Plater (Broel-Plater) Leon Joachim Błażej (1836–1863), powstaniec 1863 r. w Inflantach. Ur. 15 II w Kombulu koło Krasławia (pow. dyneburski), był synem Józefa Kazimierza (zob.) i Antoniny z Pereświt-Sołtanów. Początkowo uczył się w domu; do gimnazjum uczęszczał w Rydze i Mitawie. Po śmierci ojca zamieszkał w odziedziczonym majątku Kazanów, gdzie prowadził wzorowe gospodarstwo, m. in. urządził w. swym domu warsztat tokarski. Do powstania 1863 r. przyłączył się nie od razu; jednak gdy powstańcy rozpoczęli akcję zbrojną, włączył się do niej, pociągając za sobą także służbę, oficjalistów i grupę chłopów.
Termin wybuchu powstania w Inflantach polskich wyznaczony został na 30 IV 1863. P-owi powierzono dowództwo nad mającymi się tworzyć oddziałami. P. jednak nie objął tej funkcji, natomiast przyłączył się ze swoimi ludźmi do oddziału Zygmunta Bujnickiego, który stawiał sobie za cel zdobycie broni i amunicji dla powstania. Dn. 25 IV połączony oddział w liczbie ok. 50 ochotników urządził w lesie baltyńskim o milę od Krasławia zasadzkę na transport broni przewożonej z fortecy dyneburskiej do Dzisny. W stoczonej zwycięsko potyczce powstańcy część broni i amunicji zabrali, a resztę podpalili. P. ze zdobyczą i częścią oddziału ruszył do Wyszek, a stamtąd lasami dubieńskimi w kierunku Dźwiny z zamiarem przedostania się na Litwę. Oddział został osaczony przez miejscowych chłopów-starowierców, których władze carskie wykorzystały przeciw powstańcom. P., wraz z kilkunastu innymi, został pochwycony 26 IV w okolicy stacji kolejowej Dubno, skąd przetransportowano go do twierdzy Dyneburg. W toku śledztwa P., chcąc osłonić Bujnickiego – ojca rodziny, któremu udało się zbiec przez Petersburg za granicę (o czym P. nie wiedział), na pytanie, kto dowodził oddziałem, wziął na siebie odpowiedzialność i jako rzekomy organizator i dowódca napadu został skazany przez sąd wojenno-polowy na karę śmierci przez rozstrzelanie. Sąd nie uwzględnił otrzymanego od Bujnickiego pisma, wyjaśniającego, że organizatorem i dowódcą napadu był on, a nie P. Wyrok został wykonany 9 VI 1863 w Dyneburgu, gdzie prawdopodobnie w bastionie nr 3 twierdzy spoczęły zwłoki P-a. Jego dobra skonfiskowano. P. rodziny nie założył.
Imię P-a upamiętniono na tablicy umieszczonej na ścianie bastionu nr 3 z napisem: «Hr. Leonowi Broel Platerowi, Organizatorowi powstania na Inflantach straconemu 9 czerwca 1863 r. Naród Polski. Dnia 9 czerwca 1923 r.»
Fotografie w kilku cytowanych wydawnictwach; – Ilustr. Enc. Trzaski; Nowolecki, Pamiątka dla rodzin pol., s. 124; Stupnicki H., Imionospis poległych i straconych ofiar powstania roku 1863 i 1864, Lw. 1865 s. 63–4; Konarski Sz., Platerowie, Mater. do biogr., geneal. i herald. pol., IV s. 114, 116 (fot. nr 44); Uruski; – Plater-Broel L., Leon Plater, Lw. 1939 (fot.); [Przyborowski W.], Dzieje 1863 roku, Kr. 1902 III 50–3, 141, 142, 203; Zieliński S., Bitwy i potyczki 1863–1864, Rapperswil 1813 s. 311; – [Gieysztor J.], Pamiętniki … z lat 1857–1865, Wil. 1913 I 256, 410; Janowski J. K., Pamiętniki o powstaniu styczniowym, Lw.–W. 1923–5 I, II; Plater E., Powstanie na Inflantach Polskich i śmierć Leona Platera w 1863 roku. Ze wspomnień, P. 1922; tenże, Wspomnienie z roku 1863. (O Leonie Platerze i powstaniu w Inflantach Polskich), w: Z okolic Dźwiny, Wil. 1912 s. 102–7; [Plater L.], Graf Plahters. Pieśń łotewska na rozstrzelanie hr. L. Platera w czasie powstania r. 1862 (!) w Dyneburgu, Ryga 1871; [Plater L.], Leon hr. Plater, bohater powstania 1863 r. w Inflantach Polskich, Lw. 1939; Rok 1863. Wyroki śmierci. Wileńskie źródła archiwalne, pod red. Wacława Studnickiego, Wil. 1923; Vosstanie 1863 goda. Materiały i dokumenty. Vosstanie v Litve i Belorussi 1863–1864 gg., Moskva 1965; – „Czas” 1863 nr 105, 116, 135; „Dzien. Pozn.” 1863 nr 106; „Petersburgskija Vedomosti” 1863 nr z 20 IV (st. st.); „Vilenskij Vestnik” 1863 nr 42, 43, 47, 65.
Franciszka Ramotowska