INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Jerzy Włodzimierz Radomski  

 
 
1892-10-22 - 1943-02-27
Biogram został opublikowany w 1986 r. w XXIX tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Radomski Jerzy Włodzimierz, pseud.: Tadeusz, Jerzy R. (1892–1943), działacz socjalistyczny. Ur. 22 X w Warszawie (występującą w dokumentach datę ur. 18 I 1893 R. prostuje w swojej autobiografii), był synem Wojciecha Jana i Stanisławy Genowefy z Kahtzów. Ojciec jego, technik kolejowy, pracował początkowo w Warszawie, następnie w Pruszkowie, gdzie był długoletnim naczelnikiem warsztatów kolejowych; działał w II Proletariacie, Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS) i PPS-Frakcji Rewolucyjnej (PPS-FR). Matka działała także w PPS i PPS-FR; oboje za swą działalność odznaczeni zostali Krzyżami Niepodległości. Od r. 1897 rodzina Radomskich mieszkała w Pruszkowie.

R. uczył się od r. 1902 w Warszawskiej Szkole Handlowej Zgromadzenia Kupców. W r. 1905 brał udział w strajku szkolnym nie dopuszczając łamistrajków do zajęć. Szkołę ukończył w r. 1910. Od r. 1907 należał do koła młodzieży PPS-FR w Pruszkowie, zajmował się kolportażem wydawnictw partyjnych. W r. 1910 wyjechał do Szwajcarii, gdzie studiował chemię na uniwersytecie we Fryburgu. Tu był współzałożycielem Filarecji (która przystąpiła do Unii Stowarzyszeń Młodzieży Postępowo-Niepodleglościowej), uczestniczył w odbudowaniu fryburskiej sekcji PPS-FR, zorganizował oddział Związku Walki Czynnej i Związku Strzeleckiego. Ponieważ we Fryburgu stosował wraz z innymi członkami Filarecji bojkot wobec absolwentów szkół rosyjskich w Polsce, był sądzony przez senat akademicki i otrzymał naganę rektora. Nie został usunięty z uczelni, musiał jednak opuścić Fryburg i przeniósł się na uniwersytet w Lozannie. Tu także zorganizował sekcję PPS-FR, Filarecję i Związek Strzelecki. W l. 1913–14 stał na czele Biura Wykonawczego Unii Stowarzyszeń Młodzieży Postępowo-Niepodległościowej w Szwajcarii, reprezentował Lozannę na zjazdach Unii w Zurychu (1912) i Liège (1913). Po ukończeniu studiów na wydziale przyrodniczym przygotował pracę doktorską, lecz nie zdążył jej obronić przed wybuchem wojny w r. 1914. W Lozannie zachorował w lipcu 1914 na szkarlatynę. W związku z tym przewieziono go do Warszawy, skąd został wysłany na kurację na Krym. Następnie wyjechał do Moskwy. Tu pracował kolejno jako urzędnik w warsztatach wagonowych Kolei Moskiewsko-Kurskiej i pomocnik kierownika laboratorium towaroznawczego zarządu tej kolei.

Po rewolucji lutowej 1917 r. należał do głównych organizatorów i kierowników Sekcji Moskiewskiej PPS. W listopadzie 1917 kandydował z listy tej partii do Moskiewskiej Dumy Miejskiej. Był redaktorem organu Moskiewskiego Komitetu Okręgowego PPS „Na barykady” (2 nr z 24 II i 18 III 1918). Brał udział w III Ogólnorosyjskiej Konferencji PPS 24–27 II 1918. Po rozbiciu przez Niemców 2 Brygady Legionów pomagał w wysyłce legionistów do Murmańska, fabrykując dla nich paszporty. Uczestniczył w organizowaniu pułku im. Montwiłła-Mireckiego, interweniował nawet w sprawie broni dla niego u przewodniczącego Ogólnorosyjskiego Centralnego Komitetu Wykonawczego Rad J. Swierdłowa, lecz poparcia nie uzyskał. Zawodowo pracował jako kierownik wydziału laboratoryjnego Głównej Inspekcji Fabrycznej Komisariatu Ludowego Komunikacji, wreszcie jako szef sekcji tejże Inspekcji. Równocześnie był przewodniczącym sekcji materiałów pędnych i smarów Ogólnorosyjskiej Komisji dla ujednolicenia warunków technicznych i metod badania materiałów i przedmiotów masowego użytku na kolejach radzieckich. Uczył także przedmiotów przyrodniczych w szkole realnej i w Jednolitej Polskiej Szkole Pracy w Moskwie. W r. 1918 ukończył studia w Wyższej Szkole Technicznej w Moskwie i uzyskał dyplom inżyniera chemika. Na IV Ogólnorosyjskiej Konferencji PPS-FR w Rosji 5–8 X 1918 wszedł do trzyosobowego Komitetu Wykonawczego PPS w Rosji, który reprezentował szczątkową już w Rosji organizację i ewoluował coraz bardziej na prawo, przestawiając się na tory działalności nielegalnej, zwróconej przeciwko władzom radzieckim.

R. powrócił do kraju w sierpniu 1919. Zgłosił się ochotniczo do WP, został przyjęty w charakterze urzędnika wojskowego w randze kapitana i przydzielony do Centralnej Komisji Odbiorczej Departamentu Gospodarczego (później Intendentury) Min. Spraw Wojskowych. Jego podanie o udział w walkach na froncie w r. 1920 nie zostało uwzględnione. W r. 1921 ukończył z I lokatą kurs przeszkolenia dla urzędników wojskowych z wyższym wykształceniem w Chełmnie. Zdemobilizowany w r. 1923, pracował jeszcze przez rok w Szefostwie Intendentury Dowództwa Okręgu Korpusu I. Po zakończeniu służby wojskowej zajmował się interesami handlowymi na własną rękę. W r. 1926 został inspektorem ubezpieczeń społecznych w Okręgowym Urzędzie Ubezpieczeń w Warszawie. W lutym 1928, dzięki Józefowi Grzecznarowskiemu, którego znał z PPS i pracy w Moskwie, przeszedł do pracy w Zarządzie Miejskim w Radomiu, początkowo jako dyrektor przedsiębiorstwa «Surofosfat», zaś od r. 1929 jako dyrektor naczelny przedsiębiorstw miejskich. Wznowił też działalność w PPS. Zwolniony z pracy w lutym 1931, pozostawał bez zajęcia do września 1932. Został wówczas sekretarzem Zarządu Okręgowego Związku Zawodowego Pracowników Kolejowych (ZZK) w Radomiu. Był też redaktorem tygodnika PPS w Radomiu „Życie Robotnicze”. Dn. 2 II 1934 wybrano go do Rady Naczelnej PPS (ponownie w lutym 1937), członkiem Rady był do września 1939. W r. 1934 został oskarżony o popełnienie przestępstwa z chęci zysku. Sąd Okręgowy w Radomiu 6 III 1934 skazał go na 4 miesiące aresztu z zawieszeniem na 2 lata. Nie zaważyło to jednak na jego aktywności publicznej. W listopadzie 1934 wybrany został do Rady Miejskiej Radomia. Od 20 XII t. r. pełnił funkcję wiceprezydenta miasta. W czasie drugiej wojny światowej został aresztowany przez Niemców po raz pierwszy 10 XI 1939; zwolniono go po kilku dniach. Wkrótce został przewodniczącym konspiracyjnego Komitetu PPS w Radomiu. Aresztowany ponownie w końcu grudnia 1939, był więziony do końca stycznia 1940. Po raz trzeci aresztowano go w czerwcu 1940, a w lipcu wywieziono go do Sachsenhausen. W końcu 1942 r. sprowadzono R-ego na przesłuchanie do Radomia, zaś 7 I 1943 przewieziono go do obozu na Majdanku pod Lublinem, gdzie zginął 27 II 1943. Był odznaczony Medalem Niepodległości (1937).

R. był żonaty dwukrotnie: z Marią z Świątkiewiczów i od r. 1937 z Marią z Jastrzębskich, 2. v. Kossowską. Z pierwszego małżeństwa miał córkę Alinę, zamieszkałą za granicą.

 

„Głos Robotnika i Żołnierza” 1917 nr 4, 13, 1918 nr 20; „Tyg. Radomski” 1983 nr 11 s. 8–9 (fot.); „Z Pola Walki” 1958, 1962, 1979; „Życie Robotn.” 1946 nr 5 s. 5; – CAW; Akta Medalu Niepodległości t. 406 (tu autobiografia J. R-ego), Akta Krzyża Niepodległości z Mieczami t. 30 (materiały Stanisławy i Wojciecha Radomskich); Centr. Arch. KC PZPR 305/IV/7 podt. 12 k. 51–52; – Informacje Marii Kossowskiej.

Aleksander Kochański

 

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Mariusz Zaruski

1867-01-18 - 1941-04-08
generał brygady WP
 
 

Franciszek Kostrzewski

1826-04-19 - 1911-09-30
malarz
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 
 

Katarzyna Stępa

1882-11-12 - 1977-03-31
nauczycielka
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.