INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Jan Tadeusz Rostworowski  

 
 
1779-12-13 - 1853-10-02
Biogram został opublikowany w latach 1989-1991 w XXXII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Rostworowski Jan Tadeusz (1779–1853), pułkownik WP. Ur. 13 XII w Prażmowie (w woj. mazowieckim), był synem Andrzeja (zob.) i Józefy z Komorowskich, bratem Stefana (zob.).

W powstających w związku z wybuchłą wojną polsko-austriacką w r. 1809 nowych formacjach WP, otrzymał R. stopień szefa szwadronu w organizowanym w dep. łomżyńskim 7 p. strzelców konnych. Dn. 1 VI 1809 z oddziałem pułku liczącym 200 koni R. dołączył w Modlinie do dywizji gen. Józefa Zajączka, w następnym dniu przeprawił się przez Wisłę i pospieszył ku Warszawie, wolnej już od wojska austriackiego. Po krótkim postoju w Mokotowie, 5 VI ruszył R. z dywizją w kierunku Piaseczna, prowadząc jej awangardę złożoną z własnego szwadronu jazdy, batalionu strzelców z jednym działem artylerii konnej, 8 VI dotarł do Głowaczowa, a następnego dnia poszedł nocą w kierunku Jedlińska. Tworząc nadal przednią straż kolumny polskiej R. zapoczątkował utarczkami z austriackimi huzarami walki zakończone zdobyciem Jedlińska. Nie zdążył 11 VI, idąc z dywizją, pod Borki koło Radomia, gdzie ciężkie straty poniósł w starciu z nieprzyjacielem oddział pułku dowodzony przez mjr. Andrzeja Świderskiego. W rozgorzałym natomiast boju nad rzeką Radomką oddział R-ego, mimo rozpaczliwych jego wysiłków, nie wytrzymał natarcia huzarów austriackich dowodzonych przez mjr. J. Gotterburga, rzucił się do ucieczki, chroniąc się za linią własnej piechoty. Maszerując następnie przez Kozienice-Gniewoszów, 14 VI przeprawił się R. pod Puławami na prawy brzeg Wisły, docierając przez Kazimierz 16 VI do Opola. Tutaj otrzymał rozkaz ściągnięcia pod swoją komendę żołnierzy nie objętych przydziałem do pułku jazdy płk. Augustyna Zawadzkiego, jak również komenderowanych do różnych posyłek, eskort i ordynansów. Dn. 17 VI, rozkazem dziennym ks. Józefa Poniatowskiego, wydanym w Pniowie, utworzony został 8 p. jazdy dowodzony przez R-ego, przemianowany 1 VIII 1809 na 2 p. jazdy wojsk galicyjsko-francuskich. W międzyczasie jednak R. rozchorował się i pozostał w Przytyku, przekazując komendę nad pułkiem szefowi szwadronu Gabrielowi Czarneckiemu. Dn. 14 VIII awansował na stopień majora otrzymując 9 X 1809 przeniesienie do 2 p. huzarów wojsk galicyjsko-francuskich, noszącego od 28 XII t. r. nazwę 10 p. huzarów armii Ks. Warsz., dowodzonego przez płk. Jana Nepomucena Umińskiego. Dn. 1 I 1810 otrzymał R. Krzyż Kawalerski Virtuti Militari. Przy dokonanym, zgodnie z rozkazem dziennym z 23 XI 1809 podziale wojska, R. ze swym pułkiem znalazł się w 2 brygadzie gen. Wincentego Aksamitowskiego 1 dywizji gen. J. Zajączka. W ramach utworzonych dekretem królewskim z 20 III 1810 czterech okręgów wojskowych w Księstwie, pułk R-ego wszedł w skład 4 okręgu komenderowanego przez gen. Michała Sokolnickiego ze stacjonowaniem w dep. radomskim, dowodzonym przez gen. Michała Piotrowskiego. R. stał z pułkiem w Radomiu, w czerwcu 1810 przeszedł z nim do dep. płockiego, sam zatrzymując się na pobyt w Przasnyszu. W r. 1811 przeszedł ze sztabem pułku do Płocka, a stąd do Chełmna; podległy R-emu zakład pułku, przy którym przeważnie przebywał, znajdował się w Piotrkowie, a następnie w Pobiedziskach koło Poznania.

Dn. 29 XI 1811 przebywający służbowo w Warszawie R. złożył ks. J. Poniatowskiemu dramatyczny raport. Słowami pełnymi goryczy i żalu donosił Wodzowi Naczelnemu wojska polskiego o nędzy, w jakiej znajdują się ludzie i konie pułku, brak środków finansowych, umundurowania, bielizny i butów oraz oporządzenia, tak dla nowozaciężnych, jak i koni powoduje, że praktycznie nie nadają się do służby. Z tych powodów 4 szwadron dołączył do pułku dopiero bezpośrednio przed rozpoczęciem działań wojennych w kampanii rosyjskiej 1812 r. Ale wówczas R. przeniesiony już został (2 VI 1812) do 15 p. ułanów, zamieniając się stanowiskiem z mjr. Józefem Rzodkiewiczem. R. nie wyruszył z pułkiem na wyprawę rosyjską, lecz pozostał przy jego zakładzie, stacjonującym w Poznaniu, a następnie w Warszawie. Czynny był niebawem w działaniach dywizji nadbużańskiej, dowodzonej przez płk. Bazylego Wierzbickiego, w skład której wchodziły m. in. oddziały zakładowe. Dn. 20 I 1813 przejął R. w Siedlcach od mjr. J. Rzodkiewicza dowództwo kolumny ruchomej, z którą jednak pod naporem przeważających sił rosyjskich wycofał się niebawem do Kałuszyna. Odwołany przez ks. J. Poniatowskiego z zajmowanego stanowiska na skutek interwencji dowódcy VII korpusu Wielkiej Armii gen. J. Reyniera, nie przyjął komendy nad 11 p. ułanów, zbierającym się po odwrocie spod Moskwy w Solcu i Iłży, przyznanej mu 18 I 1813 z nominacją na stopień pułkownika po zmarłym w r. 1812 swoim szwagrze płk. Adamie Potockim (zob.). Uwolnienie z dalszej służby wojskowej R. otrzymał 13 II 1813.

R. osiadł w Warszawie, mieszkał z rodziną przy ul. Bielańskiej 600, w budynku, w którym jego teściowa Zofia Rosengartowa prowadziła hotel Wileński. Był członkiem warszawskiej loży wolnomularskiej «Bracia Polacy Zjednoczeni» (wymieniony w jej spisie z r. 1820). Po wybuchu powstania listopadowego R. wszedł 26 XII 1830 do służby w gwardii narodowej warszawskiej w randze podpułkownika. W posiadanym z czasów Ks. Warsz. stopniu pułkownika zatrudniony został następnie w intendenturze generalnej wojska. Przy boku ojca adiunktem w intendenturze był jego syn Juliusz, późniejszy podporucznik – adiutant gen. Juliana Sierawskiego. Po upadku powstania R. pozostał w Król. Pol. W r. 1834 nabył od teściowej za sumę 400 tys. złp. hotel Wileński. Zmarł 2 X 1853 w Warszawie i pochowany został na cmentarzu Powązkowskim (kwatera I, rząd 3), pozostałe po nim nieruchomości przy ul. Długiej nr 569, 570 i 571 oraz przy ul. Bielańskiej nr 599b (hotel Wileński), 599c i 600c odziedziczyli synowie.

W małżeństwie z Teresą Izabelą (zm. 1824), córką Konrada Rosengarta (zob.), miał R. dwóch synów: Janusza (zob.) i Juliusza (1814–1874), właściciela dóbr Opacz pod Warszawą.

 

Portret w mundurze majora 10 p. huzarów armii Ks. Warsz. pędzla Januarego Suchodolskiego, reprod. w: Łuniński E., Napoleon (Legiony i Księstwo Warszawskie), W. 1911 s. 201; – Gerber, Studenci Uniw. Warsz. (Janusz i Juliusz); Małachowski-Łempicki, Wykaz pol. lóż wolnomularskich; Cmentarz Powązkowski w Warszawie. Materiały inwentaryzacyjne, W. 1980; – Gembarzewski, Wojsko Pol., 1807–14; Łukasiewicz M., Armia księcia Józefa 1813, W. 1986; Pawłowski B., Historia wojny polsko-austriackiej 1809 roku, W. 1935; Reboul F., Campagne de 1813, Paris 1912 II 252; Rostworowski E. M., Popioły i korzenie, Kr. 1985; Rys historyczny kampanii odbytej w roku 1809 w Ks. Warsz., Kr. 1889 s. 112, 153; – Korespondencja księcia Józefa Poniatowskiego z Francją V – 1813, P. 1929; Księga Pamiątkowa zawierająca spis imienny oficerów, podoficerów i żołnierzy Armii polskiej krzyżem wojskowym „Virtuti Militari” ozdobionych, Lw. 1881; Ostrowski A., Pamiętnik z czasów powstania listopadowego, Wr. 1961; Siekiel Zdzienicki M., Rejestry metryk szlacheckich powiatu grójeckiego, Z. 8, Parafia Prażmów 1706–1800, Kalisz 1937 s. 18; Taryffa domów miasta Warszawy i Pragi, W. 1852 s. 13–14; – „Czas” 1853 nr 231; „Gaz. Warsz.” 1819 nr 86 (dodatek); „Kur. Warsz.” 1853 nr 261, 263, 306; – AGAD: Akty Kom. Rząd. Wojny rkp. 69c s. 30–31, Arch. Ordynacji Zamoyskich rkp. 3132 s. 222–223, 225; B. Ossol.: rkp. 7994 II; B. PAN w Kr.: Teki Staszewskiego 8746 k. 46, 8798 k. 25, 167–169, 172; Paraf. św. Jana w W.: Akty zgonów 1853 nr 472; Mater. Red. PSB: Stefan M. Rostworowski, Genealogia rodu…; – S. M. Rostworowski, Szkic do monografii… (Janusz i Juliusz) (mszp. w posiadaniu rodziny); – Łoza S., Virtuti Militari 1792–1819, W. 1953 (mszp. w posiadaniu Z. Zacharewicza); – Kartoteka oficerów WP 1815–1831 Zbigniewa Zacharewicza z Kr.

Zbigniew Zacharewicz

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 

Postaci powiązane

 

Janusz Rostworowski

1811-10-17 - 1891-08-02 radca stanu
 
 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Józef Maria Grassi

1757-04-22 - 1838-01-07
malarz
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Euzebiusz Tomasz Słowacki h. Leliwa

14 lub 15 listopada 1773 - 1814-11-10
dramatopisarz
 
 

Jan Andrzej Szaster

1746 - lipiec 1793
aptekarz
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.