Latoszyński Józef h. Gryf (zm. 1611), podczaszy krakowski, uczestnik rokoszu Zebrzydowskiego. Pochodził ze średnio zamożnej rodziny szlacheckiej osiadłej od końca XIII w. w pow. pilzneńskim. Braćmi jego byli: Adam, podczaszy ziemi sandomierskiej (zm. 1614), i Kilian, rotmistrz królewski. Młodość spędził L. na wyprawach wojennych. Późniejsza jego działalność pozwala przypuszczać, że odebrał wykształcenie prawnicze. Był katolikiem i dobrodziejem dominikanów krakowskich. Politycznie związany z obozem Jana Zamoyskiego, w r. 1590 posłował na sejm z ramienia woj. sandomierskiego. W t. r. został wybrany marszałkiem Trybunału Kor. W r. 1595 uzyskał urzędy podstarościego i sędziego grodzkiego krakowskiego; obowiązki te spełniał przez osiem lat, by następnie osiągnąć godność podczaszego krakowskiego (1604). Dn. 16 II 1606 r. był posłem na sejm z sejmiku proszowskiego.
L. jako przeciwnik obozu regalistycznego i jezuitów stał się w czasie rokoszu Zebrzydowskiego jednym z przywódców szlachty krakowskiej uczestniczącej w rokoszu. Regaliści przedstawili go w napisanym w kwietniu 1606 r. „Wyznaniu prawdziwych urazów ślachcica polskiego” jako jednego z czołowych działaczy rokoszu. Najprawdopodobniej uczestniczył w zjeździe stężyckim. Dn. 11 V 1606 r. podpisał podaną do ksiąg grodzkich bieckich protestację części posłów przeciwko uznaniu legalności sejmu. Na zjeździe lubelskim dbał o sprawy porządkowe obrad. Dn. 15 VI t. r. podpisał uniwersał zjazdu lubelskiego i instrukcję daną wówczas posłom do króla. Wybrano go również jako jednego z sześciu deputatów do obrad z senatorami. Na zjeździe w Sandomierzu 10 VIII dążył w swych wystąpieniach do zaktywizowania obrad, aby «najprędzej do efektu swego mógł być przywiedziony». W swoim votum wysuwał osobę Janusza Radziwiłła na marszałka zjazdu, domagał się ustalenia porządku obrad, spisania konfederacji i zapewnienia zjazdowi zbrojnej ochrony. Wybrany wówczas został do komisji mającej zrewidować z ramienia rokoszan żupy solne. Dn. 16 VIII t. r., w imieniu woj. krakowskiego, L. popierał wniosek Wielkopolan, by wezwać króla na 21 VIII do koła rokoszowego, a w razie jego niestawienia się, by wezwać zebranych do wypowiedzenia posłuszeństwa. O radykalności wystąpień L-ego świadczy fakt postulowania przez niego opracowania zawczasu zasad nowej elekcji. W drugiej fazie rokoszu najpewniej nie brał udziału. Być może, był uwięziony wraz z Szczęsnym Herburtem. W aktach sądowych z r. 1607 występuje tylko jego żona.
Dobra L-ego, leżące w pow. pilzneńskim, składały się z części wsi Latoszyn i Stasiówki. W r. 1602 dokupił wsie Wieprz i Justrzynę w pow. oświęcimskim. L. zmarł 18 XII 1611 r. w Latoszynie. Pochowany został u dominikanów krakowskich w kaplicy Ligęzów, gdzie miał tablicę (dziś już nie istnieje). Z żoną Magdaleną Łyczkówną h. Sulima, córką Rafała z Rygulic, miał L. dwie córki: Annę, żonę Adama Misiowskiego, oraz Zofię, 1. v. Samuelową Niewiarowską, 2. v. Hieronimową Kazanowską, chorążynę sandomierską.
Boniecki; Niesiecki; Paprocki; – Lepszy K., Rzeczpospolita Polska w dobie Sejmu Inkwizycyjnego, Kr. 1939 s. 169 przyp. 4; Maciszewski J., Wojna domowa w Polsce (1606–1609), Wr. 1960 s. 261–2, 280, 342, Prace Wrocł. Tow. Nauk., S. A., nr 69; Sobieski W., Pamiętny sejm (1606), W. 1913 s. 229–30; Strzelecki A., Udział i rola różnowierców w rokoszu Zebrzydowskiego (1606–7), „Reform. w Pol.” R. 7–8: 1935/6 s. 123; – Akta sejmikowe woj. krak., I 220, 274–82, 285; Cerchowie M. i S., Pomniki Krakowa, Wyd. F. Kopera, Kr.–W. 1904 III 266 tabl. 277; Pisma polityczne z czasów rokoszu Zebrzydowskiego, Wyd. J. Czubek, Kr. 1916 I 9; Rembowski A., Rokosz Zebrzydowskiego, W. 1893 s. 12, 39, 47, 196, 252, B. Krasińskich, IX–XII; Źródła Dziej., XIV 176, 242; – Arch. Państw. w Kr.: Akta grodz. i ziem., pow. pilzneński rkp. nr 15 s. 16, 79, 279, 359, 376, 439, 584–7, nr 64, 66, 69, 74, 78, 79; B. Czart.: rkp. 102 s. 543; B. Kórn.: rkp. 317 k. 145–6; B. PAN w Kr.: rkp. 2251 k. 299–300.
Jerzy Michalewicz