INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Jan Kościelecki h. Ogończyk  

 
 
Biogram został opublikowany w latach 1968-1969 w XIV tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Kościelecki Jan h. Ogończyk (zm. 1553), wojewoda łęczycki. Syn Mikołaja, woj. kaliskiego, i Anny Łaskiej, wojewodzianki sieradzkiej. Tytułował się w r. 1532 rycerzem Grobu Chrystusowego i Św. Katarzyny na Górze Synaj, co pozwalałoby się domyślać jego wędrówki do Ziemi Św. Po śmierci ojca A. Krzycki, bp płocki, wyznaczony niegdyś na opiekuna K-ego i jego młodszego brata Stanisława, zalecał w r. 1535 wojewodziców względom Bony, by mogli zatrzymać w posiadaniu królewszczyzny: Brześć Kujawski, Bobrowniki, Dobrzyń, Lipno i Rypin, na których ich ojciec miał zapisaną wielką sumę 36 000 zł. Ponieważ Stanisław wkrótce potem zmarł (1536), wszystkie te starostwa zachował K., przydając do nich w latach następnych Kowale, Gniewków (1537), Nową Nieszawę (1543), Piołunów i Pilchowo w pow. radziejowskim (1546), Skarszewo i Linne w ziemi dobrzyńskiej, wreszcie w r. 1548 trzyletnią dzierżawę cła wodnego włocławskiego, prolongowaną w r. 1550. Była to wyjątkowo wielka kumulacja starostw w jednej ziemi. K. był w r. 1531 podkomorzym dobrzyńskim. Ożenił się zapewne t. r. z Anną Tęczyńską, córką Zbigniewa, podkomorzego krakowskiego, i Katarzyny z Pleszewa, wdową po Mikołaju, księciu opawskim i raciborskim, która mu wniosła rozległe dobra pleszewskie w pow. kaliskim. Jej brat Jan Tęczyński zrzekł się podkomorstwa krakowskiego, które 4 VI 1532 r. dostało się K-emu. Posiadł też wskutek cesji szwagra dzierżawy pewnych wsi królewskich w pow. przemyskim i wiślickim. Jako podkomorzy krakowski popadł w zatarg z M. Cikowskim, kaszt. sądeckim, któremu usiłował odebrać prawo wyznaczania rajców w Bochni i czuwania nad tamtejszym sądownictwem.

O publicznej działalności K-ego, oddanego głównie administrowaniu swych dóbr dziedzicznych i starostw oraz zajętego mnogimi procesami, niewiele można powiedzieć. W październiku 1534 r. wraz z ks. Janem Tarnowskim, synem hetmana, wysłany przez grupę senatorów, jeździł na Węgry do króla Jana Zapolyi starać się o uwolnienie więzionego tam swego wuja Hieronima Łaskiego, woj. sieradzkiego. Wrócił w listopadzie nic nie osiągnąwszy. Mianowany 20 XII 1542 r. wojewodą inowrocławskim, podpisał na sejmie krakowskim wraz z innymi senatorami ustawę o lustracji wojskowej. Należał do grupy panów, którzy zwerbowani przez Mikołaja Radziwiłła Czarnego i hetmana Jana Tarnowskiego witali we wrześniu 1548 r. w Łukowie królową Barbarę. K. został 6 IV 1552 r. wojewodą łęczyckim. Był gospodarzem nader ruchliwym (w trzymanych starostwach na wielką skalę wykupywał wójtostwa i sołectwa), ale nierzadko ciężkim dla poddanych i sąsiadów. Stąd mnogie procesy i wyroki skazujące. Biskup Andrzej Zebrzydowski, wstawiając się za nim do króla i marszałka Piotra Kmity, pisał, iż to płynie ze złej woli ludzi turbujących infamiami stan senatorski. O wystawności życia K-ego świadczy suma 1 000 talarów wydana na zakup skórek sobolowych, z której kwitował go w r. 1553 Łariwon Korpołowicz, kupiec z Wielkiego Nowogrodu. K. zmarł w r. 1553 między 19 VIII a 18 X, nie pozostawiając potomstwa. Po śmierci pierwszej żony (do końca życia tytułowanej od czasu do czasu «księżną») ożenił się krótko przed 27 VIII 1552 r. z Katarzyną z Górków, córką Andrzeja, kasztelana poznańskiego i starosty generalnego wielkopolskiego. Wyszła ona powtórnie za Rafała Działyńskiego, kasztelana brzesko-kujawskiego.

 

Boniecki; – Jasnowski J., Mikołaj Czarny Radziwiłł, W. 1939 s. 35; – Acta Tom., XVI, XVII; Matricularum summ., IV, V 1237, 4604, 4642, 5288, 5758, 5911, 5916, 6087, 6093, 6211, 6227, 6261, 6351, 6353, 6355, 6359, 6360, 6369, 6374; Script. Rer. Pol., I 57; Vol. leg., I 287; – Arch. Państw. w P.: Poznań Grodz. 16 k. 422v.

Włodzimierz Dworzaczek

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.