INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Kajetan Szeptycki  

 
 
1 poł. XVIII w. - 1792-11-02
Biogram został opublikowany w XLVIII tomie Polskiego Słownika Biograficznego w latach 2012-2013.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Szeptycki Kajetan h. własnego (zm. 1792), kasztelan lubelski.

Był najstarszym synem Franciszka (ok. 1695–1790), podczaszego lwowskiego (1743), od 4 VI 1765 stolnika lwowskiego, i Barbary z Krosnowskich, stolnikówny gostyńskiej, bratankiem bp. płockiego Hieronima Szeptyckiego (zob.). Miał pięciu braci: Józefa, Michała Onufrego, star. chreptiowskiego (wg T. Żychlińskiego stolnika lwowskiego), członka Stanów Galicyjskich w r. 1782, dziedzica Stankowa, Zabłotców i Wołkołatycz, Marcina (zm. 20 XI 1807), kanonika płockiego, od r. 1773 koadiutora, a od r. 1785 prepozyta katedralnego płockiego, kawalera Orderu św. Stanisława (1791), Hieronima, kpt. gwardii lit., fligel adiutanta Jego Królewskiej Mości (JKM), generała wojsk kor., oraz Jana (zm. 1782), gen.-adiutanta JKM, dziedzica Liczkowic i Trybuchowic na Podolu. Miał również dwie siostry: Eleonorę, żonę Marcina Ostroroga, kasztelanica zakroczymskiego, i Małgorzatę, wydaną za Bazylego Szumlańskiego, podstolego halickiego. Brat Józef (zm. 1818), szambelan od 28 VIII 1769, star. stanisławowski (1775–81), kawaler orderów: św. Stanisława (23 I 1790) i Orła Białego (21 XI 1791), dziedzic klucza byszewskiego na Podolu oraz dóbr w paraf. Lwówek (woj. poznańskie), ożenił się w r. 1782 z Antoniną Brygittą z Pawłowskich, wdową po Jakubie Komorowskim (zob.), matką m.in. Gertrudy (zob. Potocka Gertruda) i Korduli, żony Teodora Potockiego (zob.). Józef administrował znacznymi dobrami, które jego żona odziedziczyła po śmierci pierwszego męża, m.in. jako odszkodowanie od Szczęsnego Potockiego. Po jej śmierci ożenił się w r. 1792 z Ludwiką z Dzieduszyckich (1759–1829), córką Tadeusza (zob.). Z obu małżeństw nie pozostawił potomstwa.

S., podobnie jak bracia, był protegowanym stryja, bp. H. Szeptyckiego. Dn. 23 II 1765 został odnotowany jako generał w wojsku kor. W r. 1770 był szambelanem (być może był nim już 28 VII 1765). Za konsensem królewskim z 28 VII 1765 otrzymał z cesji kanclerza kor. Andrzeja Zamoyskiego dzierżawy Cucołowce (Cucułowce) i wieś Turady (pow. żydaczowski). Z tytułem star. cucołowskiego został 15 X 1773 kaszt. lubelskim. Dn. 5 IV 1772, po zrzeczeniu się przez ojca S-ego prawa do sukcesji, bp Szeptycki zapisał swój majątek w równych częściach siedmiu bratankom: S-emu i jego braciom oraz ich bratu stryjecznemu Wojciechowi, wojskiemu mniejszemu przemyskiemu, jedynemu synowi zmarłego Jerzego, cześnika lwowskiego i star. obuchowskiego; mieli oni swym siostrom, czterem bratanicom biskupa, wypłacić po 30 tys. złp. W testamencie z 27 VII t.r. bp Szeptycki potwierdził wolę równego podziału całej masy spadkowej między siedmiu bratanków, po wyłączeniu legatów. Wolę tę wypełnili 10 X 1773 egzekutorzy testamentu, dzieląc równo ruchomości (506572 złp. 27 gr) między siedmiu spadkobierców. Do postanowień testamentu nie zastosował się jednak Wojciech Szeptycki; roszcząc sobie prawa do poł. dóbr Łęczna i poł. pałacu warszawskiego, sprzedał poł. dóbr łęczyńskich hetmanowi polnemu kor. Franciszkowi Ksaweremu Branickiemu. W proteście S. i jego bracia wnieśli manifest do marszałków sejmowej Konfederacji Generalnej Obojga Narodów, a jednocześnie z powództwem przeciw nim wystąpili W. Szeptycki i Branicki. Sąd konfederacki orzekł, iż cała masa spadkowa winna być podzielona na dwie równe części: między potomków dwóch braci biskupa – Jerzego i Franciszka. Jednak 8 II 1774 doszło do ugody; W. Szeptycki anulował wszystkie transakcje, odwołał pozwy i manifesty przeciw S-emu i jego braciom oraz poprzestał na siódmej części masy spadkowej. Po dokonanym 10 II t.r. podziale nieruchomości S-emu przypadł pałac w Warszawie przy Krakowskim Przedmieściu z «mobiliami». Jednak Branicki nie zamierzał ustąpić z dóbr łęczyńskich i ostatecznie 30 XI nabył je od Szeptyckich za sumę 1045000 złp. w złocie. Wszystkie powyższe transakcje zatwierdził sejm rozbiorowy (1773–5), który zarazem powołał S-ego w skład trzech komisji do rozsądzenia sporów majątkowych. Dn. 12 VIII 1775 król wyznaczył S-ego na jednego z opiekunów Marcina, rocznego syna zmarłego W. Szeptyckiego.

Dn. 23 VIII 1776 w Warszawie podpisał S. akt Konfederacji Generalnej Obojga Narodów i uczestniczył w sejmie t.r.; na sesji 21 IX, zgodnie z opozycją, wypowiedział się przeciw rozszerzaniu uprawnień Rady Nieustającej (RN). Jako kandydat do RN przepadł 29 X w głosowaniu. Na sejmie 1778 r. wziął udział w głosowaniach 31 X i 2 XI. W r. 1779 został kawalerem Orderu św. Stanisława. Sejm 1780 r. powołał go w skład sądu sejmowego na kadencję od 1 X 1781 do 31 I 1782. Po śmierci woj. lubelskiego Ignacego Twardowskiego (11 II 1782) S. zabiegał o urząd po nim; znalazł się w gronie trzech kandydatów proponowanych królowi przez RN, jednak nominacji nie otrzymał. Również na sejmie 1782 r. został wyznaczony na sędziego sejmowego na kadencję od 1 X 1783 do 31 I 1784. Wraz z braćmi: Józefem, Michałem Onufrym, Marcinem i Janem legitymował się w r. 1782 w sądzie ziemskim lwowskim ze szlachectwa w Galicji. Na sejmie grodzieńskim 1784 r. znowu bezskutecznie kandydował do RN, został natomiast ponownie sędzią sejmowym na kadencję w okresie 1 II – 31 V 1785. Po raz kolejny wyznaczył go do tej funkcji sejm 1786 r., w tym przypadku na kadencję od 1 X 1787 do 31 I 1788. W Sejmie Wielkim S. nie brał udziału. Dn. 7 VI 1791 został kawalerem Orderu Orła Białego (Łoza S., „Order Orła Białego” , obok właściwej daty także błędna: 2 VI 1788). Wkrótce potem zrezygnował z kaszt. lubelskiej; następcę mianowano 3 X t.r.

S. miał w woj. lubelskim dobra Jakubowice Murowane (z murowanym dworem, pochodzącym z XVI w., rozbudowanym w XVII w.), z wsiami Zadębie lub Dębina, Świdniczek (Świdnik), Rudnik i Wólka, położone w dolinie rzeki Bystrzycy (nabyte w r. 1779 od star. mukarowskiego Janusza Sanguszki). W r. 1782 posiadał prawdopodobnie część leżących w Galicji dóbr Szeptyce, Woszczańce i Uherce. Wraz z żoną trzymał nad Tejsarówką w pow. żydaczowskim star. cucołowskie i turadzkie (Cucołowce, Turady, Pokrowce i Pczany lub Pszczany); w r. 1770 płacił z niego kwartę w wysokości 3087 złp. 29 gr 6 denarów. W pow. żydaczowskim miał również królewską wieś Barcznicę (w r. 1770 płacił z niej kwartę 1011 złp. 21 gr). Star. cucołowskie zajęły władze austriackie w r. 1787 lub 1788. Między r. 1781 a 1784 kupił S. dawny pałac Sanguszków na Krakowskim Przedmieściu w Lublinie. Zmarł 2 XI 1792 w Jakubowicach Murowanych.

Z zawartego zapewne 17 II 1765 w Warszawie małżeństwa z Ewą Eufemią (A. Kosiński nazywa ją błędnie Elżbietą) z Bratoszewskich (żyła jeszcze w r. 1774), córką Jana, chorążego gostyńskiego, i Marianny z Góreckich, kanoniczką warszawską, nie pozostawił S. potomstwa. Dobra S-ego odziedziczyli bracia oraz ich spadkobiercy.

 

Boniecki, II 114; Estreicher (dot. brata, Józefa); Górzyński S., Arystokracja polska w Galicji. Studium heraldyczno-genealogiczne, W. 2009 s. 363–4; Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego, Oprac. M. Męclewska, W. 2008; Kosiński A., Przewodnik heraldyczny, W. 1877 I 611–12; Łoza, Hist. Orderu Orła Białego; Łoza, Kawalerowie; Niesiecki, VIII 621, X (dod.) 425–7; PSB (Potocki Piotr); Poczet szlachty galicyjskiej i bukowińskiej, Lw. 1857 s. 250; Podr. Enc. Kośc., XXVII 517 (dot. brata, Marcina); Słown. Geogr. (Cucułowce, Jakubowice Murowane, Łęczna, Stanisławów, Turady); Urzędnicy, III/1, IV/4; Żychliński, I 310–11, V (tabl. Szeptyckich), XVI 161; – Bednaruk W., Sejmiki lubelskie w okresie stanisławowskim (1764–1794), L. 2011 s. 38; Czemeryński K., O dobrach koronnych byłej Rzeczypospolitej Polskiej wedle źródeł wiarygodnych, Lw. 1870 Dz. I s. 171; Dzieduszycki M., Kronika domowa Dzieduszyckich, Lw. 1865 s. 313, 409–11 (dot. brata, Józefa); Filipczak W., Sejm 1778 roku, W. 2000; Gawarecki H., O dawnym Lublinie. Szkice z przeszłości miasta, L. 1986 s. 89; Karolczak K., Dzieduszyccy. Dzieje rodu, Kr. 2000 (dot. brata, Józefa); Leśniewska J. E., Właściciele dóbr Łęczna w latach 1800–1944, L. 2004; Nowowiejski A., Płock. Monografia historyczna, Płock 1930 (dot. brata, Marcina); Rolska-Boruch I., Siedziby szlacheckie i magnackie na ziemiach zwanych Lubelszczyzną 1500–1700. Założenie przestrzenne, architektura, funkcje, L. 1999; Stroynowski A., Opozycja sejmowa w dobie rządów Rady Nieustającej. Studium z dziejów kultury politycznej, Ł. 2005; Wadowski J. A., Kościoły lubelskie, Kr. 1907; Zielińska T., Szlacheccy właściciele nieruchomości w miastach XVIII w., W.–Ł. 1987; Zieliński W. K., Monografia Lublina, L. 1878 I 8; – Diariusz Sejmu [...] 1776 r., W. 1776 s. 160, 456–7, 459; Diariusz Sejmu [...] MDCCLXXXIV [...], W. 1785 s. 25, 29, 35; Koźmian K., Pamiętniki, Wr. 1972 I (w przypisie i indeksie błędnie jako Szymon, kaszt. przemyski); Księgi referendarii koronnej z drugiej połowy XVIII wieku, Wyd. A. Keckowa, W. Pałucki, W. 1959 II (dot. brata, Józefa); Magier, Estetyka Warszawy (dot. brata, Józefa); Mémoires du roi Stanislas-Auguste, II; Ostrowski T., Poufne wieści z oświeconej Warszawy, Oprac. R. Kaleta, Wr. 1972; „Regestr diecezjów” Franciszka Czaykowskiego czyli właściciele ziemscy w Koronie 1783–1784, Oprac. K. Chłapowski, S. Górzyński, W. 2006 s. 772 (dot. brata, Józefa); Repertorium znajdujących się w Bibliotece Uniwersyteckiej we Lwowie aktów zajęcia i sprzedaży dóbr królewskich i kościelnych, Oprac. E. Barański, Lw. 1909; Summariusz królewszczyzn w całej Koronie Polskiej z wyrażeniem possesorów i siła która płaci rocznej kwarty spisany roku 1770, Wyd. E. Piotrowski, Żytomierz 1861 s. 21; Vol. leg., VII 91–2, VIII 241, 335–6, 546–7, 966, IX 3, 8–9, 32; – „Wiad. Warsz.” 1765 nr 16; – AGAD: Metryka Kor., Księgi Kanclerskie, nr 22 s. 385–90, Sigillata, nr 32 k. 69v, 231v, nr 33 s. 82, nr 36 k. 12, nr 39 k. 2, 11v, 16, Zbiór Mater. Różnej Proweniencji, nr 303 s. 141; AP w Kr., Oddz. na Wawelu: Arch. Sanguszków, rkp. 855; B. Jag.: rkp. 5344 t. IV k. 204, rkp. 5346 t. II k. 390v, 395; IH PAN, Pracownia Atlasu Hist.: Kartoteka osadnictwa woj. lubelskiego w XVIII w.; – Mater. Red. PSB: Biogram brata S-ego Józefa autorstwa Łukasza Galasa z W.

Andrzej Haratym

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Jędrzej Śniadecki

1768-11-30 - 1839-05-11
chemik
 

Kazimierz Wojniakowski

1771 lub 1772 - 20.01 lub 20.12.1812
malarz
 

Teofil Wolicki h. Nabram

1768-10-20 - 1829-12-21
prymas Polski
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

  więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.