INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Ludwik Simon  

 
 
1904-09-19 - 1943
Biogram został opublikowany w latach 1996-1997 w XXXVII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Simon Ludwik, krypt. Is. (1904–1943), historyk teatru, bibliograf. Ur. 19 IX w Warszawie (tę datę podaje we własnoręcznie pisanym życiorysie). Pochodził z rodziny żydowskiej, osiadłej od dawna w Polsce, zasymilowanej. Był synem Edwarda Simona, kupca i restauratora, właściciela firmy działającej już od r. 1863, i Zofii z domu Brabander. Restauracja ojca «Simon i Stecki», mieszcząca się przy Krakowskim Przedmieściu, była w Warszawie szeroko znana; spotykali się tu m. in. ludzie teatru (wystrój wnętrz projektował Karol Frycz).

S. chodził do szkół w Warszawie. W r. 1923 ukończył Gimnazjum im. Emiliana Konopczyńskiego, w l. 1923–8 studiował polonistykę na Uniw. Warsz. Na podstawie pracy o teatrze francuskim w Warszawie w XVIII w., pisanej pod kierunkiem Bronisława Gubrynowicza (nie druk.), w r. 1928 otrzymał stopień doktora. Już w czasie studiów ogłaszał artykuły, recenzje i liczne przyczynki z dziejów literatury dramatycznej i sceny polskiej, zajmował się też bibliografią tych dziedzin. Materialnie niezależny, nie związany z żadną instytucją ani redakcją, mógł całkowicie się oddać swojej pasji teatrologicznej, która wypełniała mu życie. «Miał niespożytą pasję dociekliwego szukania i szperania biblioteczno-archiwalnego, a przede wszystkim od lat najmłodszych żywy kult teatru» (Piotr Grzegorczyk). W młodzieńczej recenzji książki S. Windakiewicza „Teatr polski przed powstaniem sceny narodowej” („Kur. Pol.” 1923 nr 94) formułował nowe zadania dla historii teatru, przede wszystkim przesunięcie zainteresowania z dramatu na widowisko sceniczne i wszystkie jego elementy. Początkowo najczęściej publikował na łamach redagowanego przez B. Gubrynowicza „Ruchu Literackiego”. Tu umieścił m. in. uzupełnienia do monografii bibliograficznej K. Badeckiego „Literatura mieszczańska w Polsce XVII wieku” (1926 nr 8, 1927 nr 10), przyczynki „Amant doktor”, komedia anonimowa z czasów Stanisława Augusta (1927 nr 10), „Podejrzliwi”, komedia Bohomolca (1928 nr 4), w rubryce „Drobiazgi bibliograficzne” podawał informacje m.in. o odnalezionych przez siebie XVIII-wiecznych drukach, autografach, drobnych utworach. Pisywał też recenzje do „Wiadomości Literackich”, „Nowin Naukowych” oraz do „Życia Teatru”, gdzie w rubryce „Materiały do historii teatru polskiego” ustalał autorstwo sztuk, chronologię wydań lub wystawień utworów dramatycznych. Wypowiadał się zawsze zwięźle i rzeczowo.

Pierwszą osobno wydaną pracą S-a była książka Spis przedstawień zespołu Reduty w ciągu dziesięciu lat 1919–1929 (Wil. 1929), pierwsza monografia jednej sceny z wykazami sztuk, autorów, tłumaczy, statystyką przedstawień, mapami ilustrującymi zasięg terytorialny prowadzonych przez teatr objazdów. Praca zebrała na ogół pozytywne oceny badaczy teatru; Mieczysław Rulikowski podkreślał gruntowną wiedzę i zalety metody naukowej autora. Zwróciła też uwagę historyków teatru jego recenzja Repertuar teatrów w Polsce za czasów Stanisława Augusta. Uwagi na marginesie dzieła L. Bernackiego („Pam. Liter.” 1929 z. 2), w której przytaczał nowe dokumenty, uzupełniał wiadomości o teatrze publicznym i prywatnym, ustalał daty licznych przedstawień operowych, baletowych i dramatycznych Bernackiemu nie znanych. Teatr i dramat XVIII w. interesował S-a szczególnie, czego dowodem były jego studia i szkice: Dwa etaty teatralne W. Bogusławskiego z lat 1783–1784 („Ruch Liter.” 1929 nr 6), Do źródeł twórczości dramatycznej L. A. Dmuszewskiego („Pam. Liter.” 1929 z. 3), Do źródeł estetyki teatralnej czasów Stanisława Augusta (tamże 1931 z. 2), Arlekinada. Karta z dziejów twórczości dramatycznej ks. Franciszka Bohomolca (tamże 1934 s. 1/4), U kolebki sceny publicznej (tamże 1936 z. 3). Dużo nieznanego materiału archiwalnego przynosiły artykuły drukowane w „Scenie Polskiej”, m.in. Geneza Teatru Rozmaitości (1929 z. 19–21), U kolebki teatru Rozmaitości (1930 z. 17), Teatr warszawski za powstania listopadowego (1930 z. 23 i 24).

W l. trzydziestych współpracował S. również z pismami „Teatr” (tu m.in. artykuł Komedioopery okolicznościowe L. A. Dmuszewskiego z czasów Księstwa Warszawskiego, 1931 nr 10), „Świat” (np. szkic Ruch teatralny w Warszawie za powstania listopadowego, 1931 nr 1), „Tygodnik Ilustrowany” (wspomnienie o B. Gubrynowiczu, 1933 nr 31), a także z pismem bibliofilskim „Szpargały”, w którym informował o swoich poszukiwaniach archiwalnych i odnalezionych drukach. W „Roczniku Gdańskim” (T. 6: 1932) ogłosił szkic Z dziejów teatru polskiego w Gdańsku, będący pierwszym zarysem działalności tutejszych scen od XVII do XIX w. oraz odnaleziony w Bibliotece Miejskiej w Gdańsku polski przekład pióra Jana Danieckiego „Vanda”, łacińskiej elegii Jana Kochanowskiego (Kr. 1599); w „Kurierze Warszawskim” zamieścił wiele drobnych prac o dziejach utworów scenicznych, sylwetki zapomnianych dramatopisarzy. Swoje prace drukował także w różnych wydawnictwach okolicznościowych, jak np. „Wincenty Drabik 1881–1933” (W. 1936), czy „Stulecie Teatru Wielkiego w Warszawie 1833–1933”. Współpracował też z Instytutem Teatrologicznym działającym przy Związku Artystów Scen Polskich, brał udział w pracach związanych z przygotowaniem rozmaitych bibliografii teatralnych i wypowiadał się na ten temat na łamach „Sceny Polskiej” (O „Rocznik teatru” w Polsce, „Scena Pol.” 1929 z. 15, Jeszcze w sprawie „Rocznika teatru” i bibliografii teatralnej, tamże z. 17).

Jednocześnie S. interesował się żywo ruchem wydawniczym, śledził nowości z dziedziny teatru i recenzował je w prasie, m. in. w „Ruchu Literackim” (1934 nr 7) omówił książkę Bohdana Korzeniowskiego „Dramma w warszawskim Teatrze Narodowym”, wywołując polemikę z autorem o metodę i styl uprawiania historii teatru. Jego recenzje ukazywały się też w „Pamiętniku Literackim” oraz w „Scenie Polskiej”; w r. 1936 starał się o objęcie redakcji tego pisma. W „Polskim Słowniku Biograficznym” (1935 t. I) ogłosił życiorysy ludzi teatru. W r. 1935 wydał Dykcjonarz teatrów polskich czynnych od czasów najdawniejszych do roku 1863 (W), swego rodzaju przewodnik po scenach polskich, w którym udokumentował działalność teatru polskiego w 257 miejscowościach. Wiktor Brumer podkreślał, że jest ta książka «świadectwem mozolnych poszukiwań autora, miarą jego naukowej cierpliwości i skrupulatności».

Fundamentalnym dziełem, któremu poświęcił prawie dziesięć lat samotnej pracy była Bibliografia dramatu polskiego 1765–1939, pierwsze w bibliografii polskiej tego typu opracowanie. Zbadał zbiory niemal wszystkich ważniejszych bibliotek polskich, uwzględnił utwory nie znane bądź zaginione, rozwiązał wiele anonimów i pseudonimów. W sierpniu 1939 rękopis swej pracy, zatytułowany Polska literatura dramatyczna od połowy XVIII wieku. Wykaz utworów, składający się ze wstępu i 4 977 kart, zawierających w alfabetycznym układzie autorów rejestr utworów polskiej literatury dramatycznej i informacje o jej scenicznych dziejach, złożył w PAU.

W czasie wojny S. mieszkał nadal w Warszawie. Mimo swego pochodzenia nie ukrywał się i nie zmieniał nazwiska; jak wspominano, zachowywał się tak jakby nie przyjmował do wiadomości okupacji niemieckiej. Intensywnie pracował nad uzupełnieniami do swej bibliografii. Zajmował się także gromadzeniem materiałów i opracowywaniem dalszych słowników z dziedziny literatury i teatru, do których zdołał zebrać obfity materiał (w IS PAN zachował się mszp. Słownika terminów teatralnych). Pracował nad nimi jeszcze jesienią 1942. Po zajęciu przez Niemców restauracji ojca, zmuszony warunkami materialnymi, wynajął część mieszkania lokatorom; o utrzymanie swego byłego pracodawcy dbali także pozostali nadal w restauracji polscy pracownicy. Zagrożony aresztowaniem, przeniósł się do Skolimowa, ale co pewien czas przyjeżdżał do Warszawy po książki i notatki. W czasie jednej z takich podróży, prawdopodobnie pod koniec listopada 1943, został zatrzymany przez Gestapo i zaginął bez wieści.

S. nie założył rodziny.

Rękopis Polskiej literaury dramatycznej S-a uzupełniony odnalezionymi po wojnie dodatkowymi materiałami został uporządkowany przez Piotra Grzegorczyka, zredagowany w IS PAN, wydany w r. 1972 pt. Bibliografia dramatu polskiego 1765–1939 (W.).

 

Nowy Korbut (Słown. Pisarzy), III (bibliogr.); Bibliogr. dramatu pol., I, II (Grzegorczyk P., Dzieło Ludwika Simona); Słownik historyków polskich, W. 1994; Słown. Pracowników Książki Pol. (S. Bielińska-Trepińska, bibliogr.); – Bojarska T., O człowieku, który nie przyjął wojny, „Stolica” 1970 nr 38; Brumer W., [Rec. Dykcjonarza teatrów polskich...], „Pam. Liter.” 1935 z. 3/4; Gomulicki J. W., [Rec. Bibliografii dramatu polskiego…], „Roczn. Liter.” 1972; Rulikowski M., [Rec. Spisu przedstawień zespołu Reduty…], „Tyg. Ilustr.” 1930 nr 63; Sierotwiński S., Kronika życia literackiego w Polsce pod okupacją hitlerowską w latach 1939–1945, Kr. 1988 I–II; Sivert T., Nad „Bibliografią dramatu polskiego” Ludwika Simona, „Pam. Teatr.” 1955 z. 1; [Timoszewicz J.] Vit, Teatralia, „Dialog” 1973 nr 4; Udalska E., Teatrologia w Polsce 1918–1939, W. 1977 I, II; – Michalski J., 55 lat wśród książek. Wspomnienia, wrażenia, rozważania, Wr. 1950; – Arch. Uniw. Warsz.: Życiorys S-a; IBL PAN: Kartoteka bibliograficzna (A. Bara); IS PAN: Dokumentacja Teatru i Zbiory Specjalne (Arch. M. Rulikowskiego).

Grażyna Chmielewska

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Stanisław Witkiewicz

1851-05-21 - 1915-09-05
architekt
 

Aleksander Bardini

1913-11-17 - 1995-07-30
reżyser teatralny
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Jan Gralewski

1868-12-16 - 1924-02-17
pedagog
 

Władysław Jan Pochwalski

1860-04-14 - 1924-11-01
malarz
 

Władysław Pytlasiński

1863-07-26 - 1933-11-10
zapaśnik
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.