INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Ludwik Librach  

 
 
1879-08-13 - 1942-11-10
Biogram został opublikowany w 1972 r. w XVII tomie Polskiego Słownika Biograficznego
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Librach Ludwik, pseud. i krypt. literackie: Jankiel, L., L. L., Marian, Marian L. M. W., Marian W., Wacław, Wodzisławski M. (1879–1942), działacz ruchu robotniczego i spółdzielczego, publicysta. Ur. 13 VIII w Warszawie, był synem Joachima, kupca, i Zofii z Wodzisławskich. Matka, wywodząca się z rodziny żydowskiej osiadłej w majątku ziemskim w Kieleckiem, współdziałała z powstańcami w 1863 r. L. uczęszczał do gimnazjum rządowego, z którego wydalono go za przynależność do nielegalnych kółek samokształceniowych. Kontynuował naukę w Średniej Szkole Mechaniczno-Technicznej Wawelberga i Rotwanda. Ok. r. 1900 wyjechał do Belgii, gdzie podjął studia na politechnice w Liège. Wkrótce jednak przeniósł się na Uniwersytet Nowy w Brukseli i zaczął studiować ekonomię na wydziale nauk społecznych. Tu aktywnie uczestniczył w życiu kolonii polskiej, będąc członkiem Organizacji Zagranicznej Polskiej Partii Socjalistycznej (OZ PPS). Po wybuchu rewolucji 1905 r. udał się do kraju i podjął działalność partyjną, m. in. pracował w technice partyjnej, prowadził pracę agitacyjną wśród kolejarzy podczas strajku październikowo-listopadowego. Po rozłamie w partii należał do PPS-Lewicy. Pracował w Komitecie Żydowskim i z jego ramienia kierował przez pewien czas drukarnią lokalnego organu żydowskiego „Der Arbajter”, wydawanego nielegalnie w l. 1906–7 w Warszawie. Był jednym z bliskich współpracowników T. Rechniewskiego w redakcji legalnego tygodnika „Wiedza”.

Aresztowany za działalność rewolucyjną w r. 1907, po dłuższym pobycie w więzieniu skazany został L. administracyjnie na opuszczenie Rosji i bezterminowy pobyt za granicą. Udał się ponownie do Belgii, gdzie wznowił przerwane studia. Kontynuował działalność w miejscowej sekcji PPS-Lewicy. W marcu 1909 podjął na nowo współpracę publicystyczną z „Wiedzą”, a następnie aż do połowy 1914 r. z jej kontynuacjami – „Nowym Życiem”, „Światłem” i „Kuźnią”. Pisywał artykuły omawiające wydarzenia polityczne w krajach zachodnioeuropejskich, wypowiadał się w sprawach polityki społecznej, ochrony pracy, występował przeciw klerykalizmowi. Żywo interesował się także sprawami oświaty i szkolnictwa i na te tematy publikował artykuły w „Wiedzy” i innych czasopismach. W r. 1909 zamieścił w „Nowych Torach” – organie Polskiego Związku Nauczycielskiego (PZN) – artykuł Szkoła nowego typu w Brukseli, omawiający koncepcje reformy szkoły elementarnej O. Decroly’ego. Jako sprawozdawca „Wiedzy” uczestniczył w konferencji dziennikarzy socjalistycznych zwołanej przez Międzynarodowe Biuro Socjalistyczne 6 XI 1909 do Brukseli. Po ukończeniu studiów (ok. 1912) pracował w Brukseli jako urzędnik w Banku. Na początku 1914 r. powrócił wraz z żoną do kraju.

W latach wojny działał w PPS-Lewicy na terenie Warszawy. Z ramienia partii pracował w Robotniczej Radzie Gospodarczej; w l. 1916–7 wchodził w skład Zarządu, a w 1918 był członkiem Komisji Sądowej Rady. Od r. 1916 współpracował z „Głosem Robotniczym” – organem PPS-Lewicy. Aktywnie działał w stworzonej przez partię placówce spółdzielczej, w Robotniczym Stowarzyszeniu Spożywców «Samopomoc», będąc w r. 1917 członkiem Komisji Rewizyjnej. W t. r. opublikował pod pseud. Wodzisławski M. pracę Miejska polityka żywnościowa. Od połowy 1915 r. uczestniczył w spotkaniach skupionej w Warszawie wokół T. Rechniewskiego inteligenckiej grupy dyskusyjnej nazwanej Plenum, gromadzącej członków i sympatyków PPS-Lewicy. Będąc gorącym zwolennikiem hasła niepodległości, przemawiał w marcu 1917 na konferencji okręgowej w Łodzi w imieniu opozycjonistów (obok A. Szczerkowskiego), a w połowie 1918 r. przyłączył się do ukształtowanej w łonie łódzkiej i pabianickiej organizacji PPS-Lewicy niepodległościowej grupy opozycyjnej, tzw. Opozycji Robotniczej Polskiej Partii Socjalistycznej (Lewicy) i został współpracownikiem jej pisma p. n. „Informator”. Nie wstąpił jednak do PPS, z którą połączyła się ta grupa w grudniu 1918.

W Polsce niepodległej L. został urzędnikiem w Min. Aprowizacji. W r. 1919 przeszedł do pracy w Zarządzie Głównym Związku Zawodowego Kolejarzy (ZZK). Znany z radykalnych przekonań i powiązań z lewicową inteligencją, został w sierpniu 1920 aresztowany; około 8 tygodni więziono go w cytadeli warszawskiej. W l. 1920–7 był inspektorem w Kasie Chorych w Warszawie. Po r. 1918 działał aktywnie w ruchu spółdzielczym. Na zjeździe organizacyjnym Związku Robotniczych Stowarzyszeń Spółdzielczych (ZRSS) w Warszawie (10–11 V 1919) wybrany został do Rady Tymczasowej. W sierpniu t. r. wszedł do wyłonionej z Rady specjalnej komisji budownictwa spółdzielczego. Podczas IV zjazdu ZRSS (15–16 IV 1923) wybrano go do Zarządu. Wraz z Z. Zarembą reprezentował organizację na XI Kongresie Międzynarodowego Związku Spółdzielczego w Gandawie (1–4 IX 1924). Po przyłączeniu się ZRSS do Związku Spółdzielni Spożywców R. P. w r. 1925 L. zaprzestał działalności w ruchu spółdzielczym. W l. 1924–6 współpracował z „Robotniczym Przeglądem Gospodarczym” – miesięcznikiem wydawanym przez ZRSS i Komisję Centralną Związków Zawodowych. Od r. 1928 pracował jako naczelnik w Państwowym Monopolu Tytoniowym. Zwolniony stamtąd w r. 1932 wobec odmowy przyjęcia funkcji męża zaufania Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem (BBWR), pozostawał przez następne trzy lata bez pracy. W r. 1935 znalazł zatrudnienie w Tow. Osiedli Robotniczych (TOR). W ostatnich miesiącach przed wybuchem wojny w r. 1939 L. brał wraz z żoną udział w posiedzeniach Klubu Demokratycznego w Warszawie. Podczas wojny ukrywał się. Dzięki życzliwości dyrektora TOR Jana Strzeleckiego był nadal nieoficjalnie zatrudniony w tej instytucji. Zginął 10 XI 1942 potrącony przez niemiecki samochód na ulicy Nowy Zjazd w Warszawie. Od r. 1907 był żonaty z Marią Lipską (zob. Librachowa z Lipskich Maria). Pozostawił córkę Krystynę Selmowiczową.

 

Kormanowa, Materiały do bibliografii 1866–1918; – Kasprzakowa J., Ideologia i polityka PPS-Lewicy w latach 1907–1914, W. 1965; Piechowicz S., Związek Robotniczych Stowarzyszeń Spółdzielczych, W. 1963; Szczerkowski A., Z dziejów opozycji niepodległościowej w PPS-Lewicy, w: Księga pamiątkowa PPS 1892–1922, W. 1923 s. 217, 218; Tych F., PPS-Lewica w latach wojny 1914–1918, W. 1960; – Jabłonowski R., Wspomnienia 1905–1928, W. 1962; Tołwiński S., Wspomnienia 1895–1939, W. 1971; Trzciński W., Czerwony Lublin w r. 1905, Bruksela–Kr.–L. 1904–5; Ze wspomnień działacza politycznego, „Kron. Ruchu Rewol. w Pol.” 1935; nr 3 s. 159–60; – „Głos Robotn.” (PPS-Lewicy) 1916 nr 1 s. 4, 1917 nr 54 s. 4, 1918 nr 13 s. 2; Kalendarz Robotniczy na rok 1918 („Głosu Robotn.”), W. 1918 s. 242 „Wiedza” 1909 t. 2 s. 724–7; – Relacja córki Krystyny Selmowiczowej.

Alicja Pacholczykowa

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 

Postaci powiązane

   
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Jan Ferdynand Olszewski

1930-08-20 - 2019-02-07
premier III RP
 
 

Edmund Kessler

1880-02-09 - 1930-05-07
generał brygady WP
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Jan Strzelecki

1919-07-04 - 1988-07-11
socjolog
 

Szymon Dankowicz

1840 - 1910
rabin
 

Władysław Pytlasiński

1863-07-26 - 1933-11-10
zapaśnik
 

Jan Sudoł

1882-01-07 - 1964-03-26
działacz ruchu ludowego
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.