INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Feliks Naropiński h. Belina      wzmianka o Feliksie Naropińskim w Bartosza Paprockiego "Herby rycerztwa polskiego na pięcioro xiąg rozdzielone", Kraków 1584, s. 332 - w zbiorach Biblioteki Narodowej w Warszawie - plik z POLONA.pl

Feliks Naropiński h. Belina  

 
 
Biogram został opublikowany w 1977 r. w XXII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.

  

 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Naropiński Feliks h. Belina (zm. 1541), kanclerz bpa kujawskiego i arcbpa gnieźnieńskiego Macieja Drzewickiego, dziekan kujawski, sekretarz królewski. Był synem prawdopodobnie Mikołaja z Naropnej w ziemi rawskiej i nie znanej z imienia Piorunowskiej, bratem Jana (zob.) i Stanisława (zob.). Uczył się w Krakowie, w l. 1500–3 był notariuszem w konsystorzu krakowskim, w l. 1501–2 pełnił urząd notariusza publicznego, w l. 1503–4 notariusza administratorów biskupstwa krakowskiego Jana Konarskiego i Macieja Drzewickiego w okresie wakansu po śmierci kardynała Fryderyka Jagiellończyka. W r. 1504 został notariuszem w kurii prymasa Andrzeja Róży Boryszowskiego i był nim do r. 1508 z przerwą w r. 1507, kiedy to przebywał w Rzymie i sprawował w kurii papieskiej urząd adwokata. Zapewne w tym czasie otrzymał pierwsze większe prebendy, m. in. plebanię w Zadzimiu (w diec. gnieźnieńskiej), kanonie w kapitułach kolegiackich w Kurzelowie i w Łęczycy. Dn. 20 X 1508 został instalowany na kanonię gnieźnieńską z prowizji Boryszowskiego i utrzymał się na niej wygrawszy w Rzymie spór z Mikołajem Bedlneńskim, który otrzymał na tę samą kanonię prowizję papieską. W kapitule gnieźnieńskiej powierzano mu kilkakrotnie w l. 1510–17 obowiązki związane z zebraniem i odwiezieniem do Krakowa kontrybucji od duchowieństwa. Poparciu ze strony dworu królewskiego zawdzięczał dalsze prebendy (kanonia w kolegiacie płockiej, altaria w Sochaczewie, archidiakonat łęczycki), a przede wszystkim kanonię w kapitule katedralnej kujawskiej w r. 1518. Instalacja w tej kapitule zapoczątkowała bliską współpracę N-ego z Maciejem Drzewickim, wówczas bpem kujawskim, który mianował go swoim kanclerzem. Z kapituły kujawskiej był N. delegowany na synody prowincjonalne w l. 1520, 1524 i 1536. Ok. r. 1524 został dziekanem kujawskim. Wiosną 1525, z tytułem sekretarza królewskiego, wyjechał N. jako towarzysz Jerzego Myszkowskiego, kanclerza prymasa Jana Łaskiego, do Rzymu w poselstwie do papieża Klemensa VII, od którego otrzymał tytuł wicehrabiego pałacu papieskiego.

Dn. 7 I 1528 został N. kanonikiem poznańskim, t. r. dostał prowizję na probostwo w Wielkim Skrzynnie (ustąpił w r. 1533), w r. 1529 otrzymał altarię kaplicy Różyców w katedrze na Wawelu, wiążąc się coraz silniej z diecezją krakowską (od r. 1519 był kanonikiem kolegiaty Św. Michała na zamku). W sierpniu 1529 podjął N. starania o biskupstwo kamienieckie, zakończone niepowodzeniem, mimo poparcia ze strony Drzewickiego i bpa krakowskiego Piotra Tomickiego. Po wyniesieniu Drzewickiego na arcybiskupstwo gnieźnieńskie pozostał N. przy nim na stanowisku kanclerza kurii. W r. 1532 został wysunięty przez Bonę do kanonii katedralnej krakowskiej. Podjęte w związku z tym przez Zygmunta I w Rzymie starania o odnowienie przyznanego królowej prawa nominacji na jedną kanonię krakowską z przeznaczeniem jej dla N-ego napotkały na energiczne przeciwdziałanie Tomickiego. Opór Tomickiego, wynikający z chęci zachowania kanonii dla swoich protegowanych, spotęgowany był okolicznością, iż w kapitule krakowskiej zasiadał już skłócony z nim brat N-ego Jan, i płynącą stąd obawą przed kłopotami, jakich mógł przysporzyć drugi Naropiński, prałat niezwykle zręczny i wpływowy. Toteż miejsce pochlebnej opinii, jaką wystawiał Tomicki N-emu, gdy chodziło o odległe biskupstwo kamienieckie, zajęła teraz charakterystyka wyjątkowo negatywna («homo temerarius, litigiosus ac violentus et qui multa negotia capitulis ecclesiarum, quorum membrorum est, facessere solet»). Zabiegi N-ego o wejście do kapituły krakowskiej, mimo nacisku ze strony królowej i króla, ciągnęły się przez trzy lata. Nie pomogły nawet osobiste starania N-ego w Rzymie, dokąd udał się wyprawiony przez Bonę z początkiem 1535 r. Dopiero kiedy w wyniku interwencji królowej przechodzący na biskupstwo płockie bp przemyski Jan Chojeński zrzekł się swojej kanonii w katedrze krakowskiej, Tomicki ustąpił i 6 X 1535 zawiadomił Bonę, iż godzi się na oddanie tejże kanonii N-emu. Instalowany N. został 19 XI t. r.

Po śmierci Drzewickiego (1535) został N. wybrany na wikariusza kapitulnego i generalnego administratora archidiecezji. Z następcą Drzewickiego, Andrzejem Krzyckim, miał zatarg z powodu przywłaszczenia sobie uprawnień ekonoma dóbr arcybiskupich (powierzyła mu ten urząd kapituła na okres wakansu po śmierci Łaskiego). Pozwany przed kapitułę, 17 IV 1536 skazany na prywację dóbr prestymonialnych i wydanie dochodów, jakie czerpał z dóbr arcybiskupich za życia i po śmierci Drzewickiego, założył N. od wyroku kapituły apelację do Rzymu; ostatecznie sprawa upadła wraz ze śmiercią Krzyckiego w r. 1537. Nie dochodzono dalej pretensji wobec N-ego, a co więcej, kapituła powierzyła mu urząd administratora diecezji. Widocznymi efektami wpływów i zaradności N-ego były posiadane przezeń liczne i bogate beneficja. Oprócz wymienionych miał on m. in. dwa probostwa w diecezji kujawskiej (Parchań i Służewo), prebendy związane z prałaturami w kapitułach kruszwickiej (dziekan) i wiślickiej (scholastyk), kanoniami w kolegiatach wieluńskiej i kieleckiej (po r. 1540) oraz altariami w kościele parafialnym w Brześciu Kujawskim i w katedrze płockiej. Do N-ego lub do jego brata Jana odnosi się popularna w XVI w. anegdota (przytaczana przez Łukasza Górnickiego, Jana Kochanowskiego i Mikołaja Reja) o łasym na poczęstunki przy królewskim stole ks. N-m.

W l. 1536–8 był N. kanclerzem kurii bpów krakowskich Jana Latalskiego i Jana Chojeńskiego. Źle ułożyły się, podobnie jak jego bratu Janowi, stosunki N-ego z Piotrem Gamratem. Nie wiadomo, kiedy nawiązał N. kontakt bliższy z Hieronimem Łaskim, od którego jako «amicus et necessarius» posłował w końcu listopada 1541 do papieża Pawła III, aby mu przekazać listy dotyczące pertraktacji Solimana II z Franciszkiem I w sprawie udziału Francji w wojnie przeciw cesarzowi Karolowi V, a także prosić o pomoc z powodu (bliżej nie znanego) konfliktu Łaskiego z Gamratem. W liście polecającym Łaski prosił papieża, aby dał wiarę relacjom N-ego, «qui et ipse magnam ab eodem episcopo patitur iniuriam una cum fratre suo». Podczas pełnienia tego poselstwa zaskoczyła N-ego śmierć. Zmarł w Rzymie 21 XII 1541 i został tamże pochowany. Wśród licznych zapisów na rzecz Kościoła przeznaczył N. 5 opon dla katedry krakowskiej na okrycie stall kanonickich i prałackich. W katedrze kujawskiej ufundował (1527) kaplicę Św. Andrzeja, zwaną kaplicą Naropińskich (obecnie kaplica Św. Marcina).

 

Korytkowski, Prałaci gnieźn.; Łętowski, Katalog bpów krak.; – Barycz, Historia UJ; – Acta capitulorum, I–III; Acta Tom., X, XI, XIII–XVII; Akta kapituł z w. XVI, nr 773, 787, 788, 804, 859, 860, 863, 865, 870; Cod. Univ. Crac., III, IV; Elementa ad Fontium Editiones, XXII; Górnicki Ł., Pisma, W. 1961 I 248; Księga dochodów beneficjów diecezji krakowskiej z r. 1529, Wr. 1968; Łaski, Liber benef., I–II; Matricularum summ., IV; Rocznik Stanisława Naropińskiego, Mon. Pol. Hist., III 223, 224, 226; Vet. Mon. Pol., II; Visitationes bonorum archiepiscopatus nec non capituli Gnesnensis saeculi XVI, Kr. 1920; Źródła do dziejów Wawelu, Kr. 1965 IV; – Arch. Kapit. Krak.: Acta Capitularia, T. 3 k. 130–130v.; – Informacje Stanisława Librowskiego.

Halina Kowalska

 

 
 

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 

Postaci powiązane

 

Jan Naropiński h. Belina

ok. 1467 - 1543-02-23 a 1543-03-09 scholastyk krakowski
 
 
    Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.