INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
Biogram został opublikowany w latach 2004-2005 w XLIII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.


 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Stoiński Jan, w zakonie Anioł (ok. 1652–1715), karmelita, prowincjał.

Był synem Franciszka, sędziego ziemskiego lubelskiego, i jego pierwszej żony Zofii z Brodowskich, bratem Jacka (zob.). Stryj S-ego, Mikołaj Stoiński (ok. 1627 – 5 VI 1700) wstąpił do zakonu karmelitów mając 16 lat, pobierał nauki w studium zakonnym w Poznaniu (do r. 1649), a następnie zapewne za granicą; studia ukończył z tytułem magistra teologii. W r. 1659 został kaznodzieją w konwencie lwowskim. W l. 1664–70 był przeorem klasztoru w Woli Gułowskiej w Lubelskiem, a od r. 1667 dodatkowo sprawował urząd definitora prowincji. W r. 1674 został wybrany na prowincjała. Należał do przeciwników zaostrzającej regułę wewnątrzzakonnej reformy turreńskiej (turroneńskiej) i oponował przeciw jej wprowadzeniu w klasztorach zarządzanej prowincji. W r. 1677 był głównym kaznodzieją krakowskim na Piasku, w r. 1681 objął funkcję definitora prowincji i przeora w nowo utworzonym klasztorze w Lublinie, a w r. 1682 przeora w klasztorze św. Anny w Sąsiadowicach. Sprawował godność przeora w krakowskich klasztorach: św. Tomasza w l. 1684–7, a w l. 1687–90 na Piasku. W r. 1690 pełnił funkcję kustosza prowincji. W r. 1694 przewodniczył kapit. prowincjalnej w klasztorze w Lidzie na Litwie i został kaznodzieją klasztoru na Piasku. W r. 1696 zrzekł się sprawowanych urzędów z powodów zdrowotnych.

S. wstąpił 4 V 1667 do klasztoru karmelitów w Krakowie na Piasku. Za poparciem stryja został przyjęty do grona kleryków, a po uzyskaniu kursoratu teologii w r. 1674 wyjechał w r.n. na studia w rzymskim kolegium karmelitów Transpontina, które ukończył lektoratem teologii. W r. 1677, odwołany z Rzymu, został kaznodzieją (concionator pomeridianus) w klasztorze na Piasku; pełnił też funkcję prezesa (praesidens) bractwa szkaplerznego. Ponieważ klasztor krakowski poniósł poważne straty osobowe z powodu panującej w Krakowie w r. 1677 epidemii, na kapitule 3 IX 1678 został S. wyznaczony na lektora filozofii w konwentualnym studium zakonnym; miał już wtedy bakalaureat filozofii. W r. 1678 wyjechał ponownie za granicę; 19 VIII t.r. wpisał się do metryki nacji polskiej na uniw. w Padwie. W r. 1679 dzięki szczególnym staraniom S-ego dokonano ostatecznej fundacji klasztoru Karmelitów i kościoła p. wezw. Eliasza w Lublinie. W r. 1680 uzyskał magisterium teologii i wydał zadedykowaną ojcu dysputę Primitiae maturescentium philosophicarum frugum... (Cracoviae 1680). W r. 1683 był socjuszem prowincjała Marcina Charzewicza. W r. 1685 objął funkcję przeora klasztoru we Lwowie, a w r. 1687 – przeora klasztoru w Woli Gułowskiej.

W r. 1690 związał się S. już na stałe z Krakowem; został wtedy prowincjałem prow. małopolsko-litewskiej (utworzonej w r. 1687 po podziale prow. polskiej). W r. 1692 uczestniczył w Rzymie w kapit. generalnej. Po odejściu w r. 1694 z funkcji prowincjała objął t.r. funkcję przeora klasztoru na Piasku. Za jego staraniem powstało w r. 1698 wyposażenie oraz do dziś zachowany wspaniały wystrój malarski biblioteki klasztornej, przedstawiający najwybitniejsze postacie nauki w zakonie karmelitów i sceny z Soboru Efeskiego. W l. 1701–5 był ponownie prowincjałem. Jadąc w r. 1704 do Rzymu wpisał się ponownie (20 V t.r.) do metryki uniw. padewskiego. W czasie kapit. generalnej w Rzymie wchodził w skład zespołu rewizorów pracujących nad nowelizacją i ujednoliceniem konstytucji zakonnych. Od r. 1705 używał tytułu doktora teologii, uzyskanego zapewne w Rzymie. T.r., jako wikariusz prowincji, wspierał przebudowę klasztoru św. Tomasza w Krakowie. Dbał o kształcenie zakonników; na uposażenie profesorów teologii i filozofii w krakowskim konwencie przeznaczył dochód z ulokowanych na dobrach ziemskich 3 tys. zł, ofiarowanych karmelitom na Piasku przez swojego stryja, Antoniego Stoińskiego. W l. 1708–10 był egzekutorem testamentu Jana Barana, który przekazał znaczne sumy dla klasztorów i kościołów krakowskich, w tym dla klasztorów karmelickich. Od r. 1709 sprawował ponownie funkcję przeora w klasztorze na Piasku. Należał do zwolenników starej obserwancji i uczestniczył w sporach wynikających z wprowadzenia w Polsce reformy turreńskiej; dla ich zaprzestania spisano w czasie kapit. prowincjalnej w Krakowie w r. 1713 ugodę „Concordia Cracoviensis”. Podczas tej kapituły został wybrany po raz trzeci na prowincjała. Andrzej Rogowski dedykował S-emu mowę wygłoszoną w Wilnie podczas kapit. prowincjalnej „Regia angelorum sacra Eliani religio...” (Cracoviae 1697), a Kazimierz Wilkoński kazanie ku czci św. Marii Magdaleny de Pazzi „Concha virtutum in Mari Mariano praestantissima...” (Cracoviae 1712). Dla kościoła Karmelitów na Piasku ufundował S. srebrne cyborium. Zmarł 6 V 1715 w Krakowie.

 

Portret, po r. 1715, w krużgankach klasztoru Karmelitów w Kr. na Piasku; – Estreicher, XXVI 339, XXIX, XXXIII 18; Panek B., Prowincjałowie karmelitów na ziemiach polskich (1397–1997), „Saeculum Christianum” R. 4: 1997 nr 2 s. 60; – Pencakowski P., Dekoracja malarska biblioteki klasztoru oo. karmelitów na Piasku w Krakowie. Historia powstania – geneza artystyczna – program, „Roczn. Krak.” T. 69: 2003 s. 103–21; – Acta Capitulorum Generalium Ordinis Fratrum B.V. Mariae de Monte Carmelo, vol. 2, Ed. G. Wessels, Roma 1934 s. 271; Arch. nacji pol. w Uniw. Padewskim; – Arch. Karmelitów w Kr.: Tomaszewski B., Dzieje klasztoru karmelitów w Krakowie na Piasku, Kr. 1989 (mszp.), Urbański H., Karmelici w Polsce, Kr. 1980 (mszp.), Liber noviciorum, sygn. 128/232 s. 84, Akta kapituł prowinc., sygn. 95/308, Księga rachunkowa prowincjała z l. 1690–4, sygn. 110/191 s. 156, Liber mortuorum, sygn. 139/380 s. 157 (Mikołaj), s. 216.

                                                                                                                                                                                                                                         Szymon Sułecki

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.