INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Kazimierz Strzemiński  

 
 
1888-10-23 - 1938-01-07
 
Biogram został opublikowany w latach 2007-2008 w XLV tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Strzemiński Kazimierz (1888–1938), malarz.

Ur. 23 X w Łowiczu jako piąte dziecko Jana, adwokata, i Wandy Anny z Gałeckich. Był kuzynem Władysława Strzemińskiego (zob.).

S. uczył się w Szkole Realnej w Łowiczu; w r. 1905 z młodszą siostrą Wandą brał udział w strajku szkolnym, za co został relegowany przed zdaniem matury. W l. 1907–10 studiował na ASP w Krakowie, kolejno pod kierunkiem Józefa Unierzyskiego, Wojciecha Weissa, Jana Stanisławskiego, Ferdynanda Ruszczyca i Józefa Pankiewicza. W l. 1910–11 odbył studia na Académie Julien w Paryżu; wyjeżdżał stamtąd na samodzielne plenery do Włoch. W r. 1911 wrócił do Łowicza. Brał udział w wystawach bieżących i Salonach TZSP: t.r. pokazał tam Kapliczkę I, Kwitnące drzewa, Jabłonie, Wiatraki i Drogę do wsi, a w r. 1912 Roztopy. W r. 1915 osiadł w Warszawie i został członkiem rzeczywistym TZSP, które w konkursie im. Marii Klass-Kazanowskiej przyznało mu t.r. pierwszą nagrodę. W l. 1915–18 okresowo przebywał w Mińsku Lit., gdzie m.in. uczył rysunku w Gimnazjum Męskim Polskiego Tow. Ofiarom Wojny; w r. 1916 uczestniczył tam w zbiorowej wystawie malarzy polskich. W r. 1918 otrzymał, przyznane mu przez TZSP, stypendium z zapisu Michała Tyszkiewicza i odbył plenery w Bułgarii. T.r. wrócił do Warszawy, gdzie został nauczycielem rysunku w Gimnazjum im. Adama Mickiewicza oraz Gimnazjum im. Stanisława Staszica. W l. 1918–23 corocznie wystawiał w TZSP.

W twórczości S-ego z l. 1911–18 dominowały pejzaże akwarelowe i olejne, ujmowane w sposób wycinkowy (Staw w Łowiczu, 1912, Wieś po burzy, 1915, Jabłonie, 1915); wykonywane w małych formatach, niekiedy na kartce papieru, miały charakter reportażowy. Natomiast niewielkie olejne pejzaże z szerokim horyzontem nawiązywały do twórczości Stanisławskiego i stąd widziano czasem w S-m jego kontynuatora. W tym czasie namalował też S. portrety ojca i siostry Wandy (Muz. w Łowiczu), odznaczające się realizmem, stonowanym kolorytem i dość swobodnie kładzioną farbą. W l. dwudziestych pojawiły się w twórczości S-ego pejzaże górskie, ponownie o charakterze reportażowym, powstałe w Limanowej, Zakopanem i Kuźnicach, w czasie pobytów u rodziny żony. Aktywny w życiu społecznym środowisk artystycznych, należał S. w r. 1920 do organizatorów Komisji Międzyzwiązkowej Kulturalno-Artystycznej (KMKA) i był jej sekretarzem. Współtworzył powstały w r. 1923 Związek Zawodowy Artystów Plastyków (działający także jako Związek Zawodowy Polskich Artystów Malarzy i Zawodowy Związek Polskich Artystów Plastyków, ZZPAP) i został jego pierwszym prezesem. Dzięki staraniom S-ego otwarto w Warszawie przy ul. Marszałkowskiej 69, następnie przy ul. Nowy Świat 19 lokal związkowy. Był S. zwolennikiem organizacji ogólnego zjazdu artystów plastyków, a także utworzenia ich ogólnopolskiego związku z zarządem głównym w Warszawie. Kwestię tę poruszał w referacie podczas Powszechnego Zjazdu Polskich Artystów Plastyków w Warszawie w r. 1927 oraz na łamach „Sztuki i Pracy” (O zawodowych związkach plastyków, R. 2: 1928 nr 17–20). Postulował m.in. wprowadzenie ochronnego ustawodawstwa pracy w zawodach artystycznych, prawa autorskiego, stypendiów dla młodych plastyków oraz ustawy o ubezpieczeniu emerytalnym. Jako członek TZSP, razem z T. Brylewskim, był w r. 1926 autorem skargi do ministra spraw wewnętrznych w związku z wyborem nowych władz Zachęty, a jako prezes ZZPAP, w ankiecie „Kuriera Porannego” w r. 1926 (przedr. w: „Sztuki Piękne” R. 3: 1927 nr 7), wypowiedział się na temat funkcjonowania Zachęty, oceniając jej dotychczasową gospodarkę jako katastrofalną. Społecznie organizował teatr dla dzieci w Teatrze Polskim, kierowanym przez Arnolda Szyfmana. Od grudnia 1925 był (obok Henryka Raabego) redaktorem naczelnym wydawanego przez KMKA miesięcznika „Sztuka i Życie” (ukazał się tylko jeden rocznik – 1926). Równocześnie uczestniczył w licznych wystawach zbiorowych: w r. 1921 w Salonie Kooperatywy Związku Artystów Plastyków w Warszawie, w r. 1924 w Salonie Dorocznym Warszawskiego Tow. Artystycznego (pokazał tam obrazy: Z Doliny Nowosądeckiej, Pejzaż i Motyw górski) oraz w l. 1925–8 w ekspozycjach organizowanych przez ZZPAP w siedzibie związkowej w Warszawie. Tworzył wiele, prezentując na każdej wystawie po kilkadziesiąt nowych prac. Dostrzegając jego artystyczny rozwój nazywano go «spadkobiercą doktryny impresjonistycznej» (W. Husarski, „Tyg. Ilustr.” 1928 nr 47). W r. 1929 otrzymał wyróżnienie za wystawiony w TZSP Minaret. T.r. pokazał prace na kilku innych wystawach: regionalnej w rodzinnym Łowiczu (w Szkole Handlowej), Powszechnej Krajowej w Poznaniu (eksponował tam Portret w plenerze) oraz warszawskich artystów plastyków w Krakowie. Wiosną 1929 jako prezes ZZPAP otworzył w warszawskiej siedzibie Związku wystawę bułgarskiego malarza Mikołaja Taneffa. Zaproszony przez niego, spędził t.r. cztery (letnie i jesienne) miesiące w Bułgarii: w Karłowie, Kopriwszticy, Peruszticy, Klisurze, Kaloferze i Filipopolu (obecnie Płowdiw). Namalował tam ok. 40 obrazów, wyróżniających się na tle całej jego twórczości; na płótnach o większych niż wcześniejsze formatach, częściej przedstawiał architekturę (domy, minarety) oraz śmielej operował barwą i światłem. W Bułgarii odbyły się wówczas trzy jego wystawy: w Karłowie, Sofii (na ASP) i Filipopolu. W Polsce «bułgarskie» obrazy S-ego uznano za «świeże w barwie, dekoracyjne»; zmieniły one oceny krytyki, dla której S. z Bułgarii «wrócił jako malarz czujący barwę i znający wartość faktury» (Husarski, „Z wystaw”, „Tyg. Ilustr.” 1930 nr 46).

W r. 1930 odszedł S. z prezesury ZZPAP i poświęcił się wyłącznie pracy twórczej. Swoje prace eksponował w Miejskiej Galerii Sztuki w Łodzi (1930), Salonie Garlińskiego w Warszawie (1930) oraz w Krakowie (1931), dokąd posłał też obrazy na wystawę prac Wojciecha Weissa i jego uczniów (1934). Nadal uczestniczył w wystawach bieżących i Salonach TZSP, gdzie m.in. w r. 1931 pokazał Stary monastyr, a w r. 1932 na Salonie Dorocznym Kościół w Limanowej, za który otrzymał brązowy medal. Od r. 1932 był członkiem honorowym TZSP. W r. 1937 w Warszawie uczestniczył w wystawie malarstwa, rzeźby i grafiki zorganizowanej przez Komitet Przyjaciół Sztuki Polskiej. Prace S-ego z ostatnich lat życia zachowały się w zbiorach Muz. w Łowiczu (m.in. Limanowa, 1935, 1937, Portret żony Albiny, 1937, W lesie, 1937, Martwa natura, 1937). Zmarł 7 I 1938 w Warszawie, został pochowany na cmentarzu Powązkowskim. Był odznaczony Medalem za Walkę o Szkołę Polską, Orderem Obrony Mienia Polskiego w Rosji i Medalem Niepodległości.

W zawartym 28 VI 1922 w Warszawie małżeństwie z Albiną Marią z Jedlińskich nie miał S. dzieci.

Twórczość S-ego pokazywano na wystawach w Muz. w Łowiczu: „Malarstwo i grafika Kazimierza Strzemińskiego” (1984, ekspozycja złożona z prac podarowanych przez siostrę artysty Wandę Strzemińską-Sałażynę i Stefana Jedlińskiego z Warszawy), „Współcześni plastycy łowiccy” (2003) oraz „Nabytki 50-lecia” (2005). Prace S-ego znajdują się także w zbiorach Muzeów Narodowych w Warszawie i Krakowie, Muz. Regionalnego Ziemi Limanowskiej w Limanowej, Muz. Literatury Czeskiej w Pradze oraz w posiadaniu rodziny w Warszawie.

 

Fot. w: Muz. Ziemi Limanowskiej w Limanowej, albumach rodziny Jedlińskich i Krystyny Zapendowskiej-Starzyk w W.; – Indeks artystów plastyków, absolwentów i pedagogów wyższych uczelni plastycznych oraz członków ZPAP działających w latach 1939–1996, Wr. 1997 s. 122; Mater. do dziej. Akad. Sztuk Pięknych, II; Pol. Bibliogr. Sztuki; – Katalog wystawy malarzy polskich, Mińsk 1916; Malarstwo i rysunek Kazimierza Strzemińskiego (Folder wystawy w Muzeum w Łowiczu), Łowicz 1984; Nabytki 50-lecia. Katalog wystawy w 100-lecie Muzeum w Łowiczu, Łowicz 2005 s. 10, 16; TZSP w Królestwie Polskim. Salon 1912, W. 1912; – Dziesięć wieków Poznania, P. 1956 III 277; Morawińska A., Wstęp, w: Zachęta 1860–2000, W. 2003; Pol. życie artyst. w l. 1915–39; Samotyhowa N., Przegląd wystaw „Kobieta Współcz.” R. 4: 1930 nr 46; Wegner J., Sztuki plastyczne na wystawie regionalnej w Łowiczu, „Łowiczanin” 1929 nr 37; tenże, Walka o szkołę polską w Łowiczu, Łowicz 1938 s. 32, 56; Wiercińska, Tow. Zachęty; – Sprawozdania TZSP z l. 1915–19, 1925–37, W.; Wiercińska, Katalog prac TZSP; – „Głos Plastyków” R. 3: 1934 nr 9–12; „Głos Prawdy” R. 4: 1929 nr 244; „Kobieta Współcz.” R. 4: 1930 nr 7; „Kur. Warsz.” 1920 nr 299, 301, 1921 nr 57, 1928 nr 327, 1930 nr 33, 1938 nr 8, 9 (nekrologi); „7 Dni” R. 2: 1930 nr 2; „Sztuka i Życie” 1925 nr 1 (fot.); „Sztuki Piękne” R. 1: 1924/5 s. 192–3, R. 2: 1925/6 nr 2, 3, 12, R. 3: 1927 nr 7, R. 4: 1927/8 nr 3, R. 5: 1929 nr 10, R. 6: 1930 nr 10, 23, R. 7: 1931 nr 1, R. 9: 1933 nr 1, R. 10: 1934 nr 4; „Tyg. Ilustr.” 1921 nr 46, 1926 nr 21, 1928 nr 40, 47, 1930 nr 5, 46; „Ziemia” R. 26: 1936 nr 12 s. 316; – AP m. stoł. Warszawy, Oddz. w Łowiczu: sygn. 6, ASC, par. kolegiata (akt chrztu); IS PAN: Mater. do Słown. Artystów Pol.; – Mater. w posiadaniu Anny Jedlińskiej z W. (odpis aktów małżeństwa i zgonu S-ego, koresp. Anny i Stefana Jedlińskich z l. 1980–3 z Muz. Narod. w W. i Kr. oraz Muzeami w Limanowej i Łowiczu w sprawie przekazania prac S-ego); – Informacje Anny Jedlińskiej i Krystyny Zapendowskiej-Starzyk z W., Zenobii Karnickiej z Ł. oraz Ewy Pawliczak z Olsztyna.

Marzena Kozanecka-Zwierz

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 

Postaci powiązane

 

Władysław Strzemiński

1893-11-21 - 1952-12-26 malarz
 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Roman Józef Abraham

1891-02-28 - 1976-08-26
doktor praw
 

Witold Małcużyński

1914-08-10 - 1977-07-17
pianista
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Władysław Rożen

1875-03-29 - 1931-06-24
generał brygady WP
 

Tadeusz Józef Starzewski

1860-02-07 - 1931-02-10
notariusz
 

Restytut Antoni Sumorok

1854-05-29 - 1929-05-11
prawnik
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.