INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Ludwik Andrzej Ignacy Niedbał     

Ludwik Andrzej Ignacy Niedbał  

 
 
Biogram został opublikowany w 1977 r. w XXII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Niedbał Ludwik Andrzej Ignacy (1872–1937), ksiądz, działacz łowiecki i pisarz religijny, działacz społeczny. Ur. 30 XI w Zbąszyniu, był synem restauratora Edwarda i Anny z domu Gutsche. Od r. 1883 uczęszczał do Gimnazjum Św. Marii Magdaleny w Poznaniu, uzyskując w r. 1891 maturę. W październiku t.r. wstąpił do Seminarium Arcybiskupiego Poznańskiego i studiował teologię, a święcenia kapłańskie otrzymał w Gnieźnie 23 VI 1895. Po krótkim pobycie na wikariacie parafii w Łabiszynie pod Bydgoszczą, w połowie października t.r. został wikariuszem przy archikatedrze poznańskiej i pełnił m. in. funkcje kapelana przy boku bpa Edwarda Likowskiego. W styczniu 1900 objął probostwo w Dubinie koło Jutrosina (dawny pow. rawicki) i pracował tu ponad dwadzieścia lat. Przy parafii prowadził kilka stowarzyszeń kościelnych oraz Koło Śpiewackie. Wygłaszał kazania w duchu patriotycznym, a w czasie strajku szkolnego w Wielkopolsce występował gorąco w obronie nauczania dzieci religii po polsku, za co otrzymał napomnienie ze strony administratora diecezji poznańskiej, bpa E. Likowskiego. Dn. 7 I 1907 władze pruskie oskarżyły N-a o wzywanie z ambony ludności do oporu i strajku wobec władz. Na rozprawie sądowej w Lesznie 22 II 1907 został skazany na miesiąc więzienia i 200 marek grzywny. O sprawie tej szeroko pisała prasa poznańska. Karę odbył od 8 VII do 8 VIII 1907 w Wisłoujściu. Jego powrót z więzienia spotkał się z manifestacyjnym powitaniem ze strony miejscowego społeczeństwa.

N., który początkowo sam był zapalonym myśliwym, działał później w Tow. Łowieckim w Poznaniu, przede wszystkim jako inicjator rozmaitych akcji kynologicznych (jak regulamin popisów wyżłów, księga rodowodowa psów myśliwskich). Równocześnie zgromadził materiały do terminologii języka łowieckiego, które wydał pt. Słownik polsko-niemiecki i niemiecko-polski najczęściej używanych wyrazów i zwrotów gwary myśliwskiej (P. 1917). Z powodu rozwijającego się przewlekłego gośćca stawowego zrezygnował z probostwa w Dubinie i w połowie marca 1921 przeniósł się na stale do Poznania, przestając pełnić funkcje duszpasterskie. W okresie od stycznia 1921 do polowy 1923 r. był sekretarzem generalnym Związku Kobiet Pracujących i redaktorem odpowiedzialnym (od 6 II 1921 do 15 III 1922) miesięcznika „Gazeta dla Kobiet”. W l. 1923–4 był sekretarzem generalnym Związku Kapłanów «Unitas». Od 1 XII 1927 do 15 VI 1928 sprawował funkcję notariusza Arcybiskupiego Sądu Metropolitalnego w Poznaniu, a od 9 V 1928 aż do śmierci był delegatem prymasa kard. Augusta Hlonda do Komitetu Ochrony Przyrody na Wielkopolskę i Pomorze, współpracując z prof. Adamem Wodziczką. Równocześnie w l. 1928–30 był nauczycielem religii w Prywatym Wielkopolskim Gimnazjum Humanistycznym w Poznaniu. Ponadto od 11 IV 1922 aż do śmierci był prezesem pierwszego w Polsce towarzystwa Centralnego Oddziału Kynologicznego przy Polskim Związku Myśliwych w Poznaniu. Był także głównym założycielem (a później członkiem honorowym) Tow. «Łowiec Wielkopolski», wieloletnim prezesem jego Sekcji Kynologicznej (od połowy 1923 r.) i Sekcji Naukowej. Brał czynny udział w pracach nad ujednoliceniem statutu centrali związkowej Polskiego Związku Łowieckiego w Warszawie.

Bogata publicystyka łowiecka N-a odznaczała się walorami literacko-dydaktycznymi i była nacechowana umiłowaniem ojczystej przyrody i jej ochrony. Ogłosił cieszącą się znacznym rozgłosem książkę dla młodych myśliwych o ideowym i etycznym pojmowaniu myślistwa, pt. Z łowisk wielkopolskich (P. 1923) i Hodowlę, wychowanie i tresurę wyżła dowodnego (P. 1927) oraz przekład pracy Hermana Lönsa pt. „Wacho – kartki z życia zwierząt” (P. 1925). N. był również autorem książek o treści religijnej: Dzień on, dzień gniewu Pańskiego… (P. 1932) i Duszom zbolałym (Kat. 1933). Pisywał liczne artykuły w prasie fachowej i codziennej w: „Łowcu Polskim”, „Wiadomościach dla Duchowieństwa”, „Przewodniku Katolickim” i in. N. był prezesem honorowym Koła Filistrów Korporacji «Demetria». Zmarł 1 III 1937 w Poznaniu. Był odznaczony Medalem Niepodległości, Złotym Medalem Polskiego Związku Stowarzyszeń Łowieckich (1932) i odznaką honorową «Za walkę o szkołę polską» (1935).

 

Elenchus Omnium Ecclesiarum et universi cleri archidioecesis Posnaniensis pro anno Domini…, 1896–1938; – Jabczyński M., Walka dziatwy polskiej z pruską szkołą, P. 1930 s. 135; – Jahresbericht des Königlichen Marien-Gymnasium zu Posen für das Schuljahr 1891/2, s. 20; – „Darz Bór – Wpol. Poradnik Łowiecki” wyd. specjalne 1974 s. 14–15; „Dzien. Pozn.” 1907 nr 46 s. 1, 1937 nr 51 s. 5, 11, nr 53 s. 4; „Gaz. Pol.” (Kościan) 1907 nr 292 s. 2; „Kur. Pozn.” 1907 nr 53 s. 2, 1937 nr 97 s. 6 (fot.), 1938 nr 97 s. 9; „Kwart. Biul. Inform.” (Kr.) 1937 nr 2 s. 11; „Łowiec Pol.” 1937 nr 9 s. 171–2 (fot.), nr 10 s. 195; „Łowiectwo Pol.” 1921 nr 2 s. 23–4, nr 11 dod. s. 3; „Mies. Kośc.” 1937 nr 8–9 s. 282–3; „Nowy Kur.” 1937 nr 50 s. 9; „Orędownik” 1907 nr 47 s. 2; „Praca” 1907 nr 10 s. 307 (fot.); „Przew. Katol.” 1937 nr 11 s. 172 (fot.); – Arch. Archidiec. w P.: Teczka personalna N-a; Arch. Państw. w P.: Akta Gimnazjum Św. Marii Magdaleny i karty meldunkowe; Arch. Paraf. Zbąszyń: Liber bapt.; – Album pamiątkowy N-a w posiadaniu H. Ochęduszko w Warszawie.

Andrzej Dzięczkowski

 

 
 

Powiązane zdjęcia

   
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Henryk Borowski

1910-02-14 - 1991-11-13
aktor teatralny
 

Hieronim Kazimierz Dekutowski

1918-09-24 - 1949-03-07
cichociemny
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Antoni Rząd

1865-06-11 - 1940-07-01
lekarz
 

Roman Rencki (pierwotnie Kamyk)

1867-07-19 - 1941-07-04
lekarz
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.