Staniszewski Jan (zm. 1505), profesor i rektor Uniwersytetu Krakowskiego.
Pochodził zapewne z drobnej szlachty mazowieckiej, ze wsi Staniszewice położonej nieopodal Grójca. Był synem Marcina ze Staniszewic.
S. wpisał się na Uniw. Krak. w semestrze letnim 1452. Bakałarzem sztuk wyzwolonych został w semestrze letnim 1455, za dziekanatu Stanisława z Brzezin, a magistrem na początku r. 1459, razem z Marcinem Bylicą. Po zakończeniu nauki podjął obowiązki profesora na Wydz. Sztuk Wyzwolonych. Uzyskał również bakalaureat z prawa kanonicznego i już z tym tytułem był w semestrze letnim 1475 dziekanem Wydz. Sztuk Wyzwolonych. W l. siedemdziesiątych podjął studia teologiczne i prawdopodobnie w r. 1481 otrzymał stopień bakałarza biblijnego; t.r. wykładał już Biblię, zaś w r. 1484 „Sentencje” Piotra Lombarda. W semestrze zimowym 1486/7 jako bakałarz prawa kanonicznego i teologii ponownie piastował stanowisko dziekana Wydz. Sztuk Wyzwolonych. Na wiosnę 1487 został bakałarzem sentencjariuszem, przygotowującym się do stopnia licencjata teologii. Od r. 1479 był członkiem Kolegium Mniejszego Uniw. Krak., w r. 1487 został członkiem Kolegium Większego i kanonikiem w kościele św. Floriana na Kleparzu. W l. 1488–90 wykładał wciąż na Wydz. Sztuk Wyzwolonych dzieła Arystotelesa, m.in. „Politykę”, „Etykę”, „Metafizykę” oraz „Topiki”, zaś w semestrze zimowym 1488/9 – „Sentencje” Piotra Lombarda. Przed 4 I 1491 był już licencjatem teologii, 1 X t.r. – doktorem teologii, a następnie profesorem Wydz. Teologii. W semestrze zimowym 1491/2 pełnił urząd dziekana tego Wydziału.
Już od początku l. osiemdziesiątych występował S. w aktach rektorskich jako uczestnik w załatwianiu spraw spornych społeczności uniwersyteckiej, m.in. Piotra Świętopełka z Zambrzecza i Nieznanowic (1488). W r. 1491 został prowizorem Bursy Ubogich oraz doradcą uniwersyteckim w sprawach Bursy Węgierskiej Uniw. Krak. Dn. 23 IV 1493 wybrano go rektorem Uniw. Krak. na semestr letni; załatwiał odtąd wiele spornych spraw związanych z Bursą Węgierską, a szczególnie z magistrem Michałem z Waradyna, zabiegał o finanse na odbudowę budynków uniwersyteckich zniszczonych przez pożar. W r. 1495 zastępował w obradach rektorskich dziekana Wydz. Teologii. T.r. opowiadał się za przyznawaniem prebendy przy kościele św. Mikołaja wyłącznie teologom, a także za przeprowadzeniem reformy Bursy Jerozolimskiej i naprawy statutów Uniw. Krak. W r. 1496 został obrany kustoszem biblioteki Kolegium Większego; do jego zadań należało odbieranie wypożyczonych ksiąg i sporządzanie rocznego sprawozdania. Posiadał też własne księgi, z których do dziś zachowały się w Bibliotece Jagiellońskiej „Dekrety” Gracjana drukowane w r. 1482 (podarowane przez S-ego bibliotece Kolegium Większego 20 VII 1496), a także wydana również w r. 1482 „Postilla super quattuor Evangelias” Hugona de Sancto Caro oraz rękopiśmienne „Expositio libri Sapientiae” Roberta Holcota, otrzymane od prof. teologii Macieja z Kobylina. Księgi te wykorzystywał zapewne do wykładów, które prowadził regularnie na Wydz. Teologii, np. 11 XI 1497 objaśniał Księgę Mądrości Starego Testamentu. S. pełnił obowiązki prepozyta Kolegium Większego Uniw. Krak. jeszcze w r. 1504. Zmarł 1 IX 1505 w Krakowie.
Catalogus codicum manuscriptorum medii aevi Latinorum qui in Bibliotheca Jagellonica Cracoviae asservantur, Wr. 1980 I, Kr. 2000 VII; Wisłocki W., Incunabula typographica Bibliothecae Universitatis Jagellonicae, Kr. 1900; tenże, Katalog rękopisów Biblioteki Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kr. 1877–81; – Pietrzyk Z., Poczet rektorów Uniwersytetu Jagiellońskiego. 1400–2000, Kr. 2000 s. 107; – Markowski M., Spis osób dopuszczonych do wykładów i do katedry na Wydziale Teologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, Mater. do hist. filoz. średniowiecznej w Polsce, T. 4: 1965 s. 170, 173, 206–7, 244; – Hist. B. Jag.; Markowski M., Dzieje Wydziału Teologii Uniwersytetu Krakowskiego w latach 1397–1525, Kr. 1996; Morawski, Historia UJ; – Acta rectoralia; Album stud. Univ. Crac., I 133, II 20; Conclusiones Univ. Crac.; Ksiąga promocji Wydz. Sztuk Uniw. Krak.; Liber diligentiarum; Statuta nec non liber promotionum, s. 46, 52, 78, 97; – B. Jag.: rkp. 263, 1211, 6394 inc. 828.
Marian Zwiercan