INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Jan Włodzimierz Noskiewicz      Jan Noskiewicz, wizerunek na podstawie fotografii.
Biogram został opublikowany w 1978 r. w XXIII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Noskiewicz Jan Włodzimierz (1890–1963), entomolog i zoogeograf, profesor Uniw. Lwow. i Wrocł. Ur. 8 X w Sanoku, był synem urzędnika pocztowego Augusta i Michaliny z Kopystyńskich. Ukończył w l. 1901–9 gimnazjum w Jarosławiu. Pod wpływem swego nauczyciela przyrody Kazimierza Piątkowskiego zainteresował się owadami. Studia rozpoczął w r. 1909 na UJ; po roku przeniósł się na Uniw. Lwow., gdzie do r. 1913 studiował zoologię pod kierunkiem Józefa Nusbauma. W l. 1913–18 był nauczycielem w II Szkole Realnej we Lwowie; w r. 1917 złożył egzamin państwowy dla nauczycieli szkół średnich. W l. 1918–20 był nauczycielem w gimnazjum w Krasnymstawie, po czym przeniósł się do Lwowa i był do r. 1922 starszym asystentem w Zakładzie Zoologii Uniwersytetu, kierowanym przez Jana Hirschlera. W l. 1922–39 był pracownikiem naukowym i bibliotekarzem w Muzeum Przyrodniczym im. Dzieduszyckich, a także z przerwami pracował jako nauczyciel w gimnazjach lwowskich, m. in. od r. 1929 w II Gimnazjum im. K. Szajnochy. W r. 1927 N. uzyskał na Uniw. Lwow. stopień doktora filozofii w zakresie zoologii na podstawie dysertacji pt. Rozród wielozarodkowy u Halictoxenos simplicis Nosk. (promotor J. Hirschler). Dn. 11 I 1937 na tymże Uniwersytecie uzyskał stopień docenta zoologii systematycznej i zoogeografii na podstawie niepublikowanej rozprawy pt. Faunistyczna regionalizacja Polski. W l. 1937–40 uczył także w Pedagogium. Jednocześnie w r. akad. 1938/9 miał na Uniwersytecie wykłady zlecone z entomologii i zoogeografii.

W czasie wojny od stycznia 1940 do czerwca 1941 N. wykładał na Uniw. Lwow. i równolegle był pracownikiem naukowym Muzeum Przyrodniczego Ukraińskiej Akademii Nauk (byłego Muzeum im. Dzieduszyckich). Po wkroczeniu Niemców do Lwowa aż do końca 1941 r. pozostawał bez pracy, a następnie w l. 1942–4 pracował jako karmiciel wszy w Instytucie do Badań nad Tyfusem Plamistym Rudolfa Weigla. Równocześnie od jesieni 1943 brał udział w tajnym nauczaniu w szkolnictwie średnim, a od kwietnia 1944 na Wyższych Kursach Nauczycielskich. Od 1 VIII 1944 do 31 V 1946 ponownie pracował na Uniw. Lwow. jako kierownik katedry zoologii bezkręgowców oraz Muzeum Przyrodniczego, a także w Instytucie Pedagogicznym. W czerwcu 1946 N. był repatriowany do Wrocławia, gdzie na tamtejszym Uniwersytecie objął kierownictwo katedry systematyki zwierząt i zoogeografii na Wydziale Nauk Przyrodniczych. Profesorem nadzwycz. został mianowany 12 X 1946, a profesorem zwycz. 22 V 1954. Katedrą kierował aż do przejścia na emeryturę 30 IX 1961, jednakże z braku następcy nadal prowadził wykłady do czerwca 1963. W r. akad. 1955/6 był dziekanem Wydziału Nauk Przyrodniczych na Uniw. Wrocł. W r. akad. 1948/9 wykładał także w Instytucie Pedagogicznym we Wrocławiu.

N. był jednym z czołowych entomologów polskich, wybitnym specjalistą w zakresie systematyki i biologii rzędu błonkówek Hymenoptera Aculeata, którym poświęcił całe życie. Opisał wiele nowych gatunków nie tylko fauny krajowej i europejskiej, ale także północnoafrykańskiej i środkowoazjatyckiej. Spuścizna naukowa N-a obejmuje ponad 100 pozycji własnych prac, notatek, recenzji i tłumaczenia dwóch podręczników. Pierwszą publikacją były Żądłówki (Hymenoptera Aculeata) nowe dla fauny Galicji („Spraw. Kom. Fizjograficznej PAU”, 1917 LII). Od tego czasu datują się jego 18-letnie badania terenowe wspólnie z Romanem Kuntzem nad fauną Podola, zakończone syntetycznym dziełem pt. Zarys zoogeografii polskiego Podola (Lw. 1938). Stałe badania nad błonkówkami doprowadziły N-a do odkrycia na terenie kraju rzadko spotykanych ich pasożytów z rzędu wachlarzoskrzydłych Strepsiptera, nad którymi prowadził wspólnie z Gustawem Poluszyńskim szczegółowe badania ich rozwoju zarodkowego. W trakcie tych badań odkryli nie znane dotychczas u wachlarzoskrzydłych zjawisko rozwoju wielozarodkowego (poliembrionię), a całość badań ogłosili w dwóch monografiach: Embryologische Untersuchungen an Strepsipteren. I Teil. Embryogenesis der Gattung Stylops Kirby („Bulletin International de l’Académie Polonaise des Sciences et des Lettres” Série B, nr 8–10, Kr. [1927] i Embryologische Untersuchungen an Strepsipteren. II Teil. Polyembryonie („Zool. Pol.” 1935). W tym czasie N. ogłosił swoje najważniejsze dzieło z systematyki palearktycznych błonkówek z rodzaju Colletes, wśród których wyróżnił 125 gatunków, w tym 61 nowo opisanych: Die paläarktischen Colletes-Arten (Lw. 1936). Po wojnie, pracując już we Wrocławiu, rozpoczął nowe badania faunistyczne i od r. 1947 publikował wiadomości o osobliwościach entomologicznych Dolnego Śląska, a także Wyżyny Małopolskiej i okolic Sandomierza. Nadal zajmował się entomofauną ciepłolubną, głównie błonkówkami, jednakże poszerzył swoje zainteresowania również na muchówki Diptera. Od r. 1952 był członkiem kolegium redakcyjnego wydawnictwa „Klucze do oznaczania owadów Polski” i wspólnie z Wojciechem Puławskim opracował rodziny: Złotolitki – Chrysididae, Cleptidae (W. 1958) i Grzebaczowate – Sphecidae (W. 1960).

N. był jednym z członków założycieli powstałej 13 XII 1920 Sekcji Entomologicznej przy Polskim Tow. Przyrodników im. M. Kopernika we Lwowie i członkiem jej zarządu, przekształconej 4 XII 1922 w Polski Związek Entomologiczny. W l. 1921–51 kierował biblioteką tego Związku i równocześnie był współpracownikiem redakcji „Polskiego Pisma Entomologicznego”. Po śmierci Jana Kinela był w l. 1951–2 redaktorem naczelnym tego czasopisma (t. XX–XXII), a następnie aż do śmierci redaktorem serii A. N. zmarł 27 VIII 1963 w Warszawie, pochowany został w Rembertowie. Był odznaczony m. in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Jego imieniem nazwano nowo odkryte gatunki owadów, np. Otiorrhynchus noskiewiczi Smreczyński. Zbiory entomologiczne N-a znajdują się w Muzeum Przyrodniczym Uniw. Wrocł.

N. był żonaty (od r. 1927) z Janiną Amalią Serwa i miał córkę Teresę (ur. 1930), zamężną Grzelecką, inżyniera ogrodnika.

 

Fot. portretowa w Inst. Zool. Uniw. Wrocł.; Fot. w Materiałach Red. PSB; – W. Enc. Powsz. (PWN); Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie. Skład Uniwersytetu w r. szk. 1920–21, Lw. 1921 s. 26, 33; toż 1936/37 i 1937/38, Lw. 1937 s. 48; toż 1938/39, Lw. 1938 s. 44–5; Wrocławski Informator Uniwersytecki na lata akad. 1957/58–1961/62; – Fedorowicz Z., Materiały do historii zoologii w Polsce w latach 1914–1939, Studia i Mater. z Dziej. Nauki Pol., S. B, W. 1970 z. 19 s. 97, 101, 112; Księga pamiątkowa II Państwowego Gimnazjum im. Karola Szajnochy we Lwowie, Lw. 1930 cz. I s. 97–119; Smreczyński S., J. Noskiewicz (nekrolog z wykazem publ. i fot.), „Pol. Pismo Entomologiczne” T. 34: 1964 nr 1 s. 4–18; Uniwersytet Wrocławski w latach 1945–1970, Księga Jubileuszowa pod red. W. Floryana, Wr. 1970 s. 193, 203, 206, 211, 217, 229, 237–41, 417; Uniwersytet Wrocławski w latach 1945–1955, Wr. 1959 I 174, 192, 194–6, 203, II 81, 354–7 (bibliogr.); – Sprawozdania Dyrekcji c.k. Gimnazjum w Jarosławiu za l. szk. 1902–9; Uniwersytet i Politechnika Wrocławska, Spisy wykładów w 1. akad. 1946/47–1949/50; Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie. Spis wykładów w r. akad. 1938/39, Lw. 1938 s. 82; Uniwersytet Wrocławski, Spis wykładów w r. akad. 1950/51; – „Pol. Pismo Entomologiczne” T. 33: 1963 nr 2 s. 197 (fot), T. 41: 1971 nr 4 s. 713–22, T. 43: 1973 nr 3 s. 589–600; „Przegl. Zool.” T. 9: 1965 nr 2 s. 208 (fot.); „Słowo Pol.” 1963 nr 206 s. 2, nr 207 s. 2; „Trybuna Ludu” 1963 nr 240 s. 5; „Życie Warsz.” 1963 nr 206 s. 7; – Arch. Uniw. Wrocł.: Akta personalne N-a; – Informacje żony Janiny Noskiewiczowej z W.

Andrzej Dzięczkowski

 
 

Powiązane zdjęcia

   

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
Ten biogram został opublikowany dzięki PGE - Mecenasowi projektu iPSB. pge-logo-pion-size2.png
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Czesław Petelski

1922-11-05 - 1996-09-19
reżyser filmowy
 

Aleksander Fogiel

1910-02-26 - 1996-01-17
aktor filmowy
 

Antoni Bednarczyk

1872-05-26 - 1941-02-01
aktor teatralny
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Stanisław Schimitzek

1895-07-18 - 1975-05-10
publicysta
 
 

Edward Poniński

1887-07-01 - 1939-10-22
działacz społeczny
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.