INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Jan Jordan z Zakliczyna h. Trąby  

 
 
2 poł. XVIII - 1810
Biogram został opublikowany w latach 1964-1965 w XI tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Jordan Jan z Zakliczyna h. Trąby (zm. 1810), poseł na Sejm Czteroletni. Syn Spytka (zm. 1777) i Teresy z Russockich. Dziedzic Ujazdu i Bolesławia. W r. 1764 podpisał z Księstwa Oświęcimskiego elekcję Stanisława Augusta. Wg Bonieckiego, był w r. 1768 królewskim flügel-adiutantem i majorem wojsk kor., być może jednak, wypada go utożsamić z pułkownikiem Jordanem (nie znanym z imienia), który wraz z Kazimierzem Poniatowskim, Józefem Stempkowskim i Adamem Ponińskim opracował projekt regulaminu wojskowego, przedłożony Delegacji sejmowej w styczniu 1768 r. Potem (wg W. Kalinki) był J. tytularnym generałem-majorem. Działalność jego w sposób wyraźny rysuje się dopiero w czasie Sejmu Czteroletniego. Związany politycznie z czynnym na terenie województwa krakowskiego Piotrem Ożarowskim, kaszt. wojnickim, w r. 1788 został J. wybrany posłem krakowskim. W izbie często głos zabierał w sprawach wojskowych i skarbowych. Atakował «haniebne» sejmy 1775 i 1776, Radę Nieustającą i gwarancję. Dn. 22 XI 1788 r. domagał się natychmiastowego wyboru komisarzy wojskowych, bez oglądania się na to, jak zostanie rozstrzygnięty los Rady Nieustającej. Dn. 13 XII t. r. opowiedział się za ulokowaniem Komisji Wojskowej poza Warszawą, «alternatą» na Litwie i w Krakowie. Pozwoliłoby to Krakowowi podnieść się z gospodarczego upadku, a przygraniczne położenie miasta zrekompensowałyby jego mury i warowny zamek. Często afiszował się lojalnością wobec instrukcji swego sejmiku, ale kiedy 19 I 1789 r. głosował za zniesieniem Rady Nieustającej (która «sprzeciwia się formie rządu naszego»), dość dowolną interpretacją było powołanie się na słowa instrukcji: «aby wszystkie zawady, wewnętrzny rząd tamujące i pomnożenie sił krajowych zabraniające, uchylone zostały» (zapewne chodziło tu o gwarancję). W sprawie aukcji kawalerii narodowej poparł stanowisko Michała Walewskiego, woj. sieradzkiego, i hetmana Franciszka Ksawerego Branickiego, opowiadając się (6 II 1789) za powiększeniem chorągwi do 150 (a nie 100) głów. W debacie nad etatem wojska 8 X 1789 r. rekomendował do stanowisk brygadierskich w kawalerii narodowej Adama Walewskiego oraz Ożarowskich, kasztelaniców wojnickich, powołując się na zasługi M. Walewskiego i P. Ożarowskiego. Sprzeciwiał się sprzedaży starostw na skarb (26 II 1789). «Niech królewszczyzny płacą podwójną kwartę, a z drugiej połowy intraty podatek równy z dobrami dziedzicznymi, zaś emfiteuzy, ekspektatywy i zamiany należy skasować». W marcu 1790 r. został wybrany do Deputacji do porównania ofiary i podatków (tzw. deputacji koekwacyjnej). Dn. 25 II 1791 r. w imieniu Deputacji tłumaczył w sejmie, że z powodu braku materiałów z województw projektu koekwacji jeszcze nie można ułożyć.

Charakter mów poselskich J-a oraz jego powiązania personalne z Ożarowskimi i Walewskimi pozwalają go zaliczyć do hetmańskiego skrzydła «patriotów», które stopniowo przechodziło na pozycje «malkontenckie». J. Bułhakow wymieniał go wśród «pewnych» przeciwników Konstytucji i ludzi, na których może Rosja liczyć w akcji konfederackiej. W początkach 1792 r. zabiegał (za pośrednictwem Piattolego) o pozyskanie zaufania króla i wyrzekał się swej dawnej przyjaźni z Sewerynem Rzewuskim. W czasie Targowicy był konsyliarzem konfederacji krakowskiej, której marszałkował M. Walewski, a «konsyliarzem prezydującym» był Onufry Ożarowski. Żonaty z Anną z Rudnickich (zm. 1798), pozostawił trzy córki: Katarzynę, za Kajetanem Bierzyńskim, Agnieszkę, za Augustynem Siemońskim, i Justynę, za Józefem Łąckim.

 

Estreicher; Boniecki; Uruski; – Kalinka W., Sejm Czteroletni, Kr. 1895 I 351, 528, 561, II 345, 391; Michalski J., Sejmiki poselskie 1788 roku, „Przegl. Hist.” T. 51: 1960 s. 345, 474; Rostworowski E., Sprawa aukcji wojska na tle sytuacji politycznej przed Sejmem Czteroletnim, W. 1957; tenże, Z dziejów genezy Targowicy, „Przegl. Hist.” T. 45: 1954 s. 20 i nn.; Smoleński W., Ostatni rok Sejmu Wielkiego, Kr. 1897; Wolański A., Wojna polsko-rosyjska 1792 r., P. 1922 II; – Diariusz Sejmu 1788–1791 i 10 luźno drukowanych mów J-a; Vol. leg., IX 165; – B. Ossol.: rkp. 9675 s. 643–4; B. PAN w Kr.: rkp. 3803.

Emanuel Rostworowski

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Józef Rufin Wybicki

1747-09-29 - 1822-03-10
pisarz
 
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 
 

Aleksander Molinari (Molinary)

1772-01-05 - 1831-01-20
malarz
 

Karol Różycki

1789-11-05 - 1870-09-12
pułkownik WP
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.