INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Marcin Silnicki h. Doliwa  

 
 
Biogram został opublikowany w latach 1996-1997 w XXXVII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Silnicki Marcin h. Doliwa (ok. 1555 – ok. 1617), poseł na sejmy, fałszerz monety. Był synem Jana i Elżbiety, córki kanclerza kor. Walentego Dembińskiego (zob.), bratankiem Stanisława (zob.).

W czerwcu 1590 S. wraz z ojcem uczestniczył w zjeździe szlachty krakowskiej w Proszowicach, odbytym przy okazji roków ziemskich, a skierowanym przeciw niektórym konstytucjom ostatniego sejmu i uchwale o pogłównym. Wziął także udział w opozycyjnym zjeździe lubelskim 9 IV 1592 i został wybrany w skład poselstwa do Zygmunta III z żądaniem zwołania sejmu i załatwienia egzorbitancji. W l.n. był S. stałym uczestnikiem sejmików szlachty krakowskiej w Proszowicach, w r. 1597 obrany został posłem na sejm przez frakcję opozycyjno-różnowierczą. W czasie obrad domagał się obwarowania konfederacji warszawskiej «de religione» i występował w obronie prawosławnych. Był następnie posłem woj. krakowskiego na sejm w r. 1600. Na sejmiku deputackim 11 IX t.r. antyregaliści przeforsowali wybór S-ego na deputata do Trybunału Kor. Na sejmie w r. 1601 (poseł z woj. krakowskiego) wszedł do grona lustratorów Kijowa i został mianowany poborcą woj. krakowskiego. Przy wybieraniu poboru przez kolektorów dochodziło do nadużyć i S. był pozywany przez poszkodowanych, przy czym przez lata (przynajmniej do r. 1608) zalegał z oddaniem poborów do skarbu. Sejmik krakowski kilkakrotnie polecał (16 XII 1604, 16 II 1606, 13 XII 1608) swoim posłom usprawiedliwić tę zwłokę S-ego «morowym powietrzem na ludzi i woły», niepokojami na węgierskim pograniczu, bądź nieurodzajem.

O udziale S-ego w rokoszu Zebrzydowskiego nic nie wiadomo. Na zjeździe szlachty krakowskiej na rokach ziemskich w Krakowie 8–12 I 1607 podpisał protest przeciw zaniechaniu odbywania sądów. Był na sejmiku przedsejmowym w Proszowicach 2 VIII 1607 i podpisał jego uchwały wychodzące naprzeciw królewskim dezyderatom. Po raz ostatni posłował S. z woj. krakowskiego na sejm w r. 1611, wszedł z niego do komisji dla zrewidowania gospodarki i finansów Krakowa.

W r. 1616 wytoczono S-emu proces w Trybunale Kor. z powodu fałszowania pieniędzy. Wg składanych na procesie zeznań współpracowników i świadków trudnił się S. tym procederem wspólnie z Piotrem Gorajskim co najmniej od r. 1614; potrzebną do tego celu miedź sprowadzano z Węgier za pośrednictwem kupców lubelskich. W Potoku i Sannikach, posiadłościach S-ego, rytownik rzeźbił stemple, a służba wybijała monety: podobne do bydgoskich grosze, szelągi, reale, półtalarki i orty. Kosztowne w produkcji talary i czerwone złote wybijano tylko sporadycznie. Tygodniowa wartość produkcji wynosiła kilkaset złp. Fałszywe monety sprzedawał S. żydowskiemu kupcowi (otrzymywał odeń 80 prawdziwych za 100 fałszywych) oraz kupował za nie towary od kupców ormiańskich, nimi także płacił za miedzianą blachę. Gdy działalność ta stała się zbyt głośna w okolicy, S. przeniósł bicie monety do Dukli. Trybunał skazał S-ego na infamię, lecz na skutek interwencji kanclerza Feliksa Kryskiego, wyrok został uchylony.

W r. 1590 ojciec przekazał S-emu z dóbr dziedzicznych Bronocice, Dziekanowice i Pirocice w pow. wiślickim. T. r. S. posiadał już nadto wsie Punik, Piasek, Zagórze, Siedlec i Lakoszyce w pow. lelowskim. Pozostałe dobra (Potok w pow. lelowskim) objął dopiero po śmierci ojca. Miał nadto Sanniki (Semiki) w Sandomierskiem. S. obracał dużymi sumami pieniędzy. Pozywany był o przywłaszczenia, zajazdy i rabunki. Zmarł ok. r. 1617.

Był S. żonaty z Anną z Dembińskich (córką Jana, star. lubomelskiego), miał z nią czterech synów: Jana, Stanisława, Samuela i Gabriela, w r. 1609 studentów Uniw. Krak. W l. 1614–15 bliżej nieokreśleni synowie S-ego byli oskarżeni o «gwałtowne wzięcie panien w państwie cesarza JMci chrześcijańskiego».

 

Boniecki, IV 208, 212 (mylnie jako Marcin Stanisław Sienicki); Niesiecki; – Barycz H., Z epoki renesansu, reformacji i baroku, W. 197l s. 614; Byliński J., Sejm z roku 1611, Wr. 1970; Dzieje Krakowa, Pod red. J. Bieniarzówny i J. Małeckiego, Kr. 1984 II; Kiełbicka A., Zbiegostwo chłopów w województwie krakowskim na przełomie XVI i XVII wieku, Wr. 1989 nr 233, 443, 584, 649, 1180, 1449, 1558, 1560–1,1564–70; Rzońca J., Sejmy z lat 1597–1598, W. 1989 I 116; Trzyna E., Położenie ludności wiejskiej w królewszczyznach województwa krakowskiego w XVII wieku, Wr. 1963; – Akta sejmikowe woj. krak., I; Album stud. Univ. Crac., IV 13 (synowie); Ossoliński Z., Pamiętnik, Oprac. J. Długosz, W. 1983; Pisma Stanisława Żółkiewskiego, Wyd. A. Bielowski, Lw. 1861; Script. Rer. Pol., XX (diariusz sejmu 1597), XXI (diariusze 1591–2); Vol. leg., II 1494, 1546; – AGAD: Metryka Kor. t. 152 k. 31–1v.; AP w Gd.: rkp. 300,29/75 k. 276v.; AP w Kr.: Arch. Sanguszków rkp. 72 s. 25–29, 31–33, Castr. Crac. t. 113 s. 340, t. 136 s. 1454, 1457, t. 143 s. 1116–1120, 1128–1138, t. 167 s. 1120–1122, 1155–1159, t. 169 s. 890–893, 1447, Castr. sandec. t. 109 s. 408–410, 461–462, 799, 1147, 1330–1331, 1972, Terr. Crac. t. 68 s. 789–792, t. 81 s. 923, 2055, t. 84 s. 708–715, t. 85 s. 534, 537, t. 119 s. 107–109, 112–117, 320–325, 331–334, 400–436, 653–666, 1051–1062, 1069–1074, 1259–1260, 1286–1290, 1332–1349, 1469–1480; B. Czart.: rkp. 2244 s. 29; B. Kórn.: rkp. 201 k. 157–8; B. Jag.: Akcesja 5/52 k. 45, 49.

Janusz Byliński

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Jan Kochanowski h. Korwin

1530 - 1584-08-22
poeta
 
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Melchior Giedroyć

około 1536 - 1608
biskup żmudzki
 
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.