Maciej (zm. ok. 1280–2), wojewoda inowrocławski. Zapewne identyczny z Maciejem Kobielą, występującym w r. 1252 wśród dostojników kujawskich, choć bez oznaczonego urzędu, w otoczeniu księcia Kazimierza Konradowica. Oparty na kryterium imion domysł (Kozierowski) o pochodzeniu M-a z rodu Leszczyców, choć zaaprobowany w literaturze (Karwasińska, Bieniak), należy eliminować, jeżeli utożsamimy M-a z Maciejem Kobielą. Rodzina Kobielów odgrywała wówczas nie mniejszą od Leszczyców rolę polityczną w księstwie inowrocławskim (współczesny M-owi Mirosław Kobielica był kolejno stolnikiem i sędzią inowrocławskim, a w końcu kasztelanem kruszwickim). Gniazdo jej stanowiły Kobielice (nad rzeczką Bachorzą), których dziedzice z końca XIV i z XV w. używali h. Szeliga. W r. 1255 M. był podkomorzym kujawskim. Urząd ten jednak przed r. 1264 przeszedł w ręce innego rycerza, a ówczesnej pozycji M-a nie da się źródłowo określić. Zgon Kazimierza i podział Kujaw między jego synów (1267), który podwoił tamtejszą hierarchię urzędniczą (na inowrocławską i brzeską), wyniósł M-a do godności wojewody przy nowym księciu inowrocławskim Ziemomyśle. Między księciem a wojewodą doszło jednak niebawem do rozłamu na tle polityki Ziemomysła, faworyzującej napływowe żywioły niemieckie i szukającej zbliżenia z Krzyżakami. Wsparty autorytetem bpa kujawskiego Wolimira, M. stanął na czele opozycji rycerskiej, która wypowiedziała posłuszeństwo księciu, przywołując na tron władcę Wielkopolski Bolesława Pobożnego; ten w r. 1268 lub raczej 1269 zajął kasztelanię kruszwicką; chwilowo zażegnany konflikt odnowił się w r. 1271 i doprowadził do wygnania Ziemomysła oraz do zajęcia całych Kujaw przez Bolesława.
Z nowym księciem – Bolesławem Pobożnym (1271–3) – współpraca M-a ułożyła się dobrze. M. świadczył na wszystkich kujawskich dokumentach Bolesława, a jako najwyższy dostojnik księstwa zapewne dowodził posiłkami kujawskimi w wyprawie na Brandenburgię (1271). Urząd zachował również za rządów Leszka Czarnego (1273–8), choć z tego czasu brak o nim przekazów źródłowych. W r. 1278, wraz z innymi możnymi Kujaw, ułożył warunki powrotu na tron Ziemomysła (zabezpieczenie współudziału miejscowych dostojników w rządach i kasata wszelkich przywilejów dla napływowych rycerzy niemieckich), przyjęte przez tegoż na zorganizowanym przez ks. poznańskiego Przemysła II zjeździe mediacyjnym w Lądzie. Dwa lata później (16 X 1280) M. towarzyszył Ziemomysłowi na zjeździe z księciem Pomorza Gdańskiego Mściwojem II w Rzepce pod Bydgoszczą. Układy z Lądu i Rzepki stanowiły ogniwa w budowie rozleglej koalicji międzydzielnicowej, wstępnego etapu w procesie jednoczenia ziem polskich. Na zjeździe w Rzepce kończą się wiadomości źródłowe o M-u, a 1 IV 1282 miał on już następcę na urzędzie.
Baszkiewicz J., Powstanie zjednoczonego państwa polskiego na przełomie XIII i XIV wieku, W. 1954 s. 191–3, 226–7, 231, 293, 315; Bieniak J., Przynależność administracyjno-polityczna kasztelanii nadgoplańskich w latach 1267–1327, „Zesz. Nauk. Uniw. Mikołaja Kopernika w Tor.” S. Historia Nr 2: 1966 s. 63–73; tenże, Rola Kujaw w Polsce Piastowskiej, „Ziemia Kujawska” T. 1: 1963 s. 44–7; Grodecki R., Dzieje wewnętrzne Polski XIII w., w: tenże, Polska Piastowska, W. 1969 s. 217, 242–6; Jasiński K., Porozumienie kujawsko-pomorskie w 1280 r., „Zap. Hist.” R. 21: 1955 z. 3–4 s. 7–44; Karwasińska J., Polityczna rola biskupa Wolimira, „Ateneum Kapłańskie” R. 22: 1928 nr 5 s. 3–30; taż, Sąsiedztwo kujawsko-krzyżackie 1235–1343, Rozpr. Hist. Tow. Nauk. Warsz., W. 1927 VII z. 1 s. 70–80, 140; Kozierowski S., Pierwotne osiedlenie pojezierza Gopła, „Slavia Occidentalis” R. 2: 1922 s. 42; Powierski J., Uwagi o wydarzeniach kujawskich w latach 1267–1271, „Prace Kom. Hist. Bydgoskiego Tow. Nauk.” T. 5: 1968 s. 43–76; – Cod. Pol., I–II; Dokumenty kuj. i maz.; Inscriptiones clenodiales ex libris iudicialibus palatinatus Cracoviensis, Wyd. B. Ulanowski, Starod. Prawa Pol. Pomn., VII nr 1371; Kod. Wpol., I nr 437, 608–10, 614, 444, 446, 450, 482; Kronika wielkopolska, Wyd. B. Kürbis, W. 1970 s. 123–4; Mon. Hist. Dioec. Wladisl., XIV nr 5–9; Pomm. Urk.-buch; Roczniki wielkopolskie, Wyd. B. Kürbis, W. 1962 s. 49; Zapiski herbowe z dawnych ksiąg ziemskich przechowywanych w archiwach radomskim i warszawskim, Wyd. K. Potkański, Arch. Kom. Hist. AU, Kr. 1886 III nr 4; – AGAD: Metryka Kor. księga 42 f. 282–3, Arch. Publiczne Potockich rkp. 304 s. 629–31.
Janusz Bieniak