Korniakt (Kornyath) Karol Franciszek h. Crucini (ur. po 1612–1672), rotmistrz. Był wnukiem kupca Konstantego, a synem rotmistrza Konstantego (zm. 1624 w walce z Tatarami) i Elżbiety Ossolińskiej (zm. 1646). Zapisany w półr. letn. 1630 r. na Akad. Krak., uczył się w jej Szkołach Nowodworskich. Wojaż zagraniczny K-a objął Niemcy, Włochy, Francję, Hiszpanię, Anglię, Belgię i Holandię. Konkretnie wiadomo, iż uczył się wojskowości i języków, studiował na akademiach w Grazu i Padwie (1639), a zapewne w r. 1633 brał udział we wjeździe swego wuja Jerzego Ossolińskiego do Rzymu. Był także dworzaninem Władysława IV. W r. 1657 posiadał K. w ziemi przemyskiej 11 wsi (m. in. Sośnicę, Białoboki i Żurawicę) oraz chyba miasteczko Hussaków. W l. 1638–43 przegrał «wojnę domową» ze swym szwagrem Mikołajem Ossolińskim, a w l. 1650–2 w walkach zbrojnych o władyctwo przemyskie stanął jako gorliwy katolik po stronie unitów. Brał udział w walkach z Kozakami, Szwedami, Węgrami i Rosjanami. W czasie powstania B. Chmielnickiego wystawiał parokrotnie własnym kosztem chorągwie (zresztą podczas pokoju trzymał przeszło 60 żołnierzy dworskich). W r. 1648 uczestniczył w działaniach wojennych pod Lwowem, a 6 XI t. r. na czele chłopów, uzbrojonych w kosy, i dragonów rozbił podchodzących pod Przemyśl Kozaków oraz odbył triumf w miejscowej katedrze katolickiej. W r. 1649 stracił kilkuset dragonów pod Zborowem, zaś w 1651 stał na czele własnej chorągwi pod Beresteczkiem. Ofiarność na cele wojenne zrobiła z K-a człowieka popularnego wśród szlachty przemyskiej, toteż został jej posłem na sejm koronacyjny 1649 r. (podobno posłował więcej razy) i marszałkiem sejmiku z 3 III 1657 r. Powołanie go w r. 1658 na deputata woj. ruskiego do Trybunału Lubelskiego spotkało się jednak z protestem części szlachty (zresztą nieskutecznym). Odtąd znika K. z szerszej areny. W r. 1664 ożenił się z Katarzyną Bełżecką, córką wojewody podolskiego Aleksandra, z którą miał synów: Antoniego Karola, Michała i Franciszka (?), oraz córki: Katarzynę, Janową Gniewoszową, i Franciszkę (?). Zmarł po dłuższej chorobie i został uroczyście pochowany w Przemyślu ok. 5 IV 1672 r. Wdowa wyszła za kasztelana Stanisława Antoniego Fredrę, ród zaś wymarł na synach K-a w XVIII w.
Estreicher; Enc. Org.; Siarczyński, Obraz wieku panowania Zygmunta III; PSB, I 413–4; Słow. Geogr., IX 163; Boniecki; Niesiecki; Uruski; Kętrzyński W., Katalog rękopisów Biblioteki Zakładu Narod. im. Ossolińskich, Lw. 1886 II; – Kubala L., Jerzy Ossoliński, Lw. 1924; Łoziński W., Prawem i lewem, Lw. 1904 I–II (może K-a dotyczy reprod. portretu na s. 291); Studia z dziejów młodzieży Uniwersytetu Krakowskiego w dobie renesansu, Kr. 1964 s. 172–3; Wimmer J., Wojsko polskie w drugiej połowie XVII wieku, W. 1965; Z. P., Rodzina Korniaktów, „Lwowianin” (Lw.) 1840 s. 90–1; – Akta grodz. i ziem., XX–XXII; Album stud. Univ. Crac., IV 127; Bonawentura od Św. Stanisława, Prezent znamienitych cnót… Karola Franciszka na Białobokach, Żórawicy Korniakta…, Lw. 1672; Fontes Historiae Ukraino-Russicae, Lw. 1913 VI; Kochanowski K., Kompanija niebu i ziemi wdzięczna…, Kr. (1672); Kochowski W., Annalium Poloniae…, Climacter I, Kr. 1683 s. 140; Michałowski J., Księga pamiętnicza, Kr. 1864; Musae Novodvorscianae in occursum III. et Rev. D. D. Andreae Lipski episcopi Cracoviensis… anno 1631, k. A4; Ossoliński J., Pamiętnik (1595–1621), Wr. 1952 s. 7, 19; Premislia sacra…, Ed. F. Pawłowski, Kr. 1869 s. 463; Script. Rer. Pol., XIX; – Arch. klaszt. Dominikanów w Kr.: J. Kołkievicius, Liber continens compendiosam in hoc conventu Praemysliensi ordinis praedicatorum gestorum… memoriam…, s. 89, 132–3, 156–7; B. Jag.: rkp. 2419 k. 80–85; B. Czart.: rkp. 505 s. 125–30; Zbiory Zakł. Dok. IH PAN w Kr.: Kartoteka Komitetu Źródeł do Dziejów Życia Umysłowego Polski.
Wacław Urban