Szlichtyng (Schlichting, Szlichtink) Jan Szymon h. własnego (zm. 1681), wojski wendeński, poseł na sejmy.
Był synem Wespazjana (zm. 1657), gorliwego arianina, właściciela dóbr Dąbrowa nad Dunajcem, i zapewne jego pierwszej żony, Zofii z Moskorzewa Lachowskiej (Łachowskiej) (zm. przed 1649), bratankiem Jonasza (zob.) i Jerzego (zob.) Szlichtyngów. Wg Włodzimierza Dworzaczka drugie imię S-a brzmiało Władysław, w źródłach jednak występuje syn Wespazjana o pierwszym imieniu Władysław, wydaje się więc, że Władysław był bratem S-a, a w niektórych opracowaniach te dwie postaci zostały połączone. Wg Dworzaczka miał S. siostrę rodzoną Barbarę, zamężną za Krzysztofem Taszyckim, a także rodzeństwo przyrodnie z drugiego małżeństwa ojca z Agnieszką Suchodolską: braci Konstantego i Wespazjana oraz siostry Aleksandrę, Leonorę, Agnieszkę (wg Dworzaczka Elżbietę Agnieszkę), zamężną za Hieronimem Mierzyńskim, powtórnie od r. 1653 za Zbigniewem Lubienieckim, i Franciszkę.
Podobno S. «za młodości wieku swego na marsowych wojskach mężnie i odważnie stawając placu, męstwem i dzielnością dostojeństwo zasczycał ojczyzny». Zapewne po ślubie z pochodzącą z rodziny katolickiej Krystyną z Chrząstowskich, córką star. botockiego Wacława Aleksandra, i Katarzyny Izingierówny, od r. 1651 wdową po Andrzeju Burbie, osiadł na Żmudzi, gdzie Chrząstowscy byli znaczącą rodziną. Wiosną 1656 wziął tam udział w antyszwedzkim powstaniu, dowodząc chorągwią kozacką (używał tytułu rotmistrza Jego Królewskiej Mości), prawdopodobnie pospolitego ruszenia lub wystawioną przez szlachtę. Jako rotmistrz znalazł się 6 XI t.r. w obozie powstańczym pod Taurogami; uczestniczył w obronie Żmudzi przed atakami sił brandenbursko-szwedzkich i sam organizował wypady do Prus Książęcych. Tymczasem ojciec S-a wraz z synem Władysławem już w październiku 1655 był członkiem poselstwa Braci Polskich do przebywającego w Krakowie króla Szwecji Karola X Gustawa. Dn. 11 X t.r. Władysław w imieniu ojca i swoim podpisał akt poddaństwa Karolowi Gustawowi. Wespazjan współpracował następnie z komendantem szwedzkiej załogi Krakowa P. Würtzem. Po wyparciu Szwedów z Sądecczyzny na początku r. 1656 należącą do ojca S-a Dąbrowę zajął oddział Konstantego Lubomirskiego; następnie dobra te skonfiskowano jako majątek zdrajcy i przekazano prawem kaduka Andrzejowi Kaweckiemu. S. już w marcu 1657 pozywał Kaweckiego o zwrot Dąbrowy i, jak się zdaje, uzyskał obietnicę łaski dla ojca, jednak gdy zapewne w czerwcu ojciec opuścił Kraków, został pojmany przez oddział Stefana Czarnieckiego i na początku lipca t.r., prawdopodobnie w okolicach Michałowa, powieszony. S. przez pewien czas służył jako towarzysz w kozackiej chorągwi hetmana polnego lit. Wincentego Gosiewskiego (poruczeństwa Adama Macieja Sakowicza). Doceniając zasługi S-a w wyzwoleniu Żmudzi oraz wierność, którą okazał «roty kozackie prowadząc», uznając przy tym, że «najmniejszą suspicją zdrady albo konspiracjej z nieprzyjacielem nie był notatus», król Jan Kazimierz przyznał mu 24 III 1658 prawo do skonfiskowanej Dąbrowy, «iżby niewinni za winnych nie cierpieli». Prawdopodobnie S. nie przebywał w tych dobrach; wydzierżawił je lub sprzedał.
Przed r. 1658 przeszedł S. na katolicyzm. Posłował ze Żmudzi na sejm t.r. i przyczynił się do wyrugowania z izby poselskiej arianina Tobiasza Iwanickiego. W czerwcu 1659 uczestniczył w zjeździe pospolitego ruszenia żmudzkiego pod Płotelami. Na sejmiku (24 VI t.r.) został wybrany na poborcę uchwalonego tam podatku na opłacenie zaciągu zawodowych żołnierzy. Wziął udział 5 IX w zjeździe szlachty w Rosieniach. Na sejmiku gromnicznym (faktycznie gospodarskim) 5 II 1660 został z Janem Przystanowskim wysłany w poselstwie do króla w istotnych dla Żmudzi sprawach, głównie obciążeń na rzecz wojska i uciążliwości pospolitego ruszenia. Już wówczas wystąpił jako wojski wendeński. Aktywny głównie na sejmikach i zjazdach żmudzkich w Rosieniach, z sejmiku przedsejmowego (28–30 III 1661) został wysłany w sprawach prowincji do hetmana w. lit. Pawła Sapiehy i za to poselstwo na sejmiku relacyjnym 9 VIII t.r. (na którym zapewne był obecny) uchwalono dla niego wynagrodzenie. Uczestniczył w następnym zjeździe szlachty 10 IX; stawił się też 30 IX pod Jaśwojniami na pospolite ruszenie, kiedy szlachta zażądała od króla zwolnienia z tego uciążliwego obowiązku, a potem rozjechała się do domów. Gdy monarcha zgodził się na to, S. wziął udział 23 X w kolejnym zjeździe pospolitego ruszenia żmudzkiego, na którym uchwalono wystawienie żołnierza zaciężnego w zamian za własną służbę. Dn. 3 II 1662 był dyrektorem sejmiku gromnicznego w Rosieniach i został obrany deputatem do Tryb. Głównego Lit. Latem t.r. jako delegat swej dawnej chorągwi został wysłany do Wilna, by od obradującej tam komisji skarbowo-wojskowej odebrać 500 zł zasług.
Na zjeździe szlachty żmudzkiej 17 VIII 1664 ponownie wybrano S-a na posła do króla. Politycznie związany był z fakcją Paców. Na sejm 1664/5 r., podczas którego odbywał się sąd nad hetmanem polnym kor. i marszałkiem w. kor. Jerzym Lubomirskim, posłował prawdopodobnie z Inflant; należał do grona przeciwników hetmana. Gdy sąd sejmowy skazał pułkownika wojska lit. Stefana Niewiarowskiego na karę śmierci, m.in. za udział w zabójstwie hetmana Gosiewskiego, S. otrzymał 2 I 1665 nominację na wakujący po skazanym urząd sędziego marszałkowskiego lit. czyli głównego urzędnika marszałka w. lit. w sprawowaniu funkcji sądowniczych. Na sejmie nadzwycz. t.r., na którym ponownie był posłem z Inflant, żądał ścisłego egzekwowania wyroku sądu sejmowego wydanego na Lubomirskiego i zdecydowanie sprzeciwiał się przywróceniu mu urzędów. Dn. 24 III oskarżył Lubomirskiego o skrzywdzenie swego ojca przez odebranie mu majętności; zamilkł jednak ponieważ stronnicy Lubomirskiego wykazali, że Wespazjan Szlichtyng był zdrajcą ojczyzny. Jako poseł z pow. kowieńskiego na sejm pierwszy zwycz. 1666 r. wyszedł 17 IV t.r. z izby z protestacją przeciw pomysłom ograniczenia władzy hetmańskiej, uderzającym w hetmana polnego lit. Michała Kazimierza Paca. Ostatecznie wrócił do izby, ale pod warunkiem zdjęcia sprawy z porządku obrad. W październiku kanclerz lit. Krzysztof Pac wysłał S-a do Królewca do Bogusława Radziwiłła z propozycją zakończenia nieporozumień między nimi. Na sejm drugi zwycz. t.r. posłował S. ponownie z Inflant i znowu sprzeciwiał się próbom reformy urzędu hetmana lit.; wychodząc z izby 11 XII zawołał «opprimor», a nie «protestor», co skłoniło posłów do długiej debaty na temat ważności protestu. Jednak i w tym przypadku wrócił na kolejne posiedzenie. Na gromnicznym sejmiku żmudzkim został wybrany w r. 1668 na deputata do Tryb. Głównego Lit. Uczestniczył (15–19 X t.r.) w sejmikach relacyjnym po sejmie abdykacyjnym i przedkonwokacyjnym; został wtedy wybrany do sądów kapturowych. Obrany na sejmiku w Rosieniach (19–24 I 1669) posłem na sejm elekcyjny, oddał głos 19 VI 1669 na Michała Korybuta Wiśniowieckiego; został wówczas jednym z dwóch przedstawicieli Litwy do rewizji gospód poselskich. Wziął udział w sejmikach przedsejmowych w Rosieniach 22 I i 29 VII 1670; z sejmiku 2 X t.r. wysłano go w poselstwie do króla. T.r. wybrany też został na poborcę części podymnego na Żmudzi.
Po śmierci Michała Korybuta S. jako jeden z wielu posłów wybranych 14 III 1674 w Rosieniach wziął udział w elekcji i 21 V t.r. podpisał wybór Jana III Sobieskiego. W r. 1679 posłował od szlachty żmudzkiej – albo do hetmana Paca, albo do ks. kurlandzkiego Jakuba Kettlera; z poselstwa tego zdał sprawę na sejmiku relacyjnym żmudzkim 12–14 VI t.r. Uczestniczył w sejmiku gromnicznym w r. 1681.
Na Żmudzi S. trzymał w zastawie od marszałka nadw. lit. Teodora Lackiego wieś Dydziuły (20 dymów), odłączoną od dóbr Plembork (pow. ejragolski). Żona wniosła mu 6,5 tys. zł opartych na Lichcianach (14 dymów w pow. jaśwojńskim); sumę tę zapisał jej pierwszy mąż. S. zmarł w r. 1681, przed 6 IX.
W małżeństwie z Krystyną z Chrząstowskich miał S. syna Stefana, zmarłego w młodym wieku.
Deputaci Trybunału Głównego Wielkiego Księstwa Litewskiego 1582–1696. Spis, W. 2007; Elektorowie; Elektorów poczet; Niesiecki, VIII; – Chmielewska M., Sejm elekcyjny Michała Korybuta Wiśniowieckiego 1669 roku, W. 2006; Dworzaczek W., Schlichtingowie w Polsce, W. 1938 s. 45–6, 128–9; Kłaczewski W., W przededniu wojny domowej w Polsce. Walka sejmowa lat 1664–1665, L. 1984; Krakowiak P., Dwa sejmy w 1666 roku, Tor. 2010 s. 172, 212, 219, 415–16, 483, 490; Morawski S., Arianie polscy, Lw. 1906; Ochmann-Staniszewska S., Staniszewski Z., Sejm Rzeczypospolitej za panowania Jana Kazimierza Wazy. Prawo – doktryna – praktyka, Wr. 2000 I–II; Rachuba A., Litwa wobec sądu nad Jerzym Lubomirskim, „Kwart. Hist.” R. 93: 1987 nr 3 s. 679–707; – Akty Vil. Archeogr. Kom., XXXIV; Diariusz Stanisława Lubienieckiego (młodszego), Oprac. J. Tazbir, „Odr. i Reform. w Polsce” T. 5: 1960 s. 201–21; Vol. leg., V 296; – AGAD: Arch. Publiczne Potockich, rkp. 321 s. 31, Arch. Radziwiłłów, Dz. II nr 1546, 1547, dissoluta, Dz. V nr 10038 (list z 22 X 1666), Zbiory Branickich, rkp. 42/56 s. 629; B. Czart.: rkp. 2108 k. 253–87v; B. Jag.: rkp. 5357 t. 1 k. 222, rkp. 6227 s. 38; B. Ossol.: rkp. 364 k. 24v; Lietuvos nacionalinė Martyno Mažvydo biblioteka w Wil.: F. 130 nr 2480 k. 167–8; Lietuvos valstybės istorijos archyvas w Wil.: Senieji Aktai, F. 2673 k. 34, F. 3234 k. 51, 75v, F. 4106 k. 97v; Vilniaus universiteto biblioteka w Wil.: F. 7 nr ŽP 19/14471 k. 313–16, nr ŽP 20/14472 k. 99–101, nr ŽP 21/14473 k. 165–79, 184–5, 297–7v, 434–5, 478–9v, nr ŽP 22/14474 k. 113, 206–7, nr ŽP 23/14479 k. 13–25v, 168–80, 279–80, nr ŽP 26/14482 k. 73–3v, 76–82v, nr ŽP 34/14486 k. 515–16, nr ŽP 35/14487 k. 243–5, 464, 474–5v; Rossijskij gosudarstvennyj archiv drevnich aktov w Moskwie: F. 389 nr 120 k. 35–6, nr 132 k. 467–8, nr 133 k. 113–16, F. 1603 op. 4 nr 3329 k. 190, op. 8 nr 102 k. 45.
Andrzej Rachuba