INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Józef Schnaider  

 
 
1874-03-12 - 1959-05-21
Biogram został opublikowany w 1994 r. w XXXV tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Schnaider (Schnajder) Józef (1874–1959), leśnik, etnograf, entomolog, pionier narciarstwa w Polsce. Ur. 12 III w Stebniku w pow. drohobyckim, był synem Franciszka, właściciela majątku Stebnik, i Ludmiły z Maksymowiczów.
W r. 1892 S. ukończył szkołę dla leśniczych w Bolechowie, a w r. 1894 złożył egzamin dla leśnej służby ochrony i pomocniczo-technicznej. W l. 1892–9 był pomocnikiem lasowym w nadleśnictwie Tatarów w pow. nadwórzańskim (od r. 1894 podległym Dyrekcji Lasów Państwowych we Lwowie). Zorganizował tam w l. 1895–8 tzw. kolonię tatarowską, która stała się kolebką polskiego narciarstwa. Dokonał pionierskich prób wykorzystania nart i pierwszych zimowych wejść na Chomiak w Gorganach (26 II 1897) i Howerlę w Czarnohorze (16 III t.r.). Wydał pierwszy polski i jeden z pierwszych na świecie podręcznik narciarstwa Na nartach skandynawskich. Podręcznik dla zwolenników sportu narciarskiego (Kr. 1898). Napisał też kilka artykułów z tego okresu jak Verwendung der Skiëren im Forst- und Jagdschutzdienste („Waldmannsheil” Bd. 22: 1897). Kilkadziesiąt lat później opublikował (podpisując się Schnajder) wspomnienia pt. U kolebki narciarstwa polskiego („Wierchy” 1955).
W l. 1900–7 S. pracował jako leśniczy w zarządzie lasów Jasień w pow. kałuskim, w l. 1907–32 w zarządzie lasów Dobrohostów i w Kruhelnicy (pow. drohobycki). Ogłaszał w tym czasie drobne artykuły w dwumiesięczniku „Leśnik” (Dobromil).
Poza pracą zawodową S. interesował się życiem miejscowej ludności. Opublikował kilkanaście prac etnograficznych, m.in. dotyczących Hucułów z okolic Tatarowa (Z kraju Hucułów, „Lud” T. 5: 1899, T. 6: 1900, T. 7: 1901), ludności Peczeniżyna (Lud peczeniżyński, tamże T. 12: 1906, T. 13: 1907) oraz górali z terenów Jasienia i Perehińska (pow. doliński), (Z życia górali nadłomnickich, tamże T. 17: 1911, T. 18: 1912). Prace te sumiennie udokumentowane obejmowały historię, pochodzenie nazw miejscowych, tradycyjne budownictwo, język, ubiory i zajęcia ludności, jej obrzędy, wierzenia, baśnie, pieśni a także medycynę ludową. Wysoko cenili je fachowi folkloryści. W archiwum naukowym Polskiego Tow. Ludoznawczego we Wrocławiu zachowała się korespondencja S-a z tego zakresu z profesorami Adamem Fischerem i Antonim Kaliną. W r. 1932 S. przeszedł na emeryturę. Po wojnie pracował w l. 1945–7 w biurze nadleśnictwa Kalwaria, a następnie w l. 1947–52 był nauczycielem w Technikum Przemysłu Drzewnego w Żywcu.
Od r. 1920 S. badał motyle w okolicach Drohobycza i od r. 1933 – Lwowa. Szczególnie interesowały go Przeziernikowate i w grupie tej odkrył nowy gatunek Paranthene polonica Schnaid („Pol. Pismo Entomologiczne” T. 16/17: 1937/38). Ogłosił także Przezierniki – Aegeriidae (Lepidopt) (cz. 1, tamże, cz. 2, T. 18: 1939/48) oraz wspólnie z synem Zbigniewem i synową Janiną opracował klucz do oznaczania tych owadów, praca ukazała się już po śmierci S-a (Klucze do oznaczania owadów Polski. Cz. 27, z. 37: Przezierniki – Aegeriidae, W. 1961). Zbierał również rzadkie okazy korników i błonkówek, których zbiory w części przekazał do Muzeum Dzieduszyckich we Lwowie.
S. był członkiem Polskiego Tow. Entomologicznego, Polskiego Związku Narciarskiego (PZN), Polskiego Tow. Turystyczno-Krajoznawczego (PTTK), Tow. Ludoznawczego. Zmarł 21 V 1959 w Żywcu i tam został pochowany. Odznaczony był Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1957), Złotą Odznaką PTTK i Honorową Odznaką PZN.
W małżeństwie z Heleną z Daszyńskich S. miał córkę Stellę (ur. 1905), zamężną Rymarowiczową, i synów: Zbigniewa (ur. 1910), profesora leśnictwa na Uniw. Śląskim, oraz Leszka (ur. 1916), który zginął 20 IX 1939 w obronie Lwowa.

Fot. w Mater. Red. PSB; – Estreicher w. XIX; Bibliografia historii kultury ludowej Karpat, Red. M. Gładysz, W. 1960 I; Feliksiakowa J., Polska bibliografia zoologiczna za lata 1945–1954, Wr. 1969; Katalog polskiej literatury matematyczno-przyrodniczej, Kr. 1952 XXI; Kołodziejczyk E., Bibliografia słowianoznawstwa polskiego, Kr. 1911; Narciarstwo. Zarys encyklopedyczny, Red. G. Młodzikowski i J. A. Ziemilski, W. 1957; Słown. biologów; Staszczak Z., Wykaz zawartości archiwum naukowego Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego (1945–1955), Wr. 1955; – Dzieje folklorystyki polskiej 1864–1918, W. 1982; Krygowski W., Polskie Towarzystwo Tatrzańskie a rozwój narciarstwa w Polsce, „Wierchy” R. 18: 1948 s. 118–21; 50 lat na nartach, W. 1957 s. 1–2 (fot.); Ziemba S., Śladami dwóch desek. Kr. 1955; – Szczerbowski I., Skorowidz leśny na rok 1907, Lw. 1907 s. 210; toż na r. 1908, Lw. 1908 II 39, 54, 78; –  „Las Pol.” R. 33: 1959 nr 17 s. 24 (wspomnienie pośmiertne, fot.,); „Narciarstwo Pol.” T. 1: 1925 s. 25–6; „Sylwan” R. 22: 1904 s. 162; „Wierchy” R. 28: 1959 s. 342 (nekrolog); – B. Akad. Roln. w Kr.: Brzozowski S., Kosiek Z., Materiały do działalności leśników galicyjskich (mszp); Muz. Tatrzańskie w Zakopanem: Eksponaty (narty, rękopisy) sygn. S/533/a,b/MT; – Informacje syna, Zbigniewa i dokumenty w jego posiadaniu.
Ligia Hayto

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Ludwik Gdyk

1874-08-25 - 1940-02-15
wicemarszałek Sejmu II RP
 

Elżbieta Zawacka

1909-03-19 - 2009-01-10
generał brygady WP
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Adam Feliks Próchnik

1892-08-21 - 1942-05-22
historyk
 

Jerzy Jakub Michalski

1870-03-18 - 1956-11-24
minister skarbu
 

Jerzy Jan Stroba

1919-12-17 - 1999-05-12
arcybiskup poznański
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.