Kostowski (mylnie Kostkowski) Jerzy Grzegorz (zm. 1718), profesor astronomii i geometrii praktycznej w Akad. Krak., wydawca kalendarzy, sekretarz królewski. Studia uniwersyteckie rozpoczął prawdopodobnie w lecie 1703 r., w t. r. bowiem (10 VI) został przyjęty do Bursy Starnigelskiej, podając przy wpisie, że pochodzi «z powiatu brzeskiego». Uzyskawszy w n. r. stopień bakałarza, w dwa lata później odbył promocję na magistra sztuk wyzwolonych (1706), po czym jako extraneus Wydziału Filozoficznego objął w r. 1709 klasę poetyki w Szkołach Nowodworskich. W czerwcu 1710 r. z powodu zarazy opuścił miasto i wyjechał do Pałecznicy koło Proszowic, gdzie przebywał kilka miesięcy, lecząc się z rany odniesionej zapewne przypadkowo w czasie jednej z potyczek rozgrywających się w latach wojny na tym terenie. Powróciwszy do Krakowa na wiosnę 1711 r., 6 V został wybrany seniorem Bursy Starnigelskiej i od półr. zim. 1711/2 wznowił przerwane zajęcia w Szkołach Nowodworskich, nauczając tutaj kolejno w l. 1711–5 poetyki, retoryki i dialektyki.

Powołany 17 III 1713 r. do Kolegium Mniejszego i w tym samym miesiącu inkorporowany do uniwersytetu, w l. 1714–5 zrezygnował K. z senioratu Bursy i profesury w Szkołach Nowodworskich, poświęcając się odtąd wyłącznie działalności wykładowej na przyznanej mu w r. 1714 kolegiaturze astronomii, z której w r. 1717 przeszedł na katedrę geometrii praktycznej fundacji Adama Strzałki z Rudzy. Od r. 1711 posiadał K. tytuł «matematyka uprzywilejowanego», na rok zaś przed śmiercią (marzec 1717) złożył na zamku krakowskim przysięgę jako geometra i sekretarz królewski. Obydwa te tytuły oraz uzyskany w r. 1714 przywilej na druk kalendarzy zawdzięczał, jak się zdaje, bliżej nie wyjaśnionym stosunkom z dworem Augusta II, dla którego m. in. miał wykonać dziś nie znany model instrumentu astronomicznego («crystallinam in Regio Palatio sphaeram fabricavit, ubi Solem et Joves ipsos videri facit»). Bezpośrednie kontakty z dworem królewskim mógł nawiązać w czasie kilkakrotnych podróży do Warszawy, m. in. w r. 1714 oraz na sejm 1716/7, z którego przywiózł odpis „Diariusza generalnych traktatów konfederacji”, zawartej 31 I 1717 r. Pośmiertny panegiryk wymienia wprawdzie długą listę jego wpływowych protektorów (bpa K. Łubieńskiego, kanclerza J. Szembeka, marszałka w. kor. J. Mniszcha i in.), sam K. wspomina jednak w swych autobiograficznych zapiskach tylko o burgrabim krakowskim Franciszku Modrzewskim, z którego gościny wielokrotnie korzystał i w obecności którego został m. in. przyjęty w r. 1710 przez bawiącego w Krakowie carewicza Aleksego. F. Modrzewskiemu dedykował również K. swój jedyny godny uwagi utwór, astrologicznie interpretowany opis «podwójnego słońca» (Parelia) obserwowanego w Małopolsce 1 I 1711 r., na pozostały bowiem jego dorobek pisarski złożyły się wydawane corocznie w l. 1708–18 prymitywne kalendarze astrologiczne, kilka stereotypowych mów i panegiryków pogrzebowych (Figura revolutionis, 1711, Doctor absolutus, 1714, Strategema Martis et Mortis, 1715), oraz wykład inauguracyjny w klasie poetyki Szkół Nowodworskich (Humanitas scholae poeseos, 1711).

Szybki awans po szczeblach kariery uniwersyteckiej – w r. 1718 otrzymał stopień bakałarza medycyny i uzyskał powołanie do Kolegium Większego – potrafił K. łączyć z ruchliwą działalnością praktyczną, m. in. jako wzięty i ceniony geometra przysięgły, powoływany w różnych sporach granicznych na terenie woj. krakowskiego (w lipcu 1717 był również wezwany do pomiarów szybu «Kunegunda» w kopalni wielickiej). Znaczne dochody przynosiła mu nadto zyskowna praktyka astrologiczna, zwłaszcza prognostyki i horoskopy, np. w sprawach dotyczących kradzieży, sporządzane na zlecenie licznych klientów z różnych warstw społecznych, których nazwiska i adresy przechowywał w pedantycznie prowadzonym rejestrze. Posłując uprzednio w interesach Akad. Krak. kilkakrotnie na sejmiki do Proszowic i Zatora, jesienią 1718 r. został K. wysłany na sejm do Grodna, ale już wkrótce po przybyciu zapadł tutaj na ciężką chorobę, na którą zmarł 1 XII 1718 r. W sporządzonym w przededniu zgonu testamencie kazał się pochować w miejscowym klasztorze karmelitów, cały swój majątek przeznaczając na kanonizację bł. Jana Kantego, koszty pogrzebu i ofiary dla biednych oraz legat dla swej narzeczonej «panny Siatkowskiej». Rękopisy swych prac (wśród nich zachowany zbiór obserwacji meteorologicznych z l. 1707–18), książki i instrumenty matematyczne odziedziczył po nim jego uczeń, znany później profesor i rektor Uniw. Krak. Stanisław Filipowicz.

Estreicher; Żebrawski, Bibliografia; – Kolendowicz M. J., Ortus perennis gloriae, Kr. 1719; Statuta nec non liber promotionum, s. 372, 374, 380; – Arch. UJ: rkp. nr 36 s. 350–1 (testament K-ego), nr 38 s. 658, nr 65 s. 696–7, 760, 771–2, nr 76 s. 294, nr 90, nr 94 s. 53, 56, nr 106 s. 70–2, 75–84, nr 296 s. 91, 126, nr 297 s. 51–2; B. Jag.: rkp. nr 2127 (z marginalnymi zapiskami autobiograficznymi K-ego), nr 2429.

Leszek Hajdukiewicz