Sulistrowski Józef Aleksander (1834–1906), uczestnik powstania styczniowego, zesłaniec.
Był synem Józefa (1798–1849), marsz. szlachty pow. oszmiańskiego od r. 1834, i Elżbiety Sorokówny 1.v. Rogowskiej (zm. 1864 lub 1867). Miał brata Konstantego Ottona (1829 – po 1883), właściciela majątku Kuszlany (pow. oszmiański), ożenionego z Konstancją Prószyńską, oraz dwie siostry, Julię, zmarłą w niemowlęctwie w r. 1837, i Aleksandrę, żonę Jana Lubańskiego (zm. 1884), dziedzica Lubania (pow. wilejski), marsz. szlachty pow. oszmiańskiego.
S. uczył się w gimnazjach w Wilnie i Mitawie. Studiował na uniw. w Petersburgu, a następnie w Kijowie, początkowo na Wydz. Medycznym, potem Historyczno-Literackim. Po śmierci ojca odziedziczył Jachimowszczyznę w pow. oszmiańskim (dobra rodowe Sulistrowskich linii połoczańskiej vel jachimowskiej od r. 1725 obejmujące także folwarki: Połoczany, Kuczuki, Borki, Łużany i Błudowo). W l. pięćdziesiątych pracował jako urzędnik w kancelarii marszałka szlachty pow. oszmiańskiego. W r. 1859 w Warszawie ożenił się z Wandą z Gruszeckich, która wniosła mu w posagu dobra Huta (pow. rohaczewski w gub. mohylewskiej). W r. 1860 otrzymał nominację na honorowego kuratora (početnyj smotritel) szkół pow. borysowskiego.
Podczas powstania styczniowego, w r. 1863, był S. czynny w Organizacji Narodowej na Litwie, choć nie potwierdzają tego rosyjskie akta śledcze, prawdopodobnie należał do Wydz. Zarządzającego Prowincjami Litwy. Gdy na Litwę przyjechał Zygmunt Mineyko, aby formować oddziały powstańcze, S. w imieniu Wydziału wręczył mu nominację na naczelnika wojskowego pow. oszmiańskiego. Miał także S. organizować partie ochotników z okolicy oraz dostarczać powstańcom żywność i broń. Zadenuncjowany przez chłopów, został w czerwcu 1863 aresztowany i uwięziony w byłym klasztorze Franciszkanów w Wilnie. W czasie śledztwa konsekwentnie zaprzeczał wszystkim zarzutom, również informacji władz rosyjskich z Oszmiany o otrzymaniu nominacji na powstańczego naczelnika pow. oszmiańskiego, której przyjęcia jakoby odmówił. Sąd nie znalazł dowodów winy, ale w trybie administracyjnym skazał S-ego na zamieszkanie pod dozorem policji w jednej z wewnętrznych guberni Rosji. Wyrok łączył się z konfiskatą Jachimowszczyzny, toteż żona S-ego wniosła do cesarza Aleksandra II prośbę o jego złagodzenie; w związku z tym gen.-gubernator M. Murawjow decyzją z 18 VII 1864 zmienił konfiskatę na przymusową sprzedaż majątku.
Latem 1864 został S. zesłany w głąb Rosji i zamieszkał w Czembarze w gub. penzeńskiej wraz z żoną, która dobrowolnie podążyła za nim. W Czembarze spotkali Jadwigę Łuszczewską (Deotymę), towarzyszącą tam swemu zesłanemu ojcu; Deotyma w listach do matki często i ciepło wspominała oboje Sulistrowskich. W r. 1866 zezwolono im na przeniesienie się do Niżnego Nowogrodu, a stamtąd bliżej Litwy, do Pskowa. Za każdorazowym zezwoleniem władz S. kilkakrotnie w r. 1867 udawał się z Pskowa na Wileńszczyznę w celu sfinalizowania przymusowej sprzedaży Jachimowszczyzny; ostatecznie 20 XI t.r. sprzedał ten majątek ks. Piotrowi Wittgensteinowi. Mimo zakazu, przebywał w r. 1868 kilka miesięcy w dobrach Huta. Po uzyskaniu zezwolenia na zamieszkanie w Król. Pol., osiadł na pewien czas w Warszawie. Dn. 11 VI 1871 ks. Wittgenstein sprzedał Jachimowszczyznę powinowatemu S-ego, Eustachemu Prószyńskiemu. T.r. został S. zwolniony z dozoru policji. W r. 1873 uzyskał zgodę na zamieszkanie na Litwie (w gub. mohylewskiej i wileńskiej). Po śmierci w r. 1877 Prószyńskiego Jachimowszczyzna przeszła w drodze spadku w ręce szwagra S-ego, Lubańskiego. S. zmarł 18 IV 1906.
W małżeństwie z Wandą z Gruszeckich, córką Ignacego i Nimfy Sokolskiej, S. dzieci nie miał.
Małachowicz E., Cmentarz na Rossie w Wilnie, Wr. 1993 (dot. rodziców S-ego); Śliwowska W., Syberia w życiu i pamięci Gieysztorów – zesłańców postyczniowych, W. 2000 (bibliogr.); Żychliński, V 325; – Aftanazy R., Materiały do dziejów rezydencji, Red. A. J. Baranowski, T.IVa: Dawne województwo wileńskie, W. 1987; Jankowski C., Powiat oszmiański, Pet.–Kr. 1896–1900 I–IV; Śliwowska W., Ucieczki z Sybiru, W. 2005; Vosstanie v Litve i Belorussii 1863–1864 gg., Moskva 1965; – Mineyko Z., Z tajgi pod Akropol. Wspomnienia z lat 1848–1866, Oprac. E. Kozłowski, K. Olszański, W. 1971; – Lietuvos valstybės istorijos archyvas w Wil.: Kancelaria gen.-gubernatora wil., z. 378 vol. 1744 (1863 r.), vol. 320 (1866 r.) k. 31v, 95v, 249, Wil. Kom. śledcza, z. 438, op. 1 vol. 305, 539, Tymczasowy audytoriat polowy, z. 1248, op. 2 vol. 527; Muz. Narod. w W.: Zbiory ikonogr., Kolekcja rękopisów, koresp. Łuszczewskich, sygn. 23664 (listy Deotymy z Czembaru).
Anna Brus