Sołtysik Kazimierz Józef (1893–1939), nauczyciel, dyrektor Polskiej Szkoły Średniej w Gdańsku, działacz społeczny. Ur. 2 III w Przemyślu, był jednym z dziewięciorga dzieci Antoniego i Anny z Dąbrowskich, starszym bratem Adama (zob.), bratankiem Tomasza Sołtysika (zob.). Ojciec S-a był urzędnikiem Dyrekcji Finansów Namiestnictwa, pracującym najpierw w różnych miastach Galicji, następnie osiadłym we Lwowie, gdzie uzyskał tytuł radcy dworu.
W r. 1911 otrzymał S. w IV Gimnazjum we Lwowie świadectwo dojrzałości z odznaczeniem, a równocześnie ukończył Konserwatorium Galicyjskiego Tow. Muzycznego. Następnie studiował filologię polską na Wydz. Filozoficznym Uniw. Lwow. Działał w akademickim kole Tow. Szkoły Ludowej (był przez pewien czas prezesem koła) i jeździł z odczytami do okolicznych wsi. Był też członkiem Związku Młodzieży Polskiej «Zet». Po wybuchu pierwszej wojny światowej wstąpił w początku sierpnia 1914 do Legionu Wschodniego. Po rozwiązaniu Legionu w poł. września w Mszanie Dolnej, został powołany w początku października t.r. do armii austro-węgierskiej i pełnił tam służbę pozafrontową. W l. 1917–18 ukończył austriacką szkołę oficerską w Lublinie w stopniu sierżanta podchorążego. Po upadku Austro-Węgier i zwolnieniu z wojska został, w drodze powrotnej do Lwowa, internowany w początku listopada 1918 w Stryju przez władze ukraińskie i był przetrzymywany przez ponad pół roku. Dn. 11 VI 1919 we Lwowie wstąpił do WP i jako dowódca oddziału łączników konnych walczył w wojnie polsko-ukraińskiej. W grudniu 1919 odbył kurs Uniw. Żołnierskiego we Lwowie i po zdaniu egzaminu zyskał uprawnienia pracownika oświatowego w wojsku. W styczniu 1920 wrócił na poprzednie stanowisko przy sztabie 5. DP, a potem pełnił tę samą funkcję w grupie operacyjnej Władysława Jędrzejowskiego. Brał udział w wojnie polsko-sowieckiej 1920 r.; w poł. lipca zachorował na czerwonkę i leczył się w szpitalu polowym, zdemobilizowano go w grudniu t.r.
Po powrocie do Lwowa pracował S. jako dziennikarz. W kwietniu 1923 został nauczycielem języka polskiego w Państwowym Gimnazjum im. króla Jana Sobieskiego, a także w seminarium nauczycielskim w Złoczowie. T.r. ukończył przerwane wojną studia na Uniw. Jana Kazimierza, a także zdał egzamin nauczycielski (nominację na ustawowego nauczyciela etatowego uzyskał 1 IV 1923). Brał udział w życiu społecznym i kulturalnym Złoczowa. W r. 1924 otrzymał stopień ppor. rezerwy i przydział do 19. pp. Dn. 1 I 1929 został powołany na stanowisko nauczyciela języka polskiego w Gimnazjum Polskiej Macierzy Szkolnej w Gdańsku (był nim do 31 VIII 1934). Prowadził wykłady powszechne dla Polaków w Gdańsku, m.in. dla załogi wojskowej na Westerplatte. Był członkiem zarządu Tow. Muzycznego. Jako członek Zarządu Macierzy Szkolnej w Gdańsku zorganizował w listopadzie 1933 jej biuro, którego przez pewien czas był kierownikiem; sekretarzował też Komisji Szkolno-Oświatowej Macierzy. W r. 1933 dostał polecenie zorganizowania Polskiej Szkoły Średniej dla młodzieży, która zamierzała rozpocząć pracę zawodową po osiągnięciu średniego wykształcenia. Dzięki wysiłkom S-a zaczęła ona działać od końca marca 1934, a S. był jej dyrektorem do sierpnia 1939 i równocześnie nauczycielem języka polskiego. W profilu szkoły obok programu ogólnokształcącego znajdowały się przedmioty zawodowe. Przy współudziale S-a powstał chór szkolny, znany z występów w Gdańsku i miastach całej Polski. S. zdobył sympatię i szacunek uczniów. Przewodniczył grupie «Zrębu», działał w Gminie Polskiej, Związku Polaków i Federacji Obrońców Ojczyzny. W r. 1933 został z ramienia Komisariatu Generalnego RP rzeczoznawcą ds. szkolnictwa polskiego w Wolnym Mieście Gdańsku przy finalizowaniu umów polsko-gdańskich. Brał udział w rozmowach z Senatem miasta. Był obiektem szykan ze strony władz gdańskich. W r. 1936 opublikował pracę Szkolnictwo polskie na terenie Wolnego Miasta Gdańska (w: „Piętnastolecie Macierzy Szkolnej w Gdańsku 1921–1936”, Gd.) oraz kilka artykułów i recenzji m.in. w: „Przeglądzie Pedagogicznym” i „Straży Gdańskiej”. Za działalność kulturalno-oświatowa odznaczono go Złotym Krzyżem Zasługi.
Po wybuchu drugiej wojny światowej został S. aresztowany w Gdyni 16 IX 1939; osadzony jako «ciężki przestępca polityczny» w podziemiach Sądu Okręgowego tamże, został w początku października t.r. przewieziony do więzienia w Gdańsku przy Schiess-Stange. Prawdopodobnie 11 XI 1939 został rozstrzelany w masowej egzekucji inteligencji polskiej (ponad 300 osób) w lasach Piaśnicy koło Wejherowa.
W małżeństwie z Heleną z Małaczyńskich (zm. 4 II 1960 w Orłowie), miał S. syna Andrzeja (1922–1999), bosmanmata Polskiej Marynarki Wojennej, który w czasie drugiej wojny światowej pływał na ORP «Garland», a po wojnie zamieszkał w Anglii i zajmował się malarstwem oraz grafiką.
W r. 1965 Szkole Podstawowej nr 58 w Gdańsku-Siedlcach nadano imię S-a.
Łoza, Czy wiesz kto to jest? (fot.); Słownik biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, Gd. 1997 IV (S. Mikos, bibliogr.); Walczak M., Ludzie nauki i nauczyciele podczas II wojny światowej, księga strat osobowych, W. 1995; Roczn. oficerski, W. 1923, 1924; – Ciesielski Z., Teatr polski w Wolnym Mieście Gdańsku 1920–1939, Gd. 1969; Danielewicz G., W kręgu Polonii gdańskiej, Gd. 1996; Gimnazjum Polskie Macierzy Szkolnej w Gdańsku (1922–1939). Księga pamiątkowa 50-lecia Gimnazjum im. Jana Długosza we Lwowie, Lw. 1928 s. 107; Księga pamiątkowa w pięćdziesięciolecie założenia gimnazjum, Red. B. Janik, Gd. 1976 cz. 1 s. 135, 138–9, 190–1 (fot.); toż… w sześćdziesięciolecie założenia gimnazjum, Red. K. Sroczyńska-Wyczańska, Wr. 1989 cz. 2 s. 31, 40, 42, 95, 97, 203, 215, 228, 315; Pelczar M., Kazimierz Sołtysik, w: Nasza szkoła. XX-lecie wyzwolenia Gdańska, [Gdynia b.r.w.] (fot.); Polak H., Szkolnictwo i oświata polska w Wolnym Mieście Gdańsku 1920–1939, Gd. 1978 s. 135, 145–6, 158; Sasinowski W. K., Piaśnica 1939–1944, [Gd.] 1956 s. 58; W XV-lecie Macierzy Szkolnej w Gdańsku 1921–1936, [Gd. 1936] (fot. zbiorowa); W 35-lecie założenia Gimnazjum Polskiego Macierzy Szkolnej w Gdańsku, Gd. 1957 s. 14–15 (fot.), 23; – Gdańsk 1939, Oprac. B. Zawarra, Gd. 1984; Państwowe Gimnazjum Humanistyczne Męskie w Złoczowie. Sprawozdanie dyrekcji za r. szk. 1927/28, Złoczów 1928 s. 4, 6; toż za r. szk. 1928/29, Złoczów 1929 s. 4, 6, 7; Państwowe Gimnazjum im. króla Jana Sobieskiego w Złoczowie. 1873/4–1923/4. Sprawozdanie jubileuszowe, Złoczów [b.r.w.] s. 14, 17, 42–3, 45, 47; toż za r. szk. 1925/26, s. 4; Sprawozdanie Dyrekcji c.k. IV Gimnazjum we Lwowie za r. szk. 1906, Lw. 1906 s. 52; toż za r. szk. 1907, Lw. 1907 s. 69; toż za r. szk. 1908, Lw. 1908 s. 140; toż za r. szk. 1909, Lw. 1909 s. 89; toż za r. szk. 1911, Lw. 1911 s. 102; Sprawozdanie dyrektora Gimnazjum Polskiego w Gdańsku za r. szk. 1928/29, Gd. 1929 s. 32–3, 41; toż za r. szk. 1929/30, Gd. 1930 s. 54, 98; toż za r. szk. 1930/31, Gd. 1931 s. 4, 20; toż za r. szk. 1931/32, Gd. 1932 s. 18, 27, 33; toż za r. szk. 1932/33, Gd. 1933 s. 31–6, 40, 55; toż za r. szk. 1933/34, Gd. 1934 s. 24, 40; toż za r. szk. 1934/35, Gd. 1935 s. 11; Wiłkomirski K., Wspomnienia, Kr. 1971; – „Dzien. Bałtycki” 1965 nr z 20 III; „Przegl. Hist.-Oświat.” 1949 cz. 1 (egzemplarz korekty szczotkowej w B. Uniw. Warsz., sygn. 018079, życiorys S-a, niekompletny); – AAN: Min. WRiOP, teczka nr 5765; CAW: sygn. 9417, 25041; – Mater. Red. PSB: Mater. dostarczone przez siostrzenicę Barbarę Uhmę z Kr.; – Informacje Andrzeja Suchcitza z Londynu.
Stanisław Konarski