Kozielski (Caper) Jan (zm. 1608 lub 1609), minister ariański w Śmiglu. W r. 1546 jako Joannes Casel Polonus zapisał się na uniwersytet we Frankfurcie nad Odrą. Po studiach objął urząd ministra luterańskiego; od r. 1560 spotykamy go na tym stanowisku w Międzyrzeczu. W r. 1565 K. występuje już jako superintendent kościołów tego wyznania w Wielkopolsce. W tym czasie jednak zaczął się skłaniać do kalwińskiego pojmowania nauki o transsubstancjacji, czemu dał wyraz najpierw w krążącym w rękopisie dialogu, następnie zaś w drukowanej, dziś zaginionej rozprawie (Dialogus de coena Domini inter Marchitam et Polonum, 1565). Na generalnym synodzie luterańskim w Gostyniu (1565) K. już się nie pojawił; nie mogąc go usunąć bez zgody patrona (Stanisława Ostroroga) przydano mu tymczasowo do boku drugiego superintendenta w osobie Erazma Glicznera, który w książce „Breve colloquium contra Dialogum quendam de coena Domini” (1568) ostro zaatakował poglądy K-ego na sakrament ołtarza. Generalny synod w Poznaniu (wrzesień 1566 r.), na którym K. bezskutecznie usiłował bronić swych poglądów, usunął go z kościoła luterańskiego. Odtąd, aż do r. 1588, był K. ministrem gminy kalwińskiej w Międzyrzeczu, mającej czysto polski charakter. Wiosną 1586 r. odbył K. z jezuitą Adrianem Jungą dysputę na temat sakramentu ołtarza.
Dn. 31 VII 1588 r. K. został ponurzany przez arian w stawie pod Śmiglem; od t. r. aż do śmierci piastował stanowisko ministra tamtejszej gminy braci polskich. Konwersja K-ego odbiła się szerokim echem w środowisku kalwińskim; jej historię opisał on sam w liście wystosowanym w r. 1590 do Andrzeja Wolana, którego wzywał do pójścia w swoje ślady. Wystąpienie to spotkało się z ostrą odprawą zarówno ze strony samego Wolana, jak innych, pomniejszych pisarzy kalwińskich, mianowicie Zygmunta Szlichtynga i Valeriusa Herbergera. Do polemiki włączył się także Adrian Junga, który w pisemku „Epistolae Ioannis Capri pseudoministri, primum Lutherani, deinde Picarditae seu Calviniani, ac nunc demum Anabaptistae et Samosateniani, solide confutatio” (P. 1593) wypomniał K-emu fakt dwukrotnej konwersji. W r. 1608 czy też 1609 K. został utopiony w stawie przez jakiegoś żołnierza, który miał to uczynić szydząc z ponurzania arian. Syn K-ego Jan Caper był w l. 1619–20 alumnem teologii akademii ariańskiej w Rakowie; w l. 1622–6 pełnił tamże zastępczo funkcje rektorskie.
Estreicher; Enc. Org.; – Adelt M., Historia de arianismo olim Smigliam infestante, Gd. 1741 s. 42–3; Bock F. S., Historia antytrynitariorum, Regiomonti 1774 I 92–5; Lauterbach S. F., Arianosocinismus olim in Polonia, Franckfurt 1725 s. 256–62; Studia nad arianlzmem, W. 1959 s. 138–40; Wotschke Th., Die Geschichte der evangelischen Gemeinde zu Meseritz, „Zeitschr. d. Hist. Gesellschaft f. d. Provinz Posen” Bd 21: 1906 s. 110–6; tenże, Erasmus Glitzner, „Aus Posens kirchlicher Vergangenheit” (Lissa–P) Bd 6: 1918 s. 13–2l.
Janusz Tazbir