Leszczyński Jan Nepomucen (1806–1886), pedagog, właściciel i kierownik szkoły. Ur. 10 V w Kaliszu, był synem radcy zarządu miasta Kalisza Antoniego i Józefy z Niklewiczów. W l. 1816–24 uczył się w szkołach kaliskich, a w r. 1828 ukończył studia na Wydziale Prawa i Administracji Uniw. Warsz. uzyskując tytuł magistra. W r. 1826 brał udział w organizowaniu uroczystości pogrzebowych S. Staszica, którego uczcił Elegią na zgon J. W. Stanisława Staszica… (W. 1826). Od października 1828 r. pracował w Komisji Rządowej Przychodów i Skarbu, a w lutym 1830 r. objął stanowisko sekretarza sekcji prawnej Wydziału Lasów i Dóbr Państwowych. Po wybuchu powstania listopadowego opublikował odezwę Proklamacja do Polaków (W. 1830) oraz wznowił, poprzedziwszy wstępem, głośną broszurę „Czy Polacy mogą się wybić na niepodległość” (autorstwa J. Pawlikowskiego). W r. 1831 L. pracował w instytucjach zaopatrzenia wojska, a po upadku Warszawy był inspektorem generalnym magazynów Modlina. W lipcu 1832 r. zwolniony został z posady w Wydziale Lasów i Dóbr Państwowych z zakazem ubiegania się o stanowisko w służbie publicznej. Został więc L. nauczycielem domowym synów R. Rembielińskiego, z którymi wyjechał na 6 lat do Drezna i uczył przebywającą tam na wychodźstwie młodzież polską. Powróciwszy do kraju w r. 1838, został nauczycielem w domu J. Orsettiego w Byszewie w Łęczyckiem. W r. 1841 uzyskał prawa nauczyciela prywatnego języków, historii i geografii, a w r. 1843 patent na guwernera niższego.
We wrześniu t. r. L. otrzymał pozwolenie na otwarcie w Warszawie 3-klasowej szkoły męskiej z internatem. W pierwszym roku szkolnym 1843/4 szkoła typu filologicznego liczyła 9 uczniów. W r. n. przekształcona została na 4-klasową szkołę realną, ale L. utrzymał w niej wysoki poziom nauk humanistycznych. Nadto wprowadził rzadkie wówczas wychowanie fizyczne, jak również zakaz stosowania kar cielesnych. Początkowo L. wykładał geografię, następnie jednak zajął się wyłącznie kierownictwem zakładu. Starał się zapewnić swej szkole wybitnych wykładowców. Najświetniejszy okres szkoły przypadł na l. 1860–2, liczba uczniów dochodziła wówczas do 100. Szkoła zmieniała kilkakrotnie lokal: z ul. Długiej 12 przeniosła się na ul. Świętojerską 22, a w r. 1864 na ul. Nowolipki (róg Dzikiej). W r. 1877 L. odstąpił szkołę W. Górskiemu. W ciągu 30 z górą lat przez szkołę L-ego przeszło około 3000 chłopców; jej uczniami byli m. in.: J. Brandt, Z. Gloger, S. Lesznowski, L. Meyet, J. Reszke. Szkoła była elitarną ze względu na wysokie opłaty; jednakże około 10% uczniów kształciło się darmo, a wielu korzystało ze zniżonej opłaty. W l. 1845–63 L. ogłaszał drukiem doroczne programy i sprawozdania z działalności szkoły. Ogłosił też drukiem pracę Rozprawa historyczna o Kolumbie (W. 1843) oraz kilka artykułów w „Bibliotece Warszawskiej” i „Pielgrzymie”. Od r. 1859 aż do śmierci był radcą komitetu właścicieli listów zastawnych Tow. Kredytowego Ziemskiego.
Zmarł L. w Warszawie 28 XII 1886, pochowany został na cmentarzu Powązkowskim. Ożeniony z Anielą z Szymanowskich, miał synów: Adama, lekarza, i Stanisława (zob.), oraz córki: Marię, Felicję, Petronelę, Fortunatę i Zofię. Uczniowie jego szkoły ufundowali ku czci L-ego tablicę pamiątkową w kościele Kapucynów w Warszawie.
Enc. Wych.; W. Enc. Ilustr.; – Miąso J., Szkolnictwo zawodowe w Królestwie Polskim w latach 1815–1915, W. 1966; Z dziejów książki i bibliotek w Warszawie, Praca zbiorowa pod red. S. Tazbira, W. 1961; – Górski W., Wspomnienia. Sześćdziesiąt lat pracy na niwie pedagogicznej, W. 1937 s. 17–8; – „Ateneum” R. 12: 1887 t. 1 nr 1 s. 193; „Bibl. Warsz.” R. 47: 1887 t. 1 nr 1 s. 160–1; E. J.-cz., J. N. L., „Tyg. Illustr.” R. 28: 1887 nr 212 s. 51–2 (na s. 52 portret L-ego rysowany przez Ks. Pillatiego); Méyet L., J. N. L. (Wspomnienie pośmiertne), „Kłosy” R. 23: 1887 nr 1124 s. 22–3 (rys. na s. 32); Nekrologia, „Kur. Warsz.” R. 65: 1886 nr 358a s. 4, nr 358b s. 4; Rink A., Nekrologia za r. 1887, „Przegl. Pedagog.” R. 6: 1887 nr 24 s. 220; – B. Narod.: rkp. 2733 k. 56–57; B. Ossol.: rkp. 7191/II k. 263–266; B. PAN w Kr.: rkp. nr 2026 k. 30–31, nr 2028 t. 4 k. 108–129, t. 8 k. 50–51, nr 2159 t. 10 k. 100; B. Publ. w W.: rkp. akc. 1257 (papiery osobiste L-ego), akc. 160, 208, 238, 251, 2562–2573 (akta szkoły L-ego).
Stanisław Konarski