Rutkowski Józef Leon z Rutkowic h. Pobóg (ok. 1714–1774), sędzia ziemski dobrzyński, poseł na sejmy. Pochodził z rodziny od początków XVI w. osiadłej na pograniczu ziemi dobrzyńskiej i Prus Królewskich. Był synem Kazimierza, wojskiego dobrzyńskiego (zm. przed 18 VII 1724), i Ludwiki z Kępskich, podkomorzanki płockiej.
Uczęszczał R., przynajmniej w r. 1727, wraz ze swym kuzynem, pamiętnikarzem Marcinem Matuszewiczem, do kolegium jezuickiego w Warszawie. Był posłem na sejm konwokacyjny 1733 r. z woj. chełmińskiego, podpisał też konstytucje konwokacji. Uczestniczył w sejmiku generalnym Prus Królewskich w Grudziądzu 20 VII 1733. Zjechał jako poseł z woj. chełmińskiego na sejm elekcyjny i 12 IX 1733 oddał swój głos na Stanisława Leszczyńskiego. Dn. 14 V 1736 na sejmiku ziemi dobrzyńskiej wybrano go (jako Rudkowskiego) na posła na sejm pacyfikacyjny. W tym czasie R. związał się, jak można sądzić, z wpływowym woj. płockim Mikołajem Podoskim i za jego pośrednictwem zbliżył się do dworu i «familii» Czartoryskich. Dn. 26 IV 1741 ogłosił, tytułując się wojskim dobrzyńskim, manifest przeciw Sebastianowi Mełdzyńskiemu, którego oskarżył o bezprawny zajazd na Chełmicę. We wrześniu 1744 wybrano R-ego na deputata z ziemi dobrzyńskiej do Trybunału Kor. Michał Czartoryski zabiegał wówczas za pośrednictwem M. Matuszewicza, by R. opowiedział się po stronie Czartoryskich w ich procesie z Janem Tarłą. Zapewne w r. 1748 jednomyślnie wybrano R-ego na kandydata na sędziego ziemskiego dobrzyńskiego. Nominację na ten urząd uzyskał 17 IX 1748. Poważnie podszedł do nowych obowiązków i już 16 IX 1749 sejmik dobrzyński rekomendował R-ego do dalszych godności chwaląc go, że «żadnej w powiatach swoich nie opuszczając kadencji [sądowej] znacznym kosztem i pracą administruje sprawiedliwość». Dn. 11 IX 1753 został komisarzem z ziemi dobrzyńskiej do Trybunału Skarbowego w Radomiu, a także jednym z posłów tej ziemi do Augusta III. Posłował ponadto z ziemi dobrzyńskiej na sejmy z l. 1758, 1760 i 1761. Zbliżył się wówczas do hetmana w. kor. Jana K. Branickiego i 22 III 1760 prosił go o mające wkrótce zawakować porucznikostwo znaku husarskiego. Już 25 V t. r. dowodził chorągwią pancerną i miał stopień tytularny pułkownika husarskiego wojska kor. Przebywał wtedy głównie we Włocławku i przez dłuższy czas zabiegał u hetmana o przeniesienie tej części swojej chorągwi, która stacjonowała w Kamieńcu Podolskim na zwykłe leże tego oddziału do Kcyni. Przejawiał dbałość o stan swojej chorągwi. Dostarczał ponadto J. K. Branickiemu informacji o sytuacji politycznej na Kujawach.
Na rozdwojonym sejmiku przedkonwokacyjnym ziemi dobrzyńskiej z 6 II 1764 opowiedział się po stronie Czartoryskich i dopomógł im do zawiązania konfederacji. Został też obrany posłem na sejm konwokacyjny, którego uchwały podpisał. Dn. 23 VII 1764 wybrano go na posła z ziemi dobrzyńskiej na sejm elekcyjny. Udał się więc do Warszawy, gdzie 7 IX 1764 głosował na Stanisława Poniatowskiego. Uczestniczył potem w sejmiku generalnym Prus Królewskich w Grudziądzu z 29 X – 3 XI 1764. Wybrano go tam na posła z pow. toruńskiego na sejm koronacyjny. Dn. 4 XII wziął udział na tym sejmie w generalnym potwierdzeniu praw przez Stanisława Augusta, a następnie przedstawił na forum sejmowym skargi benedyktynek toruńskich na postępowanie władz tego miasta. Po r. 1764 nie angażował się już w życie polityczne, choć jeszcze 24 II 1774 działał w składzie komisji przeprowadzającej rozgraniczenia między królewszczyznami Jankowo i Trzebiegoszcz, a sąsiednimi dobrami ziemskimi.
R. miał dobra w ziemi dobrzyńskiej: Szpetal, Chełmicę, Krojczyn, Kulin, Skórzno, Tuchorzę i od r. 1756 Krepę. Trzymał także (przynajmniej w r. 1759) królewszczyznę Strzelce w ziemi gostynińskiej. W r. 1747 próbował bezskutecznie odzyskać połowę miasteczka Radzanów w woj. płockim, zapisaną przez matkę zięciowi – Jerzemu Matuszewiczowi. R. zmarł 21 VII 1774.
Wg Teodora Żychlińskiego R. żonaty był z Heleną z Mieszkowskich, wdową po Andrzeju Potockim i Piotrze Grabskim, a potem z Faustyną z Zielińskich. Z drugiego małżeństwa pozostawił synów: Mariana, prezesa rady departamentowej płockiej, Szymona i Jana oraz córkę Konstancję, zamężną za gen. Wojciechem Strzeszem.
Uruski; Żychliński, III 234–5; Elektorowie; Elektorów poczet; – Achremczyk S., Reprezentacja stanowa Prus Królewskich w latach 1696–1772, Olsztyn 1981; Dygdała J., Polityka Torunia wobec władz Rzeczypospolitej w latach 1764–1772, W. 1977; – Diariusze sejmowe z w. XVIII, III; Lauda sejmików ziemi dobrzyńskiej, Wyd. F. Kluczycki, Kr. 1887; Matuszewicz, Diariusz; Vol. leg., VI 615, VII 189, 256, 310; – „Kurier Polski” 1744 nr 410, 1748 nr 618, 1759 nr 32; – AGAD: Arch. Ordynacji Roskiej XIX/14, Księgi grodzkie bobrownickie – relacje, t. 18 k. 17–20, t. 20 k. 197v., 238, t. 27 k. 82–83v., 266, t. 30 k. 111v.–112v., 207v., t. 34a k. 105, 115v., 319v., 348v., Zbiór A. Branickiej (kancelaria hetmańska) R I 12 (2061); AP w Gd.: sygn. 300, 29/216 k. 180; AP w Tor.: sygn. VII 49 k. 398.
Jerzy Dygdała