Sobota (pierwotnie Sobotta) Jan w zakonie Kolumban (1881–1949), komisarz prow. franciszkanów. Ur. 6 V w Gostomii (niem. Simsdorf) pod Prudnikiem, był synem Franciszka, oberżysty, i Marianny z Kurpielów.
S. ukończył prawdopodobnie miejscową szkołę ludową i gimnazjum w Prudniku. Dn. 29 VIII 1901 wstąpił do Zakonu Braci Mniejszych Franciszkanów (OFM) w Prow. Saksońskiej p. wezw. św. Krzyża. Nowicjat odbył w klasztorze w Warendorfie. Po złożeniu tamże 14 IX 1902 ślubów czasowych wrócił na Śląsk, gdzie z klasztorów położonych na tym terenie utworzono 14 VII t.r. samodzielną Kustodię p. wezw. św. Jadwigi (od r. 1911 Prowincję). W Wyższym Seminarium Duchownym OFM w Karłowicach (obecnie dzielnica Wrocławia) ukończył studia filozoficzno-teologiczne. Dn. 16 IX 1905 złożył profesję uroczystą, a 22 VI 1907 przyjął święcenia kapłańskie. Po zdaniu wszystkich egzaminów 6 VIII 1908 otrzymał zatwierdzenie do pracy duszpasterskiej, którą do r. 1911 prowadził w Karłowicach. Dn. 10 VIII t.r. S. został przeniesiony do Panewnik (obecnie dzielnica Katowic), gdzie do 21 X 1915 pełnił obowiązki spowiednika, a także współredaktora czasopism zakonnych, m.in. „Głosu św. Franciszka”. W l. 1915–18 był gwardianem i kronikarzem domu nowicjackiego w Borkach Wielkich koło Oleska oraz magistrem braci zakonnych. Dn. 24 X 1918 powierzono mu funkcję gwardiana klasztoru na Górze św. Anny, którą sprawował przez trzy lata. W okresie poprzedzającym plebiscyt dał się poznać jako sympatyk Polaków. Jednak postawa S-y podczas III powstania śląskiego stała się przedmiotem kontrowersji. Autor niemiecki, P. Fischer, przypisał mu «rdzennie niemieckie przekonania». Opinię tę powtórzył Stanisław Wasylewski i znalazła ona odbicie w literackim opisie walk o Górę św. Anny w powieści Gustawa Morcinka „Pokład Joanny” (W. 1950). S. traktowany był jednak nieufnie przez niemieckich zdobywców Góry. Wydarzenia, których był wówczas świadkiem, opisał we Wspomnieniach z lat 1919–1920–1921 (Wyd. Wanda Musialik Wr.–Opole 1998), które stanowią cenne źródło do dziejów tego okresu.
Na kapitule prow. odprawionej 12 X 1921 S. został członkiem jej zarządu – definitorem i wikariuszem klasztoru na Górze św. Anny, a 21 XII t.r. wybrano go na komisarza dla klasztorów w Panewnikach, Choczu i Wieluniu, które w wyniku podziału Górnego Śląska znalazły się w granicach państwa polskiego. Na przełomie l. 1921 i 1922 założył nową placówkę zakonu w robotniczej dzielnicy Rybnika-Smolni. Podjęta przez niego próba przyłączenia do swego komisariatu niektórych domów dawnej Prow. Reformatów p. wezw. Niepokalanego Poczęcia Najśw. Marii Panny w W. Ks. Pozn. i Prusach Zachodnich spotkała się z dezaprobatą generała zakonu B. Klumpera. Prowincja ta bowiem skutkiem realizacji ustaw majowych, tzw. Kulturkampfu, w r. 1875 praktycznie przestała istnieć, ale formalnie przetrwała zarządzana przez komisarzy generalnych. Dlatego B. Klumper dekretem z 15 III 1923 zadecydował o jej odrodzeniu i włączeniu do niej klasztorów komisariatu śląskiego; S. został pierwszym komisarzem tej prowincji. Pełniąc ten urząd do r. 1926, odzyskał klasztor we Wronkach pod Szamotułami. W l. 1926–9 był radnym prow., w l. 1932–5 wchodził w skład zarządu prowincji jako definitor (w r. 1932 prowincja zmieniła wezwanie na Wniebowzięcia Najśw. Marii Panny), a w l. 1938–48 był kustoszem, czyli zastępcą prowincjała. Równocześnie pełnił obowiązki gwardiana w Panewnikach (1926–9), łącząc je od r. 1927 z funkcjami p.o. proboszcza kuracji parafii w Mikołowie. W r. 1930 został gwardianem klasztoru w Miejskiej Górce koło Rawicza i wykładowcą teologii w miejscowym studium. Te same obowiązki pełnił we Wronkach (1931–2). W l. 1932–5 ponownie przebywał w Panewnikach jako magister braci nowicjuszy i profesów. W r. 1935 zamieszkał w Rybniku, sprawując tam funkcję gwardiana (do r. 1938), a następnie wikariusza. Udzielał się także jako misjonarz ludowy oraz spowiednik w klasztorach urszulanek, boromeuszek i franciszkanek w Rybniku, Żorach i Jastrzębiu. W r. 1937 uzyskał zgodę Min. Sprawiedliwości na spolszczenie pisowni swego nazwiska przez opuszczenie jednego «t» (w takiej formie używał go już od końca r. 1920).
Władze centralne zakonu czterokrotnie powierzały S-cie obowiązki wizytatora generalnego bratnich prowincji polskich: Niepokalanego Poczęcia Najśw. Marii Panny (bernardyńskiej) w l. 1933 i 1939 oraz Matki Bożej Anielskiej w l. 1927 i 1939. Drugiej wizytacji w tej ostatniej prowincji nie zdołał już przeprowadzić; nominacja wystawiona 26 VIII 1939 z powodu wybuchu drugiej wojny światowej dotarła do S-y dopiero 19 III 1940. Okres wojny spędził w Rybniku. Z powodu nieobecności prowincjała Antoniego Galikowskiego, którego rozpoczęcie walk zaskoczyło na wschodnich rubieżach Polski, S. zastępował go w zarządzaniu prowincją, na mocy uprawnień udzielonych przez władze zakonu 15 I 1940. Dn. 4 IV t.r. przekazał te obowiązki wybranemu za jego sugestią wikariuszowi prowincji, o. Bernardynowi Grzyśce. W wyniku ewakuacji zarządzonej 6 II 1945 przez niemieckie władze wojskowe, S. opuścił Rybnik i dotarł do klasztoru w Prudniku, skąd wrócił 13 V t.r. Pozostawił dość obszerne i interesujące wspomnienia obejmujące okres od września do października 1939 i od lutego do maja 1945 (rkp. w: Arch. Prow. Franciszkańskiej w Kat.-Panewnikach). Dn. 6 IV 1948 zrzekł się urzędu kustosza prowincji. Zmarł nagle 10 VII 1949 w Opolu, pochowany został na cmentarzu klasztornym w Katowicach-Panewnikach.
Franciszkaninem był również brat S-y, Alban (1871–1924).
Fot. w: Sobota K., Wspomnienia z lat 1919–1920–1921, Wr.–Opole 1998; – Słownik biograficzny katolickiego duchowieństwa śląskiego XIX i XX wieku, Pod red. M. Patera, Kat. 1996 (W. Musialik, bibliogr.); – Hanich A., Sanktuarium na Górze św. Anny w okresie powstania śląskiego, w: „Studia Teolog.-Hist. Śląska Opolskiego” T. 13: 1992 s. 264–9; Kurowski B. B., Franciszkanie Prowincji św. Jadwigi na Śląsku (1887–1939), Wr. 1997 s. 70, 77, 84–5, 129–35, 235, 252–3; Pietrzak J., Góra św. Anny podczas III powstania śląskiego, w: Acta Universitatis Wratislaviensis Nr 1100, Historia LXXIV, Śląsk, Polska, Niemcy, Wr. 1990 s. 233–6; Ryszka C., Śląski Asyż. Kościół i klasztor Ojców Franciszkanów w Panewnikach, Kat. 1998 s. 73–4, 185–6; Wyczawski H. E., Bernardyni polscy, Kalwaria Zebrzydowska 1992 III; – Acta Ordinis Fratrum Minorum z l. 1921, 1923, 1926, 1927, 1929, 1932, 1933, 1938, 1939; Fischer P., Erlebtes Grenzland Oberschlesien. Ein Bekenntnis zur deutschen Sendung Oberschlesiens 1925–1933, Breslau 1935; Die schlesische Franziskanerprovinz im Jahre 1941, Breslau 1943 s. 31, 33, 37, 39, 43–4; Wasylewski S., Na Śląsku Opolskim, Kat. 1937 s. 18; – „Mies. Franciszkański” R. 19: 1925/6 s. 89; – Arch. Generalne OFM w Rzymie: Polonia-Provincia S. M. Angelorum (1911–1940), nr 186–196, Polonia-Provincia Immaculatae Conceptionis (1912–1940) nr 186–191, 325–348, 484–503, 507–517, 519, 520–521, Polonia-Provincia Assumptionis BMV (1923–1940); Arch. Prow. Franciszkańskiej w Kat.-Panewnikach: Nekrologi zakonników; Arch. Prow. Franciszkanów-Reformatów w Kr.: Akta prowincjalskie Z. Janickiego (1914–1924), listy S-y z l. 1922–3, Monumenta Fratrum Minorum Provinciae S. Mariae Angelorum in Galicia (1911–1918), in Polonia (1918–1960) s. 145–153; – Informacje ks. Tytusa M. Semkły (20 VI 1999) z Kat.
Anzelm Janusz Szteinke