INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Józef Sielicki (Siellicki) h. Korczak  

 
 
Biogram został opublikowany w latach 1995-1996 w XXXVI tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Sielicki (Siellicki) Józef h. Korczak (zm. 1791), regent kancelarii W. Ks. Lit., kasztelan połocki. Był synem Michała (zm. po 5 IV 1781), regenta kancelarii lit. w czasie, gdy kanclerzem był Michał Fryderyk Czartoryski.
Po ojcu przejął S. wpływy na sejmikach połockich. Zapewne on to jako poseł woj. połockiego z tytułem star. chlewiskiego podpisał uchwały sejmu konwokacyjnego 1764 r. z zastrzeżeniem zachowania «praw, wolności i prerogatyw Rzpltej». Dn. 3 III 1765 został wojskim połockim. Najpóźniej od lutego 1769 miał star. chosławickie. Podczas sejmu «delegacyjnego» (1773–5) został wyznaczony w skład komisji, która miała obliczyć i zaspokoić długi Rzpltej, oraz – jako prezydujący – do jednej z komisji rozjemczych. Już w lutym 1775 oferował usługi sejmikowe podskarbiemu Antoniemu Tyzenhauzowi, a w r.n. ten ostatni zaczął rozważać kandydaturę S-ego do poselstwa. Zdecydował się, gdy S., oceniony jako człowiek «między wiela Ruśniakami więcej rzetelności mający», podczas bytności w Grodnie potajemnie przyrzekł mu «swą przyjaźń najmocniejszym zaprzysiężeniem» (Tyzenhauz). Podskarbi spodziewał się, że S., mając w Petersburgu proces o dobra zakordonowe i licząc na wstawiennictwo posła rosyjskiego O. Stackelberga, będzie lojalny.
Jako poseł z woj. połockiego na sejm 1776 r., S. podpisał akt jego konfederacji. Wybrany na jednego z sędziów sejmowych, wyraźniej zaznaczył swą obecność w izbie, gdy w odpowiedzi na antykrólewską mowę hetmana Seweryna Rzewuskiego (zapewne z 28 VIII 1776) wystąpił w obronie Stanisława Augusta, żądając sądu nad znieważającym monarchę ministrem (fakt ten, znany z relacji dla Karola S. Radziwiłła, w której inspirację kroku S-ego przypisano królowi, nie został odnotowany w drukowanym diariuszu). Przed wyjazdem z Warszawy w końcu listopada 1776, S. prosił Tyzenhauza, by przez Stanisława Poniatowskiego zalecił jego sprawę o dobra samej Katarzynie II.
Zapewne w sierpniu 1777 S. otrzymał po ojcu tytuł regenta kancelarii W. Ks. Lit. (dziękował królowi za tę nominację 20 VIII t.r.). Dn. 13 II 1778 Stanisław August odznaczył S-ego Orderem św. Stanisława. Na kolejnych sejmikach w Połocku S. wykonywał zalecenia króla, rywalizując z innym regalistą – kasztelanem, a następnie woj. połockim Tadeuszem Żabą. Posłował na sejm warszawski 1782 r.; wyznaczony został na nim w skład deputacji do rozliczenia Komisji Skarbu Kor. Na życzenie króla przeprowadził elekcję T. Żaby na woj. połockie w sierpniu 1784 (obywatele podobno woleli obrać S-ego), sam zadowolił się obietnicą kasztelanii, którą otrzymał 10 XII t.r. W imię jedności stronników królewskich przed sejmikami 1786 r. Stanisław August po raz kolejny próbował łagodzić nieporozumienia między S-m a Żabą. W lutym 1788 kaszt. połocki został kawalerem Orderu Orła Białego. W odpowiedzi z 25 IV t.r. na deliberatoria przedsejmowe, S. zalecał aukcję wojsk bez obciążania szlachty; fundusze na to miały się znaleźć w zwróconych w przyszłości skarbowi dobrach zakonnych, na których należałoby osadzić zobowiązanych do służby wojskowej «ziemian» oraz w powiększonych wskutek lustracji dochodach ze starostw. Chwaląc króla za dokonania oświatowe, postulował rozciągnięcie władzy Komisji Edukacji Narodowej także na szkoły zakonne i bardziej energiczną kontrolę dochodów z dóbr pojezuickich. Miastom, zwłaszcza pogranicznym, radził dać atrakcyjne przywileje, ściągające cudzoziemców i ułatwiające handel. Na połockim sejmiku poselskim w sierpniu 1788 S. w wyniku kompromisu z woj. T. Żabą zdołał wypromować do poselstwa swego syna. Był obecny w Warszawie w początkach Sejmu Wielkiego; podpisał 7 X 1788 akt konfederacji, a 3 XI t.r. bronił Dep. Wojskowego Rady Nieustającej. Najpóźniej od maja 1789 przebywał w Połockiem, obłożnie chorując. W listopadzie 1790 po raz ostatni skarżył się królowi na arbitralne poczynania T. Żaby na sejmiku, na którym z racji choroby nie mógł już być osobiście. Od lutego 1791 bezskutecznie próbował uzyskać od Stanisława Augusta zgodę na krzesło lub dygnitarię dla syna w zamian za swoją rezygnację z kaszt. połockiej. List rezygnacyjny przesłał monarsze z datą 16 III 1791.
W l. przedrozbiorowych posiadał folwark Juszków w woj. witebskim i kupione mu przez ojca star. chosławickie oraz dobra dziedziczne tej samej nazwy (woj. mścisławskie). Nie złożywszy przysięgi na wierność Katarzynie II, po I rozbiorze stracił też zakordonowe majątki; w wypadku starostwa administracja rosyjska zakwestionowała legalność jego posiadania przez poprzedniego posesora. S. odziedziczył ustąpione mu przez ojca w r. 1748 Sieliszcze (a może także sąsiadujące z nimi Sołoniewicze) oraz Czerniewicze (woj. połockie), nadto jeziora należące do dóbr Kublicze (pow. lepelski). Zmarł zapewne 12 IV 1791, ponieważ jego ostatni list z Czerniewicz z tą właśnie datą żona przesłała królowi jako napisany kilka godzin przed śmiercią.
Z małżeństwa z Marią (Marianną) z Ciechanowieckich miał S. m.in. syna Antoniego (zob.) oraz córkę Eleonorę, żonę Wincentego Łuskiny (zob.), 2.v. Kasztelińską.

Estreicher, XXII (dodatki, s. 3 ); Słown. Geogr. (Czerniewicze, Kublicze, Sieliszcze, Sołoniewicze); Boniecki, XVI 147 (Łuskina); Żychliński, XIII 44 (Ciechanowieccy); Łoza, Hist. Orderu Orła Białego; tenże, Kawalerowie (pomylony z ojcem); – Kalinka W., Sejm Czteroletni, W. 1991 II; Kościałkowski S., Antoni Tyzenhauz, Londyn 1970 I; Lehtonen U. L., Die polnischen Provinzen Russlands unter Katharina II, Berlin 1907 s. 268 (błędny zapis nazwiska); Michalski J., Sejmiki poselskie 1788 r., „Przegl. Hist.” T. 60: 1960 s. 361; Szczygielski W., Referendum trzeciomajowe, Ł. 1994; – Diariusz sejmu ordynaryjnego pod związkiem konfederacji generalnej obojga narodów agitującego się, W. 1776; Diariusz sejmu ordynaryjnego…, [b.m.w.] 1788 I cz. 1 s. nlb. oraz 231–2; Diariusz sejmu wolnego ordynaryjnego warszawskiego sześcioniedzielnego […] 1782, W. [1782]; Korespondencja krajowa Stanisława Augusta, P. 1872 s. 53, 89, 165; Mémoires du roi Stanislas-Auguste, II; Vol. leg., VII 190, VIII 164, 823, 839, 870, IX 47; – AGAD: Arch. Radziwiłłów, Dz. IVa 29 s. 101, Dz. V 1591 (15 IX 1776), 14229, Arch. Tyzenhauzów H–2; B. Czart.: rkp. 687, 689, 698, 716 s. 388–389, 615–616, rkp. 721, 723, 730, 736, 844; – Kartoteka nominacji litewskich z l. 1764–1766 w posiadaniu Ewy Piechotki z W. (wg B. Czart.: rkp. 777); Informacje i notatki J. Michalskiego dotyczące r. 1776.
Zofia Zielińska

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.