Sadowska-Wróblewska z Rudaków Maria Anna (1925–1988), lekarz, reumatolog, profesor i dyrektor Instytutu Reumatologicznego w Warszawie. Ur. 21 VI w Warszawie, była córką Wacława Rudaka, dyrektora rzeźni, i Zofii Heleny z Perzyńskich.
Maturę zdała w r. 1942 na tajnych kompletach w liceum ogólnokształcącym im. Jadwigi Tymińskiej w Warszawie. Studia medyczne rozpoczęła warunkowo już wcześniej w r. 1941 na tajnym Uniwersytecie Ziem Zachodnich w Warszawie. Zarazem w latach okupacji niemieckiej była łączniczką Związku Walki Zbrojnej, później Armii Krajowej (AK), współpracując z Agnieszką Jaworską-Kwiekową. W czasie powstania warszawskiego 1944 r. była sanitariuszką Oddziału AK w Drużynie Sanitarnej Warszawa-Praga kierowanej przez Stenię Wernicką. Po powstaniu, jeszcze w r. 1944, wstąpiła na IV rok medycyny na Wydz. Lekarskim Uniw. Warsz. mieszczącym się wówczas na Pradze przy ul. Boremlowskiej. W r. 1946 poślubiła Bogusława Sadowskiego (ur. 1923), farmaceutę. Dyplom lekarza uzyskała 15 III 1947. S. pracowała następnie w Miejskim Instytucie Higieny w Warszawie (filia Praga) jako lekarz bakteriolog (1 V 1948 – 31 VII 1949) i jednocześnie w Szpitalu Wolskim na oddziale wewnętrznym Anastazego Landaua jako asystent stypendysta (wrzesień 1948 – 31 VII 1949), następnie w Szpitalu Wolskim (później Instytut Gruźlicy) na oddziale gruźliczym Józefa Gackowskiego jako asystent (1 VIII 1949 – 31 VIII 1951). Jednocześnie (grudzień 1949 – sierpień 1951) była kierownikiem Poradni Przeciwgruźliczej przy XVII Ośrodku Zdrowia przy ul. Zamienieckiej w Warszawie. Zaraziła się wówczas gruźlicą i kilka miesięcy w r. 1951 spędziła w sanatorium w Zakopanem. Skłoniło ją to do zmiany specjalizacji.
S. rozpoczęła pracę w Instytucie Reumatologicznym (IR) pod kierunkiem Eleonory Reicher. Była tam w l. 1951–6 starszym asystentem. W r. 1953 uzyskała specjalizację 11 stopnia w zakresie chorób wewnętrznych; w l. 1956–62 była adiunktem. W r. 1958, po rozwodzie, wyszła za mąż za Seweryna Wróblewskiego, inżyniera mechanika i inżyniera budownictwa, wykładowcę Politechn. Warsz.; używała odtąd nazwiska Sadowska-Wróblewska. W r. 1959 S.-W. była delegowana na 3 miesiące do ośrodków reumatologicznych w Szwecji i Danii. W l. 1961–2 przez 9 miesięcy uczestniczyła w II Międzynarodowym Kursie Rehabilitacji w Danii i Anglii jako stypendystka Światowej Organizacji Zdrowia. Po powrocie została kierownikiem Oddziału Rehabilitacji w Klinice Chorób Narządu Ruchu (1 VI 1962 – 1967). W r. 1967 doktoryzowała się z medycyny na podstawie rozprawy pt. Badania elektromiograficzne w zesztywniającym zapaleniu stawów kręgosłupa (skrót druk. „Reumatologia Pol.” 1968). W t. r. objęła stanowisko kierownika Oddziału Chorób Reumatoidalnych Kliniki Chorób Narządu Ruchu i pozostała na nim do r. 1977. W r. 1968 uzyskała drugą specjalizację II stopnia w zakresie reumatologii. Dn. 28 VI 1972 habilitowała się z medycyny w zakresie reumatologii na podstawie rozprawy pt. Zmiany w mięśniach szkieletowych kończyn u chorych na gościec przewlekły postępujący. Studium kliniczne i elektromiograficzne (dodatek do „Reumatologicznego Biul. Informacyjnego” R. 12: 1971 nr 44 <3>). W l. 1974–85 kierowała też ośrodkiem naukowo-badawczym w Państwowym Uzdrowisku w Ciechocinku. Od 16 IV 1976 do 31 XII 1981 była zastępcą dyrektora IR ds. naukowo-badawczych, od 21 V 1977 p.o. kierownikiem Kliniki Reumatologii Dorosłych, od 1 XI 1977 kierownikiem tejże Kliniki. Tytuł profesora nadzwycz. otrzymała 12 VII 1982. Od 16 III 1983 była dyrektorem IR. S.-W. wyjeżdżała na staże naukowe do ośrodków reumatologicznych w Finlandii, Szwajcarii i Szwecji. Była specjalistką krajową ds. reumatologii i przewodniczącą Krajowego Zespołu Specjalistycznego w dziedzinie reumatologii (1983–8).
S.-W. działała w Polskim Tow. Reumatologicznym jako sekretarz Zarządu Głównego (1952–7), później przewodnicząca jego Oddziału Warszawskiego, a od r. 1976 wiceprzewodnicząca Zarządu Głównego. Była też członkiem Oddziału Warszawskiego Tow. Internistów Polskich, Brytyjskiego Tow. Reumatologicznego i Europejskiej Ligi Reumatologicznej (EULAR), gdzie była delegatem Polskiego Tow. Reumatologicznego ds. Międzynarodowych, przewodniczącą Komitetu ds. Publikacji (1983–7), wiceprzewodniczącą ds. nauki, w maju 1987 została prezydentem elektem. Otrzymała dyplomy honorowe towarzystw reumatologicznych: czechosłowackiego, bułgarskiego i węgierskiego oraz EULAR-u (1971), nagrodę Rady Naukowej przy Ministrze Zdrowia i Opieki Społecznej w l. 1973, 1976, 1978 i nagrodę I stopnia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej za całokształt działalności. Była m. in. członkiem rad naukowych wielu instytutów naukowo-badawczych i Rady Naukowej przy Ministrze Zdrowia i Opieki Społecznej (1985/8), kierownikiem problemu resortowego MZ-VI Min. Zdrowia «Choroby tkanki łącznej – epidemiologia, patologia, klinika» (1983–8). Koordynowała szkolenie w zakresie reumatologii w krajach socjalistycznych (1978–82) i międzynarodowy problem «Choroby reumatyczne» realizowany w ramach prac Stałej Komisji RWPG ds. Współpracy w Dziedzinie Ochrony Zdrowia (1986–7), należała do Komitetu Rehabilitacji PAN. Była członkiem Kolegium Redakcyjnego „Reumatologii Polskiej” i „Clinical Rheumatology”.
S.-W. ogłosiła 144 prace. Zajmowała się w nich kolejno: kliniką i epidemiologią chorób reumatycznych i parareumatycznych, rehabilitacją chorób gośćcowych, zmianami mięśniowymi w przewlekłych schorzeniach gośćcowych (jako jedna z pierwszych gruntownie przebadała zagadnienie elektromiografii w chorobach tkanki łącznej; temu problemowi poświęciła pracę doktorską i habilitacyjną), wczesną diagnostyką zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa (zzsk), oceną przydatności badania termograficznego dla rozpoznania i leczenia zzsk, rolą antygenów zgodności tkankowej w diagnostyce i genezie przewlekłych chorób reumatycznych, zaburzeniami immunologicznymi w zzsk i w chorobach pokrewnych, dotyczącymi zarówno odpowiedzi humoralnej, jak i komórkowej, opracowaniem metod leczenia chorych na zzsk w zależności od przebiegu choroby, ustaleniem zespołu klinicznych objawów przydatnych we wczesnym rozpoznaniu zzsk, opracowaniem optymalnych metod kompleksowego leczenia uzdrowiskowego chorych na przewlekłe postacie gośćca, zmianami naczyniowymi w przebiegu reumatoidalnego zapalenia stawów. Podsumowaniem jej badań było 15 rozdziałów w pracach zbiorowych i książki: Reumatyzm czy artretyzm (W. 1957, Wyd. 3, W. 1966), O reumatyzmie (W. 1975, Wyd. 4, W. 1991), Reumatyzm twój wróg. Sport twój przyjaciel (z A. Rosławskim, W. 1977, toż po rosyjsku, Moskva 1979 i po serbsku, Smederevo 1981), Choroby kręgosłupa w praktyce reumatologicznej (W. 1979, Wyd. 2, W. 1984), Przewlekłe choroby reumatyczne (W. 1988). Była redaktorem wydawnictwa zbiorowego pt. „Postępy reumatologii” (W. 1982, W. 1986), jednym z czterech tłumaczy i weryfikatorem tłumaczenia z angielskiego podręcznika G. S. Panayi: „Podstawy reumatologii” (W. 1988). Od początku pracy w IR brała stale udział w ćwiczeniach ze studentami Akademii Medycznej z zakresu reumatologii i podyplomowym kształceniu lekarzy organizowanym przez Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego.
S.-W. pasjonowała się turystyką, krajoznawstwem, kajakarstwem, narciarstwem. Cechował ją nadzwyczaj chłonny umysł i wielki hart życiowy. Mimo ciężkiej choroby (rozsiany czerniak) do ostatnich chwil zajmowała się sprawami IR. Zmarła 11 XI 1988 w Warszawie; została pochowana na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 135, rząd 1, grób 18). Była odznaczona Krzyżem Kawalerskim (1979) i Oficerskim (1986) Orderu Odrodzenia Polski.
Z małżeństwa z Bogusławem Sadowskim, miała S.-W. dwu synów: Witolda (ur. 1947), ekonomistę, i Janusza (ur. 1950), inż. mechanika; drugie jej małżeństwo z Sewerynem Wróblewskim było bezdzietne.
Fot. w Red. PSB; – Kto jest kim w medycynie polskiej, W. 1987; Woźniewski Z., Polski almanach medyczny, W. 1957; Spis fachowych pracowników w służbie zdrowia, W. 1964; – Filipowicz-Sosnowska A., Czterdziestolecie pracy zawodowej profesor dr hab. med. Marii Sadowskiej-Wróblewskiej, „Reumatologia Pol.” R. 26: 1988 nr 4 s. 269–75; Tajne nauczanie medycyny i farmacji w latach 1939–1945, W. 1977; – Nekrologi i wzmianki: „Reumatologia Pol.” T. 26: 1988 nr 4 s. 267 (fot.), „Stolica” 1989 nr 7, „Życie Warszawy” 1988 nr 260, 266, 271, 272; – IR w W.: Dział kadr, akta personalne nr 3240 (fot.); – Informacje męża, Seweryna Wróblewskiego z W.
Teresa Ostrowska