Antonowicz Juljan (ok. 1750–1824) ks. Szlachcic narodowości polskiej, prawdopodobnie h. Hełm, kapłan-bazyljanin litewskiej prowincji, obrz. gr.-kat. Od 1783–1802 był zajęty przy szkole bazyljańskiej we Włodzimierzu jako nauczyciel, ucząc kolejno matematyki, fizyki, wymowy i języków: francuskiego, włoskiego i angielskiego. Długie lata był prefektem szkół włodzimierskich. W r. 1786 na ręce gen. wizytatora, ks. B. Garyckiego, »złożył submisyę do stanu nauczycielskiego, lecz podał swoje żądanie, na co mu się ta submisya przydać może, będąc podległy swojemu zakonowi podług uczynionej profesyi«. W r. 1787 witał uroczyście Stanisława Augusta, przejeżdżającego przez Włodzimierz do Kaniowa i powracającego stamtąd; z woli tegoż króla przyjął również pełnomocnego ministra angielskiego Ch. Whitwortha. Kiedy T. Czacki powziął myśl przekształcenia zakonu bazyljańskiego i przeobrażenia go w kongregację, zajmującą się nauczaniem i utrzymywaniem szkół, A., wbrew oczekiwaniu opinji zakonnej, staje po stronie projektów wizytatora. W ślad za tem stroni on od bazyljanów, przebywa w dobrach Czackiego w Porycku, następnie, jako wychowawca synów jego siostry, hr. Tarnowskiej, w Krzemieńcu, bywa gościem swego ucznia, Alojzego Felińskiego w Ossowie; sekularyzuje się potem, zostaje kanonikiem łuckim obrz. łac, ostatnie zaś lata swego życia spędza w pałacu w Horochowie i tutaj umiera w r. 1824. Wydał drukiem: 1) Mowa z okoliczności uroczystego obchodu stoletniej pamiątki zwycięstwa Jana Sobieskiego… pod Wiedniem… r. 1783, d. 12 paźdz., 2) Powitanie Nayjasnieyszego Stanisława Augusta… przeieżdżaiącego przez Włodzimierz do Kaniowa od szkół tamecznych roku 1787. 3) Grammatyka dla Polaków chcących się uczyć angielskiego ięzyka (W. 1788 z 2 drzeworytami w tekście), 4) Starzec pobożny, wiersz naśladowany z prozy (b. m. i r.). Prócz tego A. komponował pieśni i podobno wydał gramatykę włoską. Z pomiędzy jego uczniów odznaczali się: ks. K. Czetwertyński, A. Feliński, K. Komarzewski, J. Skarbek Ważyński, Fr. Wiśniowski, J. F. A. hr. Tarnowski. Według świadectw współczesnych był A. wzorowym prefektem, oraz zdolnym i pilnym uczonym. Miał starszego brata Sylwestra († ok. 1809), również bazyljanina, prowincjała i wizytatora klasztorów bazyljańskich prowincji litewskiej, opata kobryńskiego, przeciwnika przejścia kapłanów na obrządek łaciński wedle rządowych rezolucyj z czasów arcybiskupa H. Lisowskiego.
Enc. Org.; Podręczna encykl. kościelna; Łukaszewicz J., Historja szkół w Kor. i W. Ks. Lit., P. 1849, II 471; Estr.; Kraszewski J., Wspomnienia Wołynia, Polesia i Litwy, Wil. 1840, I 26; Baliński M. i Lipiński T., Starożytna Polska, W. 1844, II 873; Cieszkowski H., Notatki z mojego życia, R. 1873, s. 81; »Kijewskaja Starina«, 1882, II 460; Pamiętniki J. Drzewieckiego, Kr. 1891, s. 269; Łewickij O. I., Istoriczeskoje opis. Władimiro-Woł. Usp. chrama, Kijów 1892, s. 85, 87; Drewniaja żidiczinskaja archim. na Wołyni, Poczajów 1905, s. 313; »Trudy Kij. Duch. Akad.«, 1868, s. 255; Wierzbowski T., Raporty generalnych wizytatorów, zesz. 26, zesz. 27, zesz. 28, zesz. 29; Wspomnienia. Pamiętnik Fr. Kowalskiego, Kijów–W. 1912, s. 154; Wołyniak, Bazyljanie we Włodzimierzu i Tryhórach, Kr. 1912; Rolle M., Ateny Wołyńskie, Lw. 1923.
Ks. Józefat Skruteń