbiec w przebraniu i doczekał uwolnienia swych kolegów (2 VII). Na sesji 5 VII protestował przeciw uchwalaniu siłą narzuconego traktatu. Po 17 VIII nie spotykamy nazwiska R-ego. Razem z braćmi pojawił się na sejmiku wiskim 21 II 1794; po obraniu deputatów Rakowscy «gwałtem» nie dopuścili do elekcji ziemstwa, podając mimo protestów gotową listę do akt. Następnego dnia zaproponowano kandydaturę R-ego na komisarza porządkowego ziemi wiskiej oraz wyznaczono komisję, która miała rozliczyć R-ego z pieniędzy przekazanych przez Rosję za magazyn dla wojska rosyjskiego. Chciano mu przyznać ekwiwalent za starania w interesie ziemi (m. in. zmniejszenie furaży itp.), lecz R. zrzekł się pieniędzy. Po wybuchu powstania kościuszkowskiego 30 IV 1794 wyznaczony został przez Radę Zastępczą Tymczasową na członka Deputacji Komisyjnej Porządkowej ziemi wiskiej; prawdopodobnie nie wziął udziału w powstaniu i nie przystąpił do aktu powstania na sejmiku wiskim 28 VI t. r. pod wodzą Opackiego. Dalsze losy R-ego nie są znane.
Wg Uruskiego z małżeństwa z Barbarą Krajewską R. miał synów: Kazimierza, w r. 1838 dziedzica dóbr Dobrzyjałowo, i Tomasza, którego syn Władysław został w r. 1843 wylegitymowany ze szlachectwa w Królestwie.
Uruski; – Iłowajski D., Sejm grodzieński, P. 1872 s. 116, 346; Kraszewski J. I., Polska w czasie trzech rozbiorów, P. 1875 III; Smoleński W., Konfederacja targowicka, Kr. 1903; – Akty powstania Kościuszki, I; Diariusz sejmu ordynaryjnego… od dnia 16 grudnia, roku 1790, W. [b. r.] s. 316, 384; Summariusz konfederacji targowickiej od 14 V 1792…, nr 293; Tajna korespondencja z Warszawy 1792–1794 do Ignacego Potockiego, W. 1961; Trębicki A., Opisanie sejmu ekstraordynaryjnego podziałowego r. 1793 w Grodnie…, W. 1967; Vol. leg., IX 86, 208; – B. PAN w Kr.: rkp. 8351 (teki Pawińskiego).
Maria Czeppe