INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Jan Piskorz  

 
 
1901-08-07 - 1964-01-04
Biogram został opublikowany w 1981 r. w XXVI tomie Polskiego Słownika Biograficznego
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Piskorz Jan (1901–1964), ksiądz, wikariusz kapitulny diecezji katowickiej. Ur. 7 VIII w Lipniku pod Białą Krakowską (obecnie Bielsko-Biała), był synem Jana, palacza kolejowego, i Ewy z Chrobaków. Uczył się w gimnazjum w Białej, gdzie w r. 1919 zdał maturę. Następnie ukończył studia teologiczne w Seminarium Duchownym w Kielcach. Tamże 30 XII 1923 otrzymał święcenia kapłańskie. W l. 1923–7 odbył studia z zakresu filologii klasycznej na UJ. W ostatnim roku dodatkowo uczęszczał na studium pedagogiczne. Jako student przebywał na kuracji w Rabce i pełniąc funkcję kapelana tamtejszej kaplicy zdrojowej przyczynił się do wybudowania kościoła Św. Teresy. Potem był prefektem w Szkole Powszechnej im. M. Konopnickiej w Kielcach (1928–31), następnie krótko pracował w duszpasterstwie polonijnym we Francji (1931), a po powrocie uczył religii jako prefekt w szkole powszechnej w Olkuszu (1931–5). Dn. 3 VII 1935 został proboszczem parafii Kossów, lecz wnet otrzymał urlop zdrowotny i znów wyjechał do Rabki. Od 2 VI 1936 był prefektem w liceum państwowym w Olkuszu. Podczas okupacji niemieckiej przebywał od 11 X 1939 w Jędrzejowie, gdzie uczył najpierw religii w miejscowym liceum (do czasu zamknięcia szkoły przez władze okupacyjne w połowie XI 1939), później uczestniczył w tajnym nauczaniu na szczeblu licealnym. Od 19 V 1941 administrował parafią Bielany, formalnie do 3 I 1943, lecz od września 1942 ukrywał się. Potem był wikariuszem kolejno w Skalbmierzu, Sieciechowie, Uniejowie i Naremie.

Dn. 17 II 1945 P. wrócił do liceum w Jędrzejowie w charakterze prefekta. Od września t. r. pracował jako prefekt szkół podstawowych i średnich w Oleśnicy na Dolnym Śląsku. Od 3 VIII 1946 był referentem spraw szkolnych i wizytatorem nauki religii w kurii wrocławskiej. W dn. 17 XI 1950 został rektorem niższego Seminarium Duchownego we Wrocławiu, a od r. 1951 kierował kurialnym referatem odbudowy. Dn. 26 V 1952 wszedł jako kanonik rezydencjalny do odnowionej wówczas kapituły metropolitalnej wrocławskiej. Dn. 9 VIII 1952 wikariusz kapitulny we Wrocławiu ks. Kazimierz Lagosz mianował go swym wikariuszem generalnym. W styczniu 1953 został dziekanem-infułatem kapituły wrocławskiej. Jednocześnie był członkiem Komisji Intelektualistów i Działaczy Katolickich przy Polskim Komitecie Obrońców Pokoju. W kwietniu 1951 wybrano go na jej przewodniczącego w województwie wrocławskim. Był sekretarzem generalnym komitetu organizacyjnego Ogólnopolskiego Zjazdu Duchownych i Działaczy Katolickich (12 XII 1951) we Wrocławiu. Napisał programowy artykuł zjazdu („Słowo Powszechne” 1951 nr 321). Przemawiał na krajowym zjeździe (9 VI 1952) w Warszawie przeciwko remilitaryzacji Niemiec Zachodnich (NRF) („Słowo Powszechne” 1952 nr 137 s. 3). Brał udział w obradach Stałej Delegacji Międzynarodowej Konferencji dla Pokojowego Rozwiązania Problemu Niemieckiego, obradującej 11 i 12 VI 1953 w Berlinie. Uczestniczył w konferencji powołującej Komisję Duchownych i Świeckich Działaczy Katolickich przy Ogólnopolskim Komitecie Frontu Jedności Narodu zwołanej 15 X 1953 w Warszawie. Wybrano go na członka władz krajowych tej Komisji oraz na przewodniczącego jej władz wojewódzkich we Wrocławiu.

Dn. 20 I 1954 w wyniku rozmów przedstawicieli rządu z kierownictwem episkopatu w Warszawie ustalono kandydaturę P-a na urząd wikariusza kapitulnego diecezji katowickiej (wówczas stalinogrodzkiej), a 21 t. m. kapituła katedralna uznała dokonaną desygnację. Dn. 7 II t. r. P. odbył instalację w prokatedrze katowickiej pod wezwaniem ŚŚ. Piotra i Pawła. Dn. 4 III t. r. przewodniczący episkopatu polskiego bp Michał Klepacz, na mocy specjalnych uprawnień Stolicy Apostolskiej, nadał mu prawa biskupa rezydencjalnego. Rządy P-a w diecezji katowickiej upłynęły pod znakiem konfliktu z przeważającą częścią duchowieństwa, które zarzucało P-owi nierespektowanie prawa kanonicznego, autokratyczne poczynania, nadmierne obciążenia finansowe parafii, zbytnie uleganie czynnikom polityczno-administracyjnym. Ponadto większość księży poczuwała się do wierności wobec wysiedlonego z diecezji do Wielkopolski bpa katowickiego Stanisława Adamskiego i jego sufraganów. W czasie swego urzędowania P. zakończył w r. 1955 budowę katedry katowickiej pod wezwaniem Chrystusa Króla, odstępując wszakże od dawnych planów architektonicznych, oraz zorganizował 9 nowych dekanatów. Poza tym w r. 1954 odebrał księżom misjonarzom kierownictwo Śląskiego Seminarium Duchownego i powierzył je ponownie klerowi diecezjalnemu oraz przekazał Spółce Wydawniczej PAX tygodnik diecezjalny „Gość Niedzielny”. W r. 1955 rozwiązał konwikt neoprezbiterów w Załężu, uruchomił natomiast w Tarnowskich Górach wstępne studium dla kandydatów na kleryków. Nie dopuścił do wysiedlenia z diecezji katowickiej zgromadzeń zakonnych żeńskich. Dalej udzielał się politycznie, m. in. przemawiał 20 XI 1954 na posiedzeniu Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu w Warszawie. Na przełomie 1955/6 jego konflikt z kapitułą katedralną i znaczną częścią duchowieństwa diecezjalnego przybrał takie rozmiary, że bp M. Klepacz doradzał mu zrezygnowanie z urzędu. Dn. 27 IX 1956 P. sprzeciwił się objęciu władzy w diecezji przez bpa Stanisława Adamskiego, który po ogłoszeniu amnestii wrócił do Katowic i w rezultacie biskup musiał opuścić diecezję. Wszakże po ponownym powrocie biskupa, dn. 5 XI t. r. przekazał mu władzę.

Po opuszczeniu diecezji katowickiej P. bez powodzenia usiłował odzyskać beneficjum w kapitule wrocławskiej. Przebywał najpierw krótko w Zabrzu, potem w Sopocie, gdzie rezydował przy kościele garnizonowym. W r. 1962 przeniósł się do Bielska-Białej. Pozostawał pod opieką Stowarzyszenia PAX i Zrzeszenia Katolików «Caritas». Był autorem podręcznika pt. Wierzę w Boga. Katechizm dla najmłodszych (W. 1955). Miał tytuł radcy duchownego. Zmarł w nocy z 4 na 5 I 1964 w Bielsku-Białej, tam też został pochowany w grobie rodzinnym. Był odznaczony m. in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

 

Kościół Katolicki w Polsce Ludowej, Wyd. Gł. Komisja Księży przy ZBoWiD, W. 1953 s. 130 (fot.); Massalski A., Szkolnictwo na Kielecczyźnie w okresie okupacji 1939–1945, W. 1975; Micewski A., Współrządzić czy nie kłamać? Pax i Znak w Polsce 1945–1976, Paryż 1978 s. 51; Praca katolików w Froncie Narodowym, W. 1953 s. 6, 27; Sabisch A., Die Wahl bzw. Bestellung des Kapitularvikars in Breslau am 26. Januar 1951, „Archiv für schlesische Kirchengeschichte” (Hildesheim) Bd 23: 1965 s. 202, 204, 211; Szetelnicki W., Odbudowa kościołów w archidiecezji wrocławskiej w latach 1945–1972, Roma 1975; Szołdrski W., Martyrologium duchowieństwa polskiego pod okupacją niemiecką w latach 1939–1945, „Sacrum Poloniae Millennium”, Rzym 1965 XI; – Artymiak A., Kartki z kroniki tajnego szkolnictwa średniego w pow. jędrzejowskim 1939–1945, Jędrzejów 1945; Materiały do historii ruchu społecznie postępowego PAX, Pod red. Józefa Wójcika, W. 1978 s. 116–17; Sarrach A., Das polnische Experiment, Augsburg 1964 s. 116–17; Schematyzm kościoła rzymsko-katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, Kr. 1925; Zjazd Duchowieństwa i Działaczy Katolickich we Wrocławiu 1951, W. 1952 s. 57 (fot.); – „Caritas” 1951 nr 10 s. 37, 1953 nr 7 s. 18–19 (fot.), 1954 nr 2 s. 26–7 (fot.), nr 6 s. 42, 1955 nr 10 s. 35–7 (fot.), 1956 nr 1 s. 31; „Gość Niedzielny” 1954–6; „Nasza Przeszłość” 1975 s. 80–1, 103, 115, 150; „Słowo Powsz.” 1952 nr 131 s. 3 (fot.), 1954 nr 276 s. 3, 1964 nr 4 s. 2, nr 10 s. 4; „WTK” 1954 nr 6 s. 3 (fot.), 1964 nr 3 s. 2; „Wiad. Diec. Organ Kurii Diec. w Stalinogrodzie” 1954–6; „Życie Warszawy” z dn. 6 IV 1955; – Arch. Diec. w Kielcach: XP-17, AK-803 k. 241 i n.; Arch. Kurii Metropolitalnej we Wr.: Akta personalne P-a; Arch. UJ: Katalogi studentów z l. 1923–7; – Informacje ks. Jerzego Doleżala, ks. Hilarego Gwoździa, ks. Karola Milika, ks. Romualda Raka, ks. Wacława Szetelnickiego, ks. Franciszka Szymeckiego, ks. Ernesta Wernera.

Jerzy Pietrzak

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 
 

Jan Rembowski

1879-01-12 - 1923-01-26
malarz
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Konrad Krzyżanowski

1872-02-15 - 1922-05-25
malarz
 

Marian Cynarski

1880-04-21 - 1927-04-14
prezydent Łodzi
 

Feliks Tadeusz Hajduk

1885-09-08 - 1924-08-21
pedagog
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.