INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Jan Józef Pańczakiewicz (przybrane: Władysław Godlewski, Władysław Wójcik)     

Jan Józef Pańczakiewicz (przybrane: Władysław Godlewski, Władysław Wójcik)  

 
 
Biogram został opublikowany w 1980 r. w XXV tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Pańczakiewicz Jan Józef Bronisław, imiona i nazwiska przybrane: Władysław Godlewski, Władysław Wójcik, pseud. Grzegorz, Emil, Sylwester, Zimowit, Skała (1907–1968), urzędnik, oficer Armii Krajowej. Ur. 27 XI w Kolbuszowej Górnej, był synem Jana, urzędnika skarbowego, i Wandy z Zaleskich, nauczycielki. Uczył się w gimnazjum w Rzeszowie, następnie w Przemyślu, gdzie w r. 1928 złożył egzamin maturalny. Służbę wojskową odbył we Włodzimierzu Wołyńskim i Gródku Jagiellońskim, uzyskując stopień podchorążego rezerwy piechoty; po kolejnych ćwiczeniach awansował do stopnia podporucznika (1931) i porucznika rezerwy (1934). Od r. 1929 P. studiował na UJ najpierw medycynę, a w l. 1930–5 polonistykę. Jeszcze w okresie studiów rozpoczął pracę w krakowskiej Izbie Skarbowej i pracował tam aż do wybuchu wojny. Społecznie działał w Lidze Morskiej i Kolonialnej, Lidze Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej, Polskim Czerwonym Krzyżu i Związku Zawodowym Pracowników Skarbowych.

Zmobilizowany jako oficer rezerwy, P. podczas wojny obronnej 1939 r. dowodził 2. kompanią II/155 p. piechoty (II rzut rzeszowskiego 17 p. piechoty) w rejonie Ciężkowice–Siemiechów–Tuchów oraz w walkach odwrotowych. Był kontuzjonowany koło wsi Borownica, nieopodal Dynowa. Po rozbiciu pułku uniknął niewoli, na czele improwizowanego plutonu przedarł się w okolice Krosna nad Wisłokiem i tam w dniach 20–25 IX rozwiązał oddział. Po powrocie do Krakowa nawiązał na przełomie października i listopada 1939 kontakty konspiracyjne z Organizacją Orła Białego (OOB). Działał następnie w Służbie Zwycięstwu Polski (SZP), potem w Związku Odwetu (ZO) i w Kedywie (Kierownictwo Dywersji) funkcjonujących w ramach Związku Walki Zbrojnej (ZWZ) i Armii Krajowej (AK). Był dowódcą krakowskich patroli bojowych OOB-SZP i dowódcą Odcinka ZO-ZWZ Kraków-Miasto (od jesieni 1939 do lipca 1940) pod pseud. Grzegorz. Z kolei od sierpnia 1940 do kwietnia 1941 pełnił pod pseud. Emil i Sylwester funkcję dowódcy rejonu ZO-ZWZ «COP», obejmującego Tarnów, Mielec, Rzeszów, Przemyśl, Jasło, Nowy Sącz i okolice, a od kwietnia 1941 do zimy 1942/3 dowódcy samodzielnej siatki sabotażowo-dywersyjnej «SC» na rejon «COP». Potem, od maja 1943 do maja 1944, był pod pseud. Zimowit zastępcą szefa Kedywu Okręgu AK Kraków, a w okresie od czerwca 1944 do stycznia 1945 szefem Kedywu Okręgu AK Kraków, pod pseud. Skała. Posługując się fałszywymi dokumentami, używał najczęściej nazwisk: Władysław Godlewski i Władysław Wójcik. P. formował sztaby i zespoły bojowe, organizował i nadzorował magazyny broni i sprzętu bojowego, tajne laboratoria produkujące materiały dywersyjne, szkolenie zespołów bojowych i ich dowódców, siatki rozpoznania przeciwnika itp.; programował i nadzorował działalność bojową podległych mu jednostek. Zorganizował Samodzielny Partyzancki Batalion Kedywu «Skała» i w składzie Grupy Operacyjnej AK «Garda» (podlegającej płkowi Edwardowi Godlewskiemu) dowodził nim osobiście (sierpień – grudzień 1944), operując w rejonie na północ od Krakowa. Awansował do stopnia kapitana rezerwy piechoty (ze starszeństwem 11 XI 1943) i majora rezerwy piechoty (ze starszeństwem 11 XI 1944).

Po wyzwoleniu w styczniu 1945 P. wrócił do prawdziwego nazwiska i zgłosił się do pracy w Izbie Skarbowej, lecz został 13 IV t. r. aresztowany i przebywał w więzieniu do 20 IX t. r. Po zwolnieniu współpracował z tzw. Komisją Likwidacyjną byłej AK na Obszar Południowy, działając na rzecz ujawniania żołnierzy Kedywu oraz innych jednostek Okręgu AK Kraków. Początkowo pracował dorywczo jako robotnik, później otrzymał na prawach osadnika wojskowego 4-hektarowe gospodarstwo rolne w gminie Sobótka koło Wrocławia. Prowadził tam jednocześnie działalność polityczną i społeczną. Był zastępcą przewodniczącego Komitetu Powiatowego Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS). Zorganizował spółdzielnię «Samopomoc Chłopska», w której potem pracował jako kierownik i prezes. W ostatnich miesiącach 1948 r. został usunięty z PPS, zwolniony z pracy w spółdzielni i zmuszony do opuszczenia gminy Sobótka. Przeniósł się wówczas do Warszawy, gdzie pracował m. in. w spółdzielniach: «Odra-Nysa», «Okęcie», «Księgowy» (1950–61), Centralnym Związku Spółdzielczości Pracy (1961–4), w Resortowym Ośrodku Normowania Pracy Komitetu Drobnej Wytwórczości (1964–7). Udzielał się społecznie, m. in. w kilku komisjach Dzielnicowej Rady Narodowej Warszawa-Mokotów. Po trzykrotnym szpitalnym leczeniu zawałów serca P. w lutym 1967 zrezygnował z pracy zarobkowej i uzyskał uprawnienia inwalidzkie II grupy. Zmarł 21 IV 1968 w Kołobrzegu (podczas leczenia sanatoryjnego) na kolejny zawał serca. Pochowany został w Alei Zasłużonych na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie. Był odznaczony m. in. Srebrnym Krzyżem Orderu Virtuti Militari, dwukrotnie Krzyżem Walecznych, Złotym i Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami.

W małżeństwie z Janiną z Gryglewiczów, nauczycielką, miał synów: Andrzeja (ur. 1936), inżyniera, i Stanisława (ur. 1946), artystę plastyka.

 

Dąbrowa-Kostka S., W okupowanym Krakowie, W. 1972 (fot. zbiorowa); Stachiewicz P., Akcja Koppe, W. 1975; Wroński T., Kronika okupowanego Krakowa, Kr. 1974 (fot. zbiorowa); – „Tyg. Powsz.” 1968; „Życie Warsz.” 1968 nr 99, 100; – Arch. UJ: S. II 518, W. L. II 351, W. F. II 416, 420, 424, 428, 432; – Relacje P-a o walkach we wrześniu 1939 i o Samodzielnym Partyzanckim Batalionie Kedywu «Skała» – w posiadaniu autora; Życiorys P-a, dokumenty dotyczące działalności konspiracyjnej P-a, jego pracy zawodowej i społecznej w okresie powojennym w posiadaniu autora; – Informacje Janiny Pańczakiewiczowej i Kazimierza Skowrońskiego.

Stanisław Dąbrowa-Kostka

 
 

Powiązane artykuły

 

Polskie Państwo Podziemne 1939-1945

Polska była pierwszym państwem, które powiedziało "Nie!" żądaniom ustępstw terytorialnych ze strony nazistowskiej Rzeszy Niemieckiej. Polska była pierwszym państwem, które zbrojnie przeciwstawiło......
 

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Jan Machulski

1928-07-03 - 2008-11-20
aktor filmowy
 

Janusz Rewiński

1949-09-16 - 2024-06-01
aktor filmowy
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Konstanty Srokowski

1878-02-06 - 1935-06-19
publicysta
 

Jan Kudera

1872-06-18 - 1943-11-19
pisarz
 

Menasze Seidenbeutel

1902-06-07 - 04.1945
malarz
 

Gustaw Bisanz

1848-08-30 - 1925-10-03
architekt
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.