INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Krzysztof Krzykawski     

Krzysztof Krzykawski  

 
 
Biogram został opublikowany w 1970 r. w XV tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Krzykawski Krzysztof (zm. 1705), matematyk i astronom, profesor teologii w Akad. Krak. Pochodził prawdopodobnie z rodziny szlacheckiej h. Trąby, z Krzykaw w pow. proszowickim. Studia na Wydziale Filozoficznym Uniw. Krak. rozpocząć musiał przypuszczalnie ok. r. 1668, skoro dwa lata później (1670) uzyskał bakalaureat, a w r. 1674 mistrzostwo sztuk wyzwolonych; w następnych latach pełnił obowiązki nauczyciela domowego Andrzeja i Stefana Radomickich, kasztelaniców kaliskich. Powróciwszy do zajęć uniwersyteckich jesienią 1677 r. ogłosił swój pierwszy Prognostyk abo przestrogę…. na rok 1678, a z początkiem 1680 r. Quaestio astronomica de declinationibus et ascensionibus, na podstawie której został 31 III t. r. inkorporowany do Kolegium Mniejszego i objął katedrę astronomii, której prowadzenie, jak sam się uskarżał, utrudniały mu niskie uposażenie katedry oraz brak niezbędnych instrumentów astronomicznych. Zajmował ją przez 8 lat, również po przyjęciu go (18 IX 1689) do Kolegium Większego. W tym charakterze ogłosił w l. 1681–6 kilka poczytnych prognostyków i kalendarzy, pilnie przy tym bronił przywileju urzędowego astrologa uniwersyteckiego, m. in. w kilku procesach wytoczonych drukarzom krakowskim. Od pracy naukowej odrywały go obowiązki dziekana Wydziału Filozoficznego (w półr. letn. 1686 i zim. 1692), prepozyta i skarbnika Kolegium (m. in. w l. 1687 i 1693), przede wszystkim zaś częste wyjazdy na prowincję związane z pomiarami gruntów, w charakterze cieszącego się dużą wziętością geometry. Działalności na tym polu, jak się zdaje, nie zarzucił nawet po przejściu w r. 1688 na katedrę filozofii (Cursus Vladislavianus), jeszcze bowiem w l. 1694–1702 obok książek wypożyczał ze zbiorów Biblioteki Uniwersyteckiej przyrządy pomiarowe. Przed r. 1686 posiadał jedynie skromnie uposażoną prebendę św. Wojciecha, później, już jako kolega większy i «profesor regius», otrzymał z prezenty Kolegium kanonię św. Anny (1688), prelaturę kanclerską w Nowym Sączu (1689), kanonię św. Floriana (1699) oraz probostwo w Szydłowie (1701).

Szybki awans w karierze uniwersyteckiej zawdzięczał u schyłku życia przejściu w r. 1696 na Wydział Teologiczny, na którym 24 III t. r. uzyskał bakalaureat, a w ślad za nim profesurę zwyczajną, najpierw teologii moralnej z fundacji M. Obłomkowica, a od r. 1700 teologii spekulatywnej. Zmarł w Krakowie 7 XI 1705 r. jako sekretarz królewski. Pozostawił w rękopisie (niedochowane) Trygonometrię i Geometrię Praktyczną. Chwalony w pośmiertnych panegirykach jako wybitny astronom i matematyk, był K. niewątpliwie umysłem chłonnym, żywo interesującym się współczesnym postępem wiedzy (na co wskazuje m. in. nieszablonowy zestaw jego prywatnej lektury), a jednocześnie krytycznym i nie pozbawionym niezależności sądu (czemu dał wyraz w głośnym wystąpieniu przeciwko Radzie Miejskiej Krakowa w kazaniu z r. 1696).

 

Portret (olej.) z r. ok. 1700 w zbiorach Muz. UJ; – Estreicher, (pod Krzykowski); Żebrawski, Bibliografia; Uruski; – Hajdukiewicz L., Historia Biblioteki Jagiellońskiej w l. 1655–1775, w: Historia Biblioteki Jagiellońskiej, Kr. 1966 I; – Metryka promowanych Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Krakowskiego z l. 1639–1741, Wyd. H. Barycz, „Nasza Przeszłość” R. 3: 1947 s. 195; Statuta nec non liber promotionum, s. 339, 343, 356, 360; Tortowski S., Linea rectae virtutis, Kr. 1705; – Arch. UJ: rkp. nr 20 s. 303–5, 382, 409–10, 413, 488, 565, 612–6, 618–21, 655, nr 65 s. 112 i passim, nr 72 s. 141, nr 76 s. 289, nr 90 s. 70 i n., nr 202 s. 43 i n.; B. Jag.: rkp. nr 242 k. 72 i n., nr 2191.

Leszek Hajdukiewicz

 
 

Chmura tagów

TAGI

Za pomocą tagów oznaczamy powiązania tematyczne postaci. Pozwalają one eksplorować serwis wg wybranych przez redakcję najważniejszych tematów dla danej postaci.

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.