Łosowicz Jan (zm. 1481), biskup łucki, potem wileński. Ur. w Wilnie, w rodzinie mieszczańskiej, znacznie później heraldycy dodali mu herb Rozmiar albo Syrokomlę odmienną. Zapewne był kanonikiem kapituły katedralnej wileńskiej; wolno też identyfikować go z dziekanem tejże kapituły Janem występującym w dokumencie dla kościoła w Worniach, wystawionym między 8 a 13 III 1462. Poprzedni dziekan kapituły wileńskiej Wacław Raczkowicz uzyskał 10 IX 1459 nominację papieską na biskupstwo łuckie. Po rychłej śmierci Wacława Kazimierz Jagiellończyk, zgodnie z ustalającą się praktyką obsadzania katedry łuckiej przez Wilnian, wysunął Ł-a na tę katedrę; prowizję papieską uzyskał Ł. 24 I 1463. Jako biskup łucki występuje w charakterze świadka 10 VII 1463, w dokumencie uposażającym parafię Wawiórka w diecezji wileńskiej. Po śmierci bpa wileńskiego Mikołaja z Solecznik 29 IX 1467, Ł. przeniesiony został do Wilna; odpowiedni dokument papieski Pawła II nosi datę 4 V 1468. W maju t. r. składał Ł. w Rzymie, za pośrednictwem swego prokuratora Tomasza, rektora kościoła w Przesmykach, należne opłaty. W dokumencie wystawionym 24 VI 1468 w Krewie Ł. występuje jako biskup łucki i postulowany wileński, bulla papieska nie dotarła jeszcze widać do jego rąk.
O okresie kilkunastoletnich rządów biskupich Ł-a w Wilnie wiemy niewiele. Ł. występuje jako świadek na wielu dokumentach dotyczących uposażeń nowo tworzonych kościołów parafialnych, które najczęściej osobiście konsekrował, rozbudowa sieci kościelnej była jednym z najpilniejszych zadań młodej i rozległej diecezji. Śladem działalności gospodarczej biskupa jest kilka zachowanych aktów kupna ziemi oraz ludzi. W r. 1478 uwłaszczył Ł., tytułem nagrody, swego wiernego poddanego Migusa, wraz z synami. Był pierwszym świadkiem w dokumencie Kazimierza Jagiellończyka z 30 IX 1469, tworzącym podstawy dla wileńskiego klasztoru bernardynów. Wbrew przysiędze z r. 1468 Ł. nie udał się do Rzymu, by odwiedzić «limina apostolorum», tłumacząc się m. in. odległością i niebezpieczeństwami dla Kościoła wileńskiego. Król wstawiał się w związku z tym za nim u Pawła II, który 19 XII 1470 polecił opatowi trockiemu uwolnić Ł-a od tego obowiązku. W r. 1474 otrzymał Ł. od papieża Sykstusa IV polecenie, aby, wraz z biskupem dorpackim i dziekanem ozylskim, dopilnował egzekucji wyroków papieskich w sporach arcybiskupstwa ryskiego z zakonem krzyżackim w Inflantach. Z l. 1477–8 pochodzą ślady działalności politycznej Ł-a w stosunkach z zakonem: 1 I 1478 zapewnił, w odpowiedzi na poselstwo wielkiego mistrza krzyżackiego, iż panowie litewscy nie ruszą przeciw Zakonowi nawet wówczas, gdy Polacy to uczynią. Zmarł Ł. w r. 1481, niedługo po 6 II; w dokumencie wystawionym tego dnia mówi się o konsekrowaniu przez niego kościoła w Widzach, natomiast już 27 VIII 1481 nastąpiła w Rzymie prekonizacja jego następcy w Wilnie, Andrzeja.
Gams P. B., Series episcoporum Ecclesiae Catholicae, Regensburg 1873/86 (wyd. nie zmienione – Graz 1957) s. 352; Hierarchia catholica medii aevi..., Monasterii 1914 II 181; Przyałgowski, Żywoty bpów wil., I; Rzepnicki F., Vitae praesulum, Posnaniae 1762 II 173–4; Boniecki; – Fijałek J., Kościół rzymsko-katolicki na Litwie, w: Polska i Litwa w dziejowym stosunku, W. 1914 s. 153–5; Kraszewski J. I., Wilno od początków jego do roku 1750, Wil. 1840 II 498; Kurczewski J., Biskupstwo wileńskie, Wil. 1912 s. 29–30; Lewicki A., Index actorum saeculi XV, Cracoviae 1888 nr 4303, 4327, 4331; Sznarbachowski F., Początek i dzieje rzymsko-katolickiej diecezji łucko-żytomierskiej obecnie łuckiej, W. 1926 s. 52, 58; Voigt J., Geschichte Preussens, Königsberg 1839 IX 103 przyp. 3; – Bielski, Kronika, II 821; Długosz, Historia, V 487; Kod. katedry i diecezji Wil., I 255, 256, 275, 277, 286, 289, 290, 291, 292, 294, 305, 308–9, 313–17, 319–20, 325–7, 328–30, 332–3, 338, 339–40, 348–50 352–4, 356–7, 359, 361–2, 364–5, 366–7, 368–9, 372–4; Skarbiec diplomatów, Wyd. I. Daniłowicz, Wil. 1862 II nr 1987, 1989, 1990.
Jerzy Kłoczowski