INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Jan Nepomucen Sobczyński  

 
 
1861-05-13 - 1942-03-30
Biogram został opublikowany w latach 1999-2000 w XXXIX tomie Polskiego Słownika Biograficznego.

 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Sobczyński Jan Nepomucen (1861–1942), ksiądz, działacz społeczny, historyk, bibliofil. Ur. 13 V we wsi Jelitów koło Ostrowa w pow. odolanowskim, był synem Walentego, rządcy majątku, i Józefy z Kurnatowskich.

S. uczęszczał do gimnazjum w Ostrowie w pow. odolanowskim, lecz uzyskanie w nim świadectwa dojrzałości, jak jest podawane w literaturze, budzi wątpliwości, bo S. nie figuruje na liście jego absolwentów. W r. 1881 wstąpił do seminarium duchownego we Włocławku, gdzie 14 XII 1884 otrzymał święcenia kapłańskie. Następnie był kolejno wikarym w Zduńskiej Woli (4 II 1885 – 15 III 1886) i w kościele parafialnym w Piotrkowie (do 10 IX 1887). Od września 1887 do 27 VI 1901 był wykładowcą filozofii chrześcijańskiej, historii powszechnej i kościelnej oraz łaciny w seminarium we Włocławku. Współpracował wówczas z ks. Stanisławem Chodyńskim w przygotowywaniu wydawnictwa „Monumenta historica dioecesis Wladislaviensis”. Od r. 1894 pełnił obowiązki notariusza Konsystorza Generalnego we Włocławku. W r. 1898 mianowany został kanonikiem honorowym kaliskim, w r. 1910 – rzeczywistym.

Od 11 IV 1901 S. był do śmierci proboszczem kościoła św. Mikołaja w Kaliszu. Od r. 1905 prowadził remont tego kościoła i jego wyposażenia. Wnętrze świątyni otrzymało nową polichromię wykonaną przez artystów sprowadzonych z różnych ośrodków, m.in. przez Włodzimierza Tetmajera z Krakowa. S. piastował liczne funkcje administracyjne i sądowe w diec. włocławskiej (do r. 1926 kujawsko-kaliskiej). Od r. 1901 był sędzią surogatem Konsystorza Foralnego Kaliskiego, od r. 1905 jego oficjałem (od r. 1918 nosił tytuły wikariusza generalnego na były oficjalat kaliski oraz wiceoficjała Sądu Pomocniczego Kaliskiego do r. 1929, tj. do czasu likwidacji wikariatu generalnego w Kaliszu). Od r. 1908 był dziekanem dekanatu kaliskiego, a po jego podziale w r. 1931 dziekanem dekanatu kaliskiego południowego aż do ustąpienia w r. 1935. W r. 1913 otrzymał godność prałata kustosza, w r. 1919 dziekana kapituły, w r. 1924 został archidiakonem, a w r. 1926 – prepozytem.

S. był członkiem kaliskiego Tow. Dobroczynności, należał do założycieli (w r. 1905) Tow. Biblioteki i Czytelni Publicznej im. Adama Mickiewicza w Kaliszu (prezes w l. 1907–10, 1928–35) i utworzonej w r. 1907 Biblioteki Publicznej im. Adama Mickiewicza, Kaliskiego Tow. Oświatowego (1909) i Muz. Ziemi Kaliskiej, któremu prezesował w l. 1908–14. W r. 1919 wybrany został do Rady Miejskiej z listy Związku Ludowo-Narodowego. Był członkiem założycielem Tow. Przyjaciół Książki w Kaliszu, działającego w l. 1927–36. Wchodził też do Naczelnej Rady Bibliofilskiej powstałej w Krakowie (1925).

S. zgromadził znaczny zbiór archiwalno-biblioteczny liczący ok. 10–15 tys. woluminów, obejmujący archiwalia, starodruki i druki nowe, częściowo pochodzące z klasztorów w Kaliszu i jego okolicach. Interesował się historią i zajmował się głównie przeszłością Kalisza i regionu. Z tego zakresu opublikował w różnych czasopismach, głównie lokalnych, wiele artykułów opartych na kwerendzie archiwalnej. W l. 1901–38 prowadził rękopiśmienną ilustrowaną kronikę kościelną Kalisza; w jej siedmiu tomach znalazło się wiele szczegółowych informacji dotyczących nie tylko spraw kościelnych Kalisza, ale i samego miasta i regionu. Wysoko oceniana przez badaczy, zachowała się tylko częściowo (t. I, V–VII w Arch. Diec. we Włocławku), pozostałe tomy zaginęły w czasie drugiej wojny światowej. S. zmarł 30 III 1942 w Kaliszu. Pochowany na cmentarzu w podkaliskim Tyńcu, został w r. 1945 przeniesiony do grobowca rodzinnego w Kaliszu. Odznaczony był Orderem św. Stanisława III kl. (przed r. 1914).

Po śmierci S-ego większość biblioteki – wywiezionej przez Niemców – zaginęła. Ocalałe resztki zostały przez jego siostrzenicę Mieczysławę Błażejewską przekazane do Muzeum w Kaliszu (czasopisma) i biblioteki seminarium duchownego we Włocławku (druki zwarte).

 

Słownik biograficzny Wielkopolski Południowo-Wschodniej, Ziemi Kaliskiej, Kalisz 1998 I; Słown. Pol. Teologów Katol., VII (bibliogr.); Słownik polskich towarzystw naukowych, W. 1994 II cz. 2; Słown. Pracowników Książki Pol. (bibliogr.); Wpol. Słown. Biogr. (bibliogr.); Chwalewik, Zbiory pol., I 142; – Dzieje Kalisza, P. 1977 s. 504; Librowski S., Kronika kościelna Kalisza 1901–1938 i jej autor, „Kron. Diec. Włocławskiej” R. 53: 1959 s. 88–96; tenże, Ks. Jan Nepomucen Sobczyński (1861–1942) (W stulecie urodzin), „Arch., Bibl. i Muzea Kośc.” T. 2: 1961 z. 1–2 s. 323–6 (podob.); tenże, Zachowane kroniki parafialne z terenu diecezji włocławskiej z lat 1901–1939 oraz ich wartość jako źródła historycznego, tamże T. 18: 1969 s. 17–28; Ślaski K., Kaliskie towarzystwa kulturalno-oświatowe w XIX i XX w., w: Osiemnaście wieków Kalisza, Kalisz 1961 II 319–43; – Arch. Diec. we Włocławku: Akta personalne i spuścizna naukowa S-ego.

Andrzej Wędzki

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Karol Irzykowski

1873-01-27 - 1944-11-02
krytyk literacki
 

Kazimierz Dłuski

1855-11-01 - 1930-09-06
lekarz
 

Adam Kocur

1894-05-01 - 1965-01-12
prezydent Katowic
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Stanisław Emil Legeżyński

1895-09-02 - 1970-08-03
lekarz
 

Józef Pomiankowski

1866-11-23 - 1929-01-23
generał dywizji WP
 

Jan Kudera

1872-06-18 - 1943-11-19
pisarz
 
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.