Richard (Rychard) Marcjalis (ur. 1729), Francuz, kupiec. Ur. 15 I w St. Victorien we Francji.
R. przybył do Warszawy przed 1776 r. Przyjął obywatelstwo Starej Warszawy i założył wspólnie z Klemensem Berneaux sklep galanteryjny i winny na Krakowskim Przedmieściu. Pod koniec lat siedemdziesiątych sklep należał do najmodniejszych w stolicy, wspominał go w swym wierszu Tomasz Kajetan Węgierski („O równości losu ludzkiego”). R. zajmował się także interesami bankierskimi, m. in. prowadził sprawy finansowe Stanisława Staszica i Węgierskiego. Zadłużeni u niego byli Kazimierz Nestor Sapieha i król Stanisław August (18 tys. złp.). Dn. 12 XII 1776 wstąpił do francuskiej loży masońskiej «Parfait Silence». Należał do niej do r. 1783 pełniąc funkcję strażnika pieczęci (1778) i mistrza ceremonii (1779, 1780, 1781). Przed r. 1784 przeszedł do loży «Bouclier du Nord». W r. 1779 kupił do spółki z K. Berneaux kamienicę na Rynku Starego Miasta pod nr 50 (sprzedali ją 4 VI 1782). Był właścicielem jednej akcji Kompanii Manufaktur Wełnianych w Łowiczu. W r. 1786 prenumerował „Dziennik Handlowy”. Był współzałożycielem fabryki kart polskich i francuskich, prowadzonej do spółki z zięciem Janem Rafałowiczem. Na początku lat dziewięćdziesiątych odwiedził Francję. W r. 1793 podejrzany o sprzyjanie jakobinizmowi wraz ze swym wspólnikiem Berneaux dostał się na rozkaz ambasadora rosyjskiego w Warszawie J. Sieversa pod ścisłą obserwację władz. Przeglądano jego korespondencję, nie aresztowano go jednak. W czasie konfederacji targowickiej popadł w kłopoty finansowe i wystąpił do sądu asesorskiego o moratorium na długi. Zapewne jednak nie ogłosił upadłości. Do kryzysu fortuny przyczynił się upadek banków Teppera, Schultza, Kabryta i Prota Potockiego, których był wierzycielem na bardzo poważne sumy. Opinia jakobina utrudniała mu także interesy z magnaterią. W czasie powstania kościuszkowskiego ofiarował na jego cele skromną sumę 18 złp.
R. miał dwie córki: Marię Henriettę, żonę Jana Rafałowicza (zob.), której dał posag 12 tys. dukatów i drugą (imienia nie znamy), żonę Antoniego Forheggera, kupca odeskiego.
PSB (Berneaux Klemens); Spis osób, które uczestniczyły w działaniach wojennych Kościuszki 1794, P. 1894; – Hass L., Sekta farmazonii warszawskiej, W. 1980; Korzon, Wewnętrzne dzieje; Kula W., Szkice o manufakturach w Polsce XVIII wieku, W. 1956 II; Smoleński W., Mieszczaństwo warszawskie w końcu wieku XVIII, Oprac. M. H. Serejski i A. Wierzbicki, W. 1976; Szacka B., Stanisław Staszic, W. 1966; Tokarz W., Warszawa przed wybuchem powstania…, Kr. 1911; – Kurowski Ks. F., Pamiątki miasta Warszawy, Wyd. E. Szwankowski, W. 1949; Magier, Estetyka Warszawy; Tajna korespondencja z Warszawy 1792–94 do Ignacego Potockiego…, W. 1961; Węgierski K., Wiersze wybrane, Wstęp J. W. Gomulicki, W. 1974; – „Dzien. Handlowy” 1786, 1788; AGAD: Arch. Król. Pol., pudło 88/11, 203 k. 607; B. Nationale w Paryżu: F. M. t. „L.: Etoile du Nord Varsovia”.
Małgorzata Karpińska