Spiess Ludwik Julian (1872–1956), przemysłowiec, polityk. Ur. 23 VII w Warszawie, był wnukiem Ludwika Henryka (zob.) i Józefa Simmlera (zob.), synem Stefana i Jadwigi z Simmlerów, bratem Stefana (zob.).
Brak informacji, gdzie S. się uczył, uchodził jednak w opinii współczesnych za człowieka wysoce wykształconego. W r. 1899, gdy firma «Ludwik Spiess i Syn» połączyła się z Zakładami Zjednoczonych Aptekarzy, tworząc spółkę akcyjną pod nazwą «Warszawskie Tow. Akcyjne Handlu Towarami Aptecznymi», dawniej «Zjednoczeni Aptekarze i Ludwik Spiess i Syn», S. został wybrany na prezesa jej Rady. Pełnił tę funkcję do r. 1944, a równocześnie był dyrektorem naczelnym nowo powstałej spółki. Dążył do rozbudowy działów farmaceutycznych przy ograniczeniu produkcji ubocznej. W r. 1907 kierowana przez S-a spółka sprzedała Zakładom Chemicznym «Strem S.A.» część Tarchomina wraz z budynkami i aparaturą, w której produkowane były nawozy sztuczne. Produkcja farmaceutyków rosła natomiast szybko. Powstawały nowe filie przy ul. Miodowej 10 (1904) i Marszałkowskiej 99 (1909). W styczniu 1912 uruchomiono przy ul. Nowosenatorskiej 6 laboratorium farmaceutyczne, w którym produkowano preparaty galenowe oraz specyfiki lecznicze i drogeryjne; prowadzono tam również badania nad nowymi wyrobami. W związku z rozwojem laboratorium przeniesiono je w r. 1913 do nowo zbudowanego przez spółkę gmachu przy ul. Daniłowiczowskiej 16, a następnie w r. 1922 do nowo wzniesionych pawilonów w Tarchominie. Pierwsza wojna światowa spowolniła nieco proces rozszerzania produkcji.
W końcu r. 1906 został S. mianowany konsulem honorowym królestwa Norwegii w Warszawie. W r. 1914, po wybuchu pierwszej wojny światowej, podpisał S. zbiorowy telegram dziękczynny do w. ks. Mikołaja Mikołajewicza w związku z jego manifestem do Polaków (14 VIII). Przed zajęciem Król. Pol. przez wojska państw centralnych ewakuował się do Rosji. W dn. 21–26 VII (st. st.) 1917 uczestniczył w polskim zjeździe politycznym w Moskwie, na którym został obrany członkiem Rady Polskiej Zjednoczenia Międzypartyjnego (RPZM); od września do grudnia t.r. kierował jej Wydz. Skarbowym. Po powstaniu w Lozannie Komitetu Narodowego Polskiego (KNP) wyjechał do Francji w imieniu RPZM celem nawiązania z nim kontaktu. Z ramienia KNP otrzymał S. funkcję dyrektora biura Urzędu Polskiego ds. Cywilnych w Paryżu – namiastki konsulatu polskiego (marzec 1918). Pod koniec t.r., przed wyborami do Sejmu Ustawodawczego, działał wraz z Władysławem Grabskim w Komitecie Wyborczym Narodowym Bezpartyjnym w Warszawie. W Polsce niepodległej S. nadal sprawował funkcję konsula honorowego Norwegii w Warszawie (nominacja: 30 III 1920), od r. 1927 – konsula generalnego honorowego z kompetencją terytorialną na RP z wyjątkiem okręgu konsulatu Norwegii w Gdyni (od schyłku l. dwudziestych) i w Łodzi (od poł. l. trzydziestych). W okresie tym utrzymywał stosunki z Romanem Dmowskim, zdobywał fundusze na działalność polityczną i wydawniczą endecji, m.in. był współtwórcą Wydawnictwa Narodowego S.A.
W r. 1922 firma S-a przyjęła nową nazwę «Przemysłowo Handlowe Zakłady Chemiczne Ludwik Spiess i Syn S.A. w Warszawie» i nawiązała bliską współpracę z francuską firmą farmaceutyczną «Les Etablissements Poulenc Freres». Zakłady tarchomińskie uzyskały niezbędny do rozwoju kapitał zagraniczny oraz dostęp do licencji na produkcję nowych farmaceutyków. W myśl umowy S. wchodził w skład zarządu firmy francuskiej, a jeden z przedstawicieli tej firmy, G. Roche, był członkiem zarządu polskiej spółki. Na podstawie licencji francuskich i własnych badań laboratoryjnych produkowano w r. 1937 220 specyfików, a m.in. preparat przeciwgruźliczy «Aurosan», mączkę fosforowo-wapniową «Calcisal», preparat arsenowy, stosowany do leczenia kiły «Novarsenobenzol», preparat fosforowy «Phosphit» i preparat zawierający witaminę D – «Vitavit». W r. 1924 powstał nowy dział «Antiba», produkujący wyroby chemiczne i kosmetyki. Ze względów handlowych «Antiba» funkcjonowała jako odrębna firma. W r. 1926 uruchomiona została w Henrykowie (sąsiedztwo Tarchomina) specjalistyczna rzeźnia, w której wytwarzano preparaty z narządów zwierzęcych, takich jak przysadka mózgowa, tarczyca i in. Firma posiadała składy fabryczne w Bydgoszczy, Częstochowie, Katowicach, Lwowie, Poznaniu i Wilnie, a także przedstawicielstwa handlowe w Pradze, Ankarze i Rydze. Zakłady w Tarchominie miały własną elektrownię i gazownię oraz bocznicę kolejową. Firma wydawała własne czasopisma: przed pierwszą wojną światową przeznaczony dla lekarzy miesięcznik „Medicamenta Nova”, po wojnie czasopismo „Biologia Lekarska” (od r. 1922), „Medycyna i Przyroda”, „Roczny Przegląd Naukowego Piśmiennictwa Lekarskiego”, w którym zamieszczano przedruki prac, omawiających wyroby tarchomińskie, a w r. 1927 ukazał się „Przegląd polskiego piśmiennictwa lekarskiego za 1923–1926” (W). S. był także autorem katalogów firmowych: Preparaty lecznicze (lub Preparaty Spiess, W. [1925?], wyd. 8, W. [1939]) oraz Przewodnik terapeutyczny, ułożony w porządku alfabetycznym według łacińskich nazw chorób, ze szczególnym uwzględnieniem preparatów leczniczych wyrabianych przez Przemysłowo-Handlowe Zakłady Chemiczne Ludwik Spiess i Syn Sp. Akc. (W. [1926]). Obok wzrostu produkcji farmaceutycznej zwiększyły się też znacznie obroty handlowe firmy przy sprzedaży artykułów chemicznych i farmaceutyczno-drogeryjnych, pochodzących z importu, a głównie z Francji. W 2. poł. l. trzydziestych «Przemysłowo-Handlowe Zakłady Chemiczne Ludwik Spiess i Syn» stały się największą firmą farmaceutyczną w Polsce. Wartość produkcji w r. 1937 wyniosła ponad 7 mln zł.
W okresie okupacji niemieckiej 1939–44 zakłady tarchomińskie zmniejszyły znacznie swą produkcję ze względu na brak surowców i ograniczenia okupantów. W r. 1941 zamknięta została firma «Antiba». Wśród pracowników firmy byli ludzie podziemia politycznego i wojskowego, zatrudnieni fikcyjnie dla zabezpieczenia przed aresztowaniem i wywózką na roboty do Niemiec. W r. 1944 do zarządu zakładów tarchomińskich weszli Niemcy; statut firmy nie został jednak zmieniony i pozostawała ona w polskim rejestrze handlowym. We wrześniu, w czasie odwrotu, Niemcy wywieźli aparaturę i surowce, zmagazynowane w Tarchominie. W październiku S., wraz z grupą przedstawicieli inteligencji warszawskiej, alarmował Centralę Rady Głównej Opiekuńczej w sprawie wywożenia i niszczenia mienia kulturalnego przez Niemców. Budynki tarchomińskie uległy zniszczeniu w czasie działań wojennych. W r. 1945 zdewastowane zakłady przejęło państwo. Powstała tam fabryka farmaceutyków «Polfa». W r. 1946 przebywał S. w Gdyni, a następnie w Krakowie, gdzie zmarł 31 X 1956. Pochowany został na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie. Odznaczony był francuskim Krzyżem Kawalerskim Legii Honorowej (1918). Brat S-a Stefan pisał w swych wspomnieniach o S-ie, że «był wesoły, dowcipny i bezpośredni», a także, że «miał wiele zainteresowań artystycznych i chętnie zawsze służył pomocą artystom».
Żonaty (ślub 19 I 1895) z Janiną Ludwiką z Marczewskich, miał S. córkę Irenę Jadwigę Ludwikę (ur. 7 X 1896), dwukrotnie zamężną: 1.v. za Leonem Malinowskim, 2.v. (1932) za Tadeuszem Łempickim.
Fot. w: „Kur. Świąteczny” 1904 nr 20; – Szturc J., Ewangelicy w Polsce. Słownik biograficzny XVI–XX wieku, W. 1999; – Łoza, Rodziny pol., I; – Cmentarz Powązkowski w Warszawie, W. 1984; Kikta T., Nekropol farmaceutyczny. Cmentarz Powązkowski w Warszawie, W. 1985; Łoza, Legia Honorowa; – Budrewicz O., Sagi warszawskie, W. 1990 s. 147; Dziesięciolecie Polski Odrodzonej; Hist. dyplomacji pol., III; Kikta T., Przemysł farmaceutyczny w Polsce (1823–1939), W. 1972; tenże, Zapomniane karty. Z przeszłości Tarchomina, W. 1964 s. 33–46; Kraushar A., Resursa Kupiecka w Warszawie, W. 1928 s. 135; Kroll B., Rada Główna Opiekuńcza 1939–1945, W. 1985; Krzywobłocka B., Chadecja 1918–1937, W. 1974 s. 338; Kumaniecki K. W., Odbudowa państwowości polskiej…, W.–Kr. 1924 s. 28; – Album biograficzno-społeczny i przemysłowo-handlowy, W. 1923 s. 48; Almanach de Gotha. Annuaire généalogique, diplomatique et statistique 1907–1917, Gotha; Gothaisches Jahrbuch für Diplomatie, Verwaltung und Wirtschaft, 1926–9, Gotha; Księga adresowa przemysłu fabrycznego w Królestwie Polskim na rok 1904, Oprac. L. Jeziorański, W. 1904; Liste du corps diplomatique a Varsovie… 1923–1925, 1930–1, 1933–4, 1937, 1939, [W.]; Roczn. Służby Zagranicznej RP wg stanu na 1 kwietnia 1938, W. 1938 s. 287; Woreyd. Almanach, W. 1928; – Arch. Paderewskiego, I; Dmowski R., Polityka polska i odbudowanie państwa, Komentarz: T. Wituch, W. 1988 II; Iwaszkiewiczowie A. i J., Listy 1922–1926, Oprac. M. Bojanowska, E. Cieślak, W. 1998; Kutrzeba S., Kongres, traktat i Polska, W. [1919] s. 34; Polski zjazd polityczny w Moskwie, Piotrogród 1917 s. 14; Spiess S., Bacewicz W., Ze wspomnień melomana, Kr. 1963; [Zieliński J.] Kułakowski M., Roman Dmowski w świetle listów i wspomnień, Londyn 1968 II; – „Handlowiec” 1910 nr 5; „Kalendarzyk Polit.-Hist.” 1917; „Kur. Pol.” 1927 nr 5; „Kur. Warsz.” 1904 nr 163, dod. poranny, 1909 nr 344; „Naprzód” 1904 nr 170; „Pol. Gospodarcza” 1930 nr 23; „Pol. Zbrojna” 1930 nr 345, 1934 nr 156; „Robotnik” 1934 nr 28; „Rzeczpospolita” 1923 nr 243, wyd. poranne; „Świat” 1907 nr 1 (fot.), 1923 nr 12, 1927 nr 28, 1928 nr 25; „Wiad. Farmac.” 1927 nr 16, 1929 nr 2, 1932 nr 4; „Życie Warszawy” 1956 nr 264; – B. Jag.: sygn. Przyb. 108/92 t. 7; B. Narod.: sygn. III 9666 k. 205–207; Kancelaria Cmentarza Powązkowskiego: Akt zgonu S-a.
Stanisław Konarski