INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Józef Mycielski h. Dołęga      Fragment podpisu Józefa Mycielskiego pod listem w kolekcji Listy do Józefa Zaremby (1772). Vol. 1 - w zbiorach Biblioteki Kórnickiej PAN - źródło kopii cyfrowej: Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa (wbc.poznan.pl).
Biogram został opublikowany w 1977 r. w XXII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Mycielski Józef h. Dołęga (1733–1789), poseł na sejmy, wojewoda inowrocławski. Ur. w Lesznie, ochrzczony 7 III 1733, był najstarszym synem Macieja (zob.) i Weroniki Konarzewskiej, starościanki konińskiej (zm. 1762), bratem Stanisława (zob.). Dziedziczył z ogromnej fortuny rodzicielskiej klucze: Szubin w pow. kcyńskim, Szamotuły w pow. poznańskim, Tuliszków w pow. konińskim, Chocieszewice (z Dłonią i Kołaczkowicami) oraz Gorzyce z Gorzyczkami w pow. kościańskim. Matka za konsensem królewskim z r. 1754 scedowała mu w r. 1756 starostwo konińskie. Podobnie jak i ojciec, ściśle trzymał M. ze spowinowaconymi z sobą Radziwiłłami (hetman Michał Radziwiłł miał za żonę Annę, siostrę M-ego). W r. 1754 na sejmiku starodubowskim w Wilnie M., mimo zgłaszanych przeciwko niemu protestów, został, jako kandydat Radziwiłła, posłem na sejm warszawski. Zabierał na nim kilka razy głos w sprawie ordynacji ostrogskiej, zalecając oddanie jej w administrację. W początkach 1755 r. otrzymał od hetmana szarżę generała-adiutanta buławy w. lit. i stopień oberstlejtnanta w regimencie pieszym tejże buławy. Opatrzony przez Radziwiłła ciężkim trzosem, wyjechał w marcu 1755 za granicę. Szlak jego podróży wiódł przez Wrocław, Drezno, Pragę, Ratyzbonę, Stuttgart i Mannheim. Wszędzie, legitymując się polecającymi listami Radziwiłła, przyjmowany był niemal jak udzielny książę. W Lunéville zatrzymał się u spokrewnionego z sobą króla Leszczyńskiego (6–24 V). Podążył następnie do Paryża, skąd składał wizyty na królewskim dworze w Wersalu i w Compiègne. Polował z Ludwikiem XV, królowa Maria Leszczyńska żaliła się przed nim ze łzami w oczach, «że swego kraju nie zna, i że go już znać nie będzie». W Paryżu uzupełniał braki z języka francuskiego. W styczniu 1756 wezwany przez Radziwiłła do powrotu, musiał jednak pozostać w Paryżu ze względu na długi. Dopiero po 8 miesiącach wykupiła go matka. Po powrocie odzyskiwał nadwątlone zaufanie książęcego szwagra przez częste i szczegółowe informacje z terenu Wielkopolski i jej pogranicza o przebiegu wojny siedmioletniej. Dn. 4 I 1759 otrzymał rangę pułkownika w regimencie pieszym buławy w. lit., a we wrześniu t.r. szarżę generała-majora. W r. 1761 posłował z woj. kaliskiego na nadzwycz. sejm w Warszawie (27 IV – 2 V). W końcu maja t.r. otrzymał patent na generała-lejtnanta w. lit. Jako delegat woj. poznańskiego jeździł w maju 1763 do prymasa Władysława Łubieńskiego i Jerzego Mniszcha, a w czerwcu do hetmana Jana Klemensa Branickiego, by spowodować interwencję w Berlinie oraz przysłanie osłony zbrojnej przed zdzierstwami Prusaków.

Po śmierci hetmana Michała Radziwiłła M. zgłosił swe usługi jego synowi Karolowi. W czasie bezkrólewia prowadził agitację przeciwko «familii». Na rozdwojonym średzkim sejmiku przedkonwokacyjnym stronnictwo hetmańskie uzyskało dużą przewagę. Z jego ramienia M. został (11 II 1764) posłem z woj. poznańskiego. Dn. 7 V podpisał przeciwko Czartoryskim manifest oblatowany w grodzie warszawskim. Widząc jednak nieudolność Radziwiłła i innych przywódców stronnictwa hetmańskiego, przeszedł na stronę Czartoryskich i jako poseł z woj. poznańskiego na sejm elekcyjny podpisał wybór Stanisława Poniatowskiego. W r. 1765 był deputatem z woj. poznańskiego na Trybunał Piotrkowski i z jego ramienia został delegowany do króla, którego 17 II witał w Warszawie w imieniu prowincji wielkopolskiej. Sejm 1766 r. powołał M-ego do sądów zadwornych asesorskich kor. Dn. 9 V t.r. król przyznał mu Order Św. Stanisława. Od agitacji przedradomskiej w r. 1767 trzymał się z obu braćmi (Michałem i Stanisławem) z daleka i aktu tej konfederacji nie podpisał. W jesieni 1768 przystąpił jednak do konfederacji barskiej. Ok. 10 XII został wybrany w Starymdworze pod Międzyrzeczem do 4-osobowej Rady Regimentarskiej zwanej później Marszałkowską, która urzędowała do początków sierpnia 1769. Wiosną 1770, gdy Rosjanie zajęli Poznań, M. złożył reces w grodzie poznańskim. Przez cały czas konfederacji przebywał we Wschowie, utrzymując z jej przywódcami bliskie stosunki. Dn. 7 XII 1771 wziął udział w zjeździe wschowskim, na którym zadeklarował ponowne swe przystąpienie do konfederacji, a następnie poparł elekcję Józefa Zaremby na marszałka województw wielkopolskich.

Po upadku konfederacji barskiej M. wchodził do Rady Województw Wielkopolskich, wbrew królowi i ministerium, działającej pod egidą Augusta Sułkowskiego. Aby uchronić województwa przed rabunkiem Prusaków, M. podpisał 8 IX 1772 na zjeździe wschowskim zawarty z gen. pruskim F. Lossowem kontrakt na dostawę do magazynów pruskich ogromnej ilości – 240 000 wiertli zboża. Sejm rozbiorowy konstytucją «Nagroda zasłużonych» przyznał mu w r. 1775 prawem emfiteutycznym na lat 50 starostwo konińskie z wójtostwami, sołectwami i wybraniectwami. Sejm ten powołał go do 9 komisji dla rozsądzenia spornych spraw majątkowych na terenie Wielkopolski. M. był wówczas również przewodniczącym komisji demarkacyjnej przy ustalaniu granicy polsko-pruskiej po pierwszym rozbiorze. Za swą pracę zyskał uznanie króla i władz Rzpltej. Dn. 15 VII 1776 został marszałkiem średzkiego sejmiku przedsejmowego, wycofując uprzednio swą kandydaturę na posła.

Dn. 20 VII 1777 M. nadał Szamotułom bardzo postępowe przywileje, zwane ustawami (rozszerzone w r. 1786), w których dla przyspieszenia rozwoju miasta, a w szczególności podniesienia rzemiosła i handlu, zapewniał zakładającym swe warsztaty i wznoszącym domy pomoc w postaci pożyczek pieniężnych, budulca i zwolnień podatkowych. Z podobnej pomocy korzystali pogorzelcy i ci, «którzy stare domy na nowe formować będą». Dla utrzymania właściwej i estetycznej przebudowy i rozbudowy miasta budynki mogły być wznoszone tylko «podług abrysu», wydawanego z zamku. M. otaczał opieką ludność żydowską, a ustawy szamotulskie z r. 1777 wydał również w języku niemieckim. W r. 1786 wzniósł w Szamotułach własnym kosztem dom modlitwy dla ludności protestanckiej. Od ok. r. 1760 rozpoczął budowę wspaniałego pałacu w Chocieszewicach (dziś włączone do Pępowa). W r. 1783 król proponował mu marszałkostwo Trybunału Kor., ale M. wymówił się słabością zdrowia. Dn. 9 I 1784 otrzymał wreszcie długo oczekiwaną godność senatorską: urząd wojewody inowrocławskiego, za który dziękował królowi na sejmie 20 X t.r. Tegoż dnia na sesji sejmowej złożył jako delegowany do egzaminowania Rady Nieustającej sprawozdanie z jej działalności. Sejm ten powołał M-ego na sędziego sejmowego w kadencji drugiej (1 VI – 30 IX 1785). Funkcję tę pełnił również z ramienia sejmu 1786 r., także w kadencji drugiej (1 VI – 10 IX 1787). W r. 1785 otrzymał Order Orła Białego. Zmarł M. we Wrocławiu 19 X 1789 i został pochowany w Gostyniu.

Z zawartego 10 XII 1758 w Nowej Wsi pod Wronkami małżeństwa z wojewodzianką kaliską Franciszką Koźmińską (zm. 5 VII 1810), która miała w dożywociu majątki Górkę i Różę, M. pozostawił synów: Michała (1760–1815), starostę konińskiego, kawalera Orderów Św. Stanisława i Orła Białego, oraz Stanisława (zob.), i córkę Annę (zm. 1829), zamężną za Wincentym Potockim, podkomorzym w. kor.

 

Wojtkowski, Bibliogr. historii Wpol.; Enc. Wojsk.; Słown. Geogr., IV 336, XI 778, 782; Uruski; Żychliński, V 160–2; Łoza, Kawalerowie; – Borowiak J., Stan posiadania gospodarstw chłopskich w królewszczyznach powiatu konińskiego na schyłku XVIII w., „Roczn. Dziejów Społ. i Gosp.” R. 18: 1956; Dzieje Wielkopolski, P. 1969 I; Konopczyński W., Mrok i świt, W. 1911; Łoza, Hist. Orderu Orła Białego; Łukaszewicz J., Krótki statystyczno-historyczny opis miast i wsi w dzisiejszym powiecie krotoszyńskim, P. 1869 I 366; Ostrowska-Kębłowska Z., Architektura pałacowa drugiej połowy XVIII w. w Wielkopolsce, P. 1969; Szczygielski W., Konfederacja barska w Wielkopolsce 1768–1770, W. 1970; – Diariusze sejmowe z w. XVIII, III; Diariusz sejmu ekstraordynaryjnego… 1761, [b.m. i r.]; Elektorów poczet; Księgi Referendarii Koronnej z drugiej połowy XVIII wieku, W. 1955–7 I–II; Lipski J., Noty generała brygady wielkopolskiej, Drezno 1871 s. 25, 66, 80; Listy Wojciecha Jakubowskiego do Jana Klemensa Branickiego, W. 1882 s. 61; Matuszewicz M., Pamiętniki, W. 1878; Mémoires du roi Stanislas-Auguste, II; Opisy i lustracje Poznania z XVI–XVII w., P. 1969; Vol. leg., VII 107, 214, VIII 140, 242–3, 245, 293, 336, 340, 348, 359, 366, 376, IX 9, 32; – AGAD: Arch. Radziwiłłów dz. V 10162, 10163, 10172, Tzw. Metryka Litewska XI 14, Zbiór Anny z Potockich Branickiej L I 14–00, Zbiór Branickich z Suchej 69/81 k. 70; Arch. Państw. w P.: Majątek Kobylepole Mycielskich, Rel. Grodz. Konin. 83 k. 36, Pozn. nr 602 k. 34, nr 609 k. 110, nr 633 k. 374; B. Kórn.: rkp. 1378 s. 11, 85–92, Arch. Zaremby 2111; B. PAN w Kr.: Teki Pawińskiego, rkp. 8349 (Lauda warszawskie); – Informacje Włodzimierza Dworzaczka.

Wacław Szczygielski

 

 
 

Chmura tagów

TAGI

Za pomocą tagów oznaczamy powiązania tematyczne postaci. Pozwalają one eksplorować serwis wg wybranych przez redakcję najważniejszych tematów dla danej postaci.

Trybunał Koronny, konfederacja barska 1768, opieka nad Żydami, służba w wojsku litewskim, sądy zadworne koronne, ród Dołęgów, herb rodu Dołęgów, posłowanie z Woj. Poznańskiego, palacja inowrocławska, teść - Wojewoda Kaliski, zięć - Potocki, ojciec - Kasztelan Poznański, zbór luterański w Szamotułach, posłowanie z Pow. Starodubowskiego (egzulanckiego), sprawa Ordynacji Ostrogskiej, elekcja Stanisława II Augusta 1764, sejm 1784, zwyczajny, grodzieński, sejm 1786, "dogrumowski", zwyczajny, warszawski, sejm 1764 elekcyjny, warszawski, sejm 1766, "Czaplica", zwyczajny, warszawski, stronnictwo hetmańskie, rywalizacja z "familią" Czartoryskich, sejmiki średzkie, dobra w Pow. Poznańskim, sejm 1761, nadzwyczajny, warszawski, dobra w Pow. Kościańskim, dobra w Pow. Konińskim, cesje królewszczyzn w rodzinie, dobra w Pow. Kcyńskim, sejm 1754, zwyczajny, warszawski, dzieci - 4 (w tym 2 synów), podróże po Europie XVIII w., fundowanie zborów, posłowanie z Woj. Kaliskiego, teść - Kasztelan Poznański, stronnictwo "familia" Czartoryskich, Order Orła Białego (I RP), brat - generał wojsk litewskich, Order Św. Stanisława (I RP), brat - pisarz, reces od konfederacji barskiej, opór wobec nadużyć wojsk pruskich, żona - Koźmińska, brat - poseł, rodzina Mycielskich (z Mycielina) h. Dołęga, ojciec - Kasztelan Kaliski, ojciec - urzędnik ziemski, matka - starościanka konińska, wuj - starosta w Woj. Kaliskim, brat - Starosta w Woj. Kaliskim, siostra - dominikanka, starostwo konińskie (Woj. Kaliskie), teść - Kasztelan Kaliski, teść - urzędnik ziemski poznański, zięć - urzędnik nadworny koronny, zięć - generał wojsk koronnych, zięć - starosta w Woj. Lubelskim, syn - starosta w Woj. Kaliskim, syn - pułkownik wojsk napoleońskich, sejmy XVIII w. (3 ćwierć), sejmy XVIII w. (4 ćwierć)
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 

Chmura tagów

Postaci powiązane

   
 

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Krzysztof Antoni Szembek

1667-03-25 - 1748-07-06
prymas Polski
 

Florian Fukier

1772-05-03 - 1836-03-29
kupiec warszawski
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.