INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Leon Niemyski  

 
 
1859? - 1928-05-24
Biogram został opublikowany w 1978 r. w XXIII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Niemyski Leon (1859?–1928), przemysłowiec, wydawca tygodnika „Ogniwo”. Ur. w Warszawie, był synem garbarza Kazimierza i Józefy z Kacperkiewiczów, 1.v. Dobosiewiczowej. W młodości pracował jako robotnik garbarski u kolegi ojca. Wyzwoliwszy się na majstra, założył w r. 1880 własną fabryczkę skór zamszowych w Warszawie na Powiślu (przy ul. Wiślanej 6). Dzięki wprowadzeniu pewnych ulepszeń technicznych i własnym wynalazkom wybił się na czoło tego przemysłu i dorobił dużego majątku. W latach poprzedzających pierwszą wojnę światową firma jego zatrudniała 25–50 robotników, a roczna produkcja wyrażała się kwotą ponad 66 000 rubli. N. od wczesnych lat należał do różnych stowarzyszeń jawnych i tajnych. Szczególnie interesował się położeniem rzemieślników i wraz z kilku przyjaciółmi przez pewien czas wydawał wychodzącą w Warszawie od ok. r. 1884 „Gazetę Rzemieślniczą”.

W maju 1902 za pośrednictwem swego przyjaciela lekarza Edwarda Orłowskiego poznał pisarza i działacza społecznego Stanisława Stempowskiego. Stempowski, prawnik i działacz socjalistyczny, Stanisław Posner oraz Ludwik Krzywicki od półtora już roku podejmowali starania w celu założenia tygodnika socjalistycznego, lecz nie mogli uzyskać zezwolenia władz. W osobie N-ego Stempowski znalazł wydawcę pisma. N. został wspólnikiem całej akcji, wykazując bardzo wiele energii i inicjatywy. Zajął się sprawą uzyskania koncesji dla pisma, firmował je i w budowanym właśnie przez siebie domu przy ul. Lipowej 7 umieścił redakcję i administrację „Ogniwa”. Wziął na siebie całą stronę administracyjną, wszelkie kontakty z cenzurą carską (m. in. przekupywanie urzędników). Jemu to, jak pisał we wspomnieniu pośmiertnym Posner, „Ogniwo” zawdzięczało swoje przetrwanie („Robotnik” 1928 nr 145). Pierwszy numer tygodnika społeczno-politycznego, naukowego i literackiego „Ogniwo” (zbliżonego do Polskiej Partii Socjalistycznej – PPS) ukazał się w grudniu 1902. Nominalnym redaktorem pisma był Gabriel Korbut, lecz już od nr 12 z r. 1903 tygodnik za redaktora podpisywał N. W latach tych N., zafascynowany wiedzą i osobowością Posnera, przejął się jego ideologią, aczkolwiek sam «nie należał do żadnego stronnictwa, był sympatykiem tych, co chcieli walczyć o niepodległość Polski» (Posner, Historia „Ogniwa”). Później doszło między N-m a Posnerem do silnych rozdźwięków, niemniej Posner pozostał mocno związany z rodziną Niemyskich. W pierwszych dniach strajku szkolnego w r. 1905 zebrania gromadzące wiele osób niejednokrotnie odbywały się w domu N-ego przy ul. Lipowej. W czasie wiecu „Ogniwa” (był to pierwszy wiec PPS) 3 XI 1905 w Filharmonii Warszawskiej porządek utrzymywali białoskórnicy z fabryki N-ego. Kiedy zaś Feliks Kon urządził w jego fabryce strajk polityczny, na straży przy zamkniętej bramie stał N. Po wydaniu 52 nr „Ogniwa” (18 XII 1905) redakcja została w nocy otoczona wojskiem i dokonano w niej rewizji. W ciągu stycznia i lutego 1906 warszawski Komitet Cenzury wniósł 80 spraw przeciwko redaktorom i wydawcom, w tym przeciw N-emu. Proces odbył się we wrześniu t.r., prokurator żądał dla N-ego ciężkich robót i zesłania. Ostatecznie skończyło się na zamknięciu „Ogniwa” na zawsze, karze grzywny i zakazie wydawania czegokolwiek w przyszłości, a nawet prowadzenia księgarni lub sklepu z artykułami piśmienniczymi. Po ucieczce zaś Posnera za granicę pod koniec października 1906 dom N-ego był przez dłuższy czas nachodzony przez policję. Później N., wciągnąwszy się żywo w sprawy wydawnicze, opiekował się tygodnikiem socjalistycznym „Wiedza” (1906–10), redagowanym przez Tadeusza Rechniewskiego. Także przy udziale organizatorskim i finansowym N-ego powstała ok. r. 1912 Spółdzielnia Antykwarska «Światło» w Warszawie (istniejąca jeszcze w latach trzydziestych). Fabryka N-ego przestała faktycznie działać w okresie pierwszej wojny światowej, choć sprzedana została znacznie później. W r. 1917 N. nabył majątek Piorunów w pow. łaskim. Zmarł 24 V 1928 w Warszawie, pochowany został na cmentarzu Powązkowskim.

Z małżeństwa z Julią z Flattów N. miał synów: Stefana (1884–1894), Lucjana (1885–1948), z wykształcenia rolnika, i córki: Janinę (ur. 1887), nauczycielkę historii, Wandę (ur. 1888), zamężną Walc, lekarkę, oraz Stanisławę (ur. 1893), zamężną Mysłakowską.

 

Kormanowa, Mater. do bibliogr. 1866–1918; – Kiepurska H., Inteligencja zawodowa Warszawy 1905–1907, W. 1967; taż, Warszawa w ogniu rewolucji 1905–1907, W. 1973; Księga jubileuszowa PPS; Lipska M., Loth R., Ogniwo 1902–1905, Wr. 1957 s. VII, VIII, X, XIV, XXII, XXV, XXVII, XXVIII, XXX; Posner S., Historia „Ogniwa”, „Tydzień” 1929 nr 10 s. 4, nr 11 s. 4, 5; tenże, Leon Niemyski, „Robotnik” 1928 nr 145 s. 3; – Krzywicki L., Wspomnienia, W. 1958–9 II–III; Księga adresowa Polski (wraz z Wolnym Miastem Gdańskiem) dla handlu, przemysłu i rolnictwa, 1928 s. 1020; Księga adresowa przemysłu fabrycznego w Królestwie Polskim, R. 1–8: 1904–12, W. 1904–12; Księga adresowa „Warszawa” na 1920 rok, W. 1920 cz. 2 szp. 37; Stempowski S., Pamiętniki 1870–1914, Wr. 1953 (fot.); – „Kur. Warsz.” 1928 nr 144 wyd. wieczorne s. 11; – Informacje wnuka Krzysztofa Niemyskiego z Warszawy.

Alina Szklarska-Lohmannowa

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Zula Pogorzelska

około 1896 - 1936-02-10
aktorka teatralna
 

Maria Rodziewiczówna

1864-02-02 - 1944-11-06
pisarka
 

Erwin Axer

1917-01-17 - 2012-08-05
reżyser teatralny
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Michał Chyliński

1856 - 1925-06-27
pedagog
 

Piotr Szembek

1843-04-16 - 1896-05-15
powstaniec styczniowy 1863
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.