INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Maria Steckiewicz  

 
 
1905-06-28 - 1987-08-06
Biogram został opublikowany w latach 2004-2005 w XLIII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.

 

 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Steckiewicz Maria (1905–1987), nauczycielka, harcmistrzyni Rzeczpospolitej Polskiej, żołnierz Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej.

Ur. 28 VI w Wilnie w rodzinie ziemiańskiej, była córką Stanisława Steckiewicza i Ireny z Kojałowskich (zm. 21 XII 1945). Bratem S. był Bogdan (10 X 1895 – 1918), por. artylerii armii rosyjskiej, członek PPS-Lewicy, po rewolucji lutowej 1917 r. działacz Związku Wojskowych Polaków, a następnie Związku Wojskowych Polaków Lewicy, pracownik Wydz. Wojskowego Komisariatu Polskiego (1918), dowódca 1. Brygady Artylerii Zachodniej Dyw. Strzelców Armii Czerwonej, poległy na froncie kaukaskim pod koniec r. 1918. Drugi brat S., Wiktor, poległ w Rosji w zbliżonym okresie jako żołnierz formacji białych.

W czasie pierwszej wojny światowej rodzina mieszkała w Piotrogrodzie, gdzie S. uczęszczała do polskiej pensji św. Katarzyny; w tym czasie wstąpiła do drużyny skautowej założonej przez Władysławę Perzanowską-Muzolfową. Po rewolucji październikowej w r. 1917 ojciec S. został uwięziony przez władze sowieckie; uwolniony dzięki interwencji Międzynarodowego Czerwonego Krzyża, wrócił w r. 1920 z rodziną do Wilna. S. kontynuowała w Wilnie naukę w Gimnazjum Sióstr Nazaretanek. Czynna nadal w ruchu harcerskim, w r. 1921 wzięła udział w Zlocie Harcerskim. W r. 1925 zdała maturę i podjęła studia historyczne na USB. Dn. 20 I 1927 uzyskała tytuł podharcmistrzyni i od t.r. kierowała Hufcem Wileńskim ZHP. Po ukończeniu studiów w r. 1930 została zatrudniona jako nauczycielka w Gimnazjum Sióstr Nazaretanek. W r. 1935 na Walnym Zjeździe Wileńskiego ZHP została obrana komendantką Wileńskiej Chorągwi Harcerek. T.r. na zlocie Harcerek w Spale pełniła funkcję przybocznej komendantki. Dn. 10 VI 1937 została harcmistrzynią RP i t.r. była komendantką Zlotu Chorągwi Wileńskiej. Prowadziła także liczne obozy i kursy podharcmistrzowskie, m.in. w Podwiślu i Sobótce Zawierskiej oraz w Szkole Instruktorskiej Harcerstwa Żeńskiego na Buczu (koło Skoczowa). Tam też prowadziła w sierpniu 1939 ostatni przed wybuchem drugiej wojny światowej kurs podharcmistrzowski, ewakuowany 23 VIII do Rabsztyna koło Olkusza.

Dn. 8 lub 9 IX 1939 dotarła S. do Wilna i na polecenie prezydenta miasta Wiktora Maleszewskiego zorganizowała harcerską samoobronę ludności cywilnej oraz nadzorowała służbę porządkową Pogotowia Harcerek. Nocą z 17 na 18 IX t.r. zabezpieczyła (w części spaliła) dokumenty Wileńskiej Chorągwi Harcerek. We wrześniu, już pod okupacją sowiecką, na zebraniu Komendy Okręgu formalnie rozwiązała drużyny harcerskie i zarządziła przystąpienie starszych harcerek do konspiracji. W październiku wraz z harcmistrzyniami Antoniną Świdzińską i Katarzyną Piotrowicz, komendantką Pogotowia Harcerek w Wilnie, złożyła przysięgę wojskową w organizacji Służba Zwycięstwu Polski. Działalność konspiracyjną w harcerstwie kontynuowała po zajęciu Wilna przez wojska litewskie; w r. 1940 razem z Bolesławem Pietraszkiewiczem, komendantem Wileńskiej Chorągwi Harcerzy, zorganizowała łączność harcerstwa ze ZWZ; do lata 1940 odbyły się pod jej kierownictwem dwa lub trzy zebrania komendy chorągwi. Po powtórnym zajęciu Wilna przez ZSRR, pod koniec czerwca t.r. została wezwana do NKWD, gdzie otrzymała propozycję współpracy agenturalnej z dwutygodniowym terminem na odpowiedź; obawiając się aresztowania opuściła natychmiast Wilno, przekazując Piotrowicz komendę Wileńskiej Chorągwi Harcerek.

W sierpniu 1940 przez Suwałki dotarła S. do Konstancina, gdzie nawiązała kontakt z harcmistrzynią Józefiną Łapińską, komendantką Pogotowia Harcerek i 1 IX t.r. objęła kierownictwo domu dziecięcego o charakterze prewentorium przeciwgruźliczego w willi «Piaski». Po wejściu do Komendy Pogotowia Harcerek, od końca t.r. była komendantką referatu łączności Pogotowia Harcerek (do r. 1941), następnie objęła referat kształcenia starszyzny. W kierowanych przez nią do lata 1944 «Piaskach» odbywały się zarówno kilkudniowe odprawy, organizowane przez komendantkę Pogotowia Harcerek – Łapińską, jak i spotkania konspiracyjne. Znalazło tu też schronienie kilkoro dzieci pochodzenia żydowskiego, a także m.in. matka pisarki Zofii Kossak-Szatkowskiej Anna z Kisielnickich; z tego czasu datuje się przyjaźń S. z pisarką. Z ramienia Komendy Pogotowia Harcerek dwukrotnie wyjeżdżała do Wilna: w r. 1941, po zajęciu miasta przez Niemców; nawiązała wówczas ponowny kontakt z Piotrowicz oraz harcmistrzynią Janiną Hlebowicz (w drodze powrotnej przywiozła do Konstancina nauczycielkę Andę Aszkenazy – Żydówkę, którą pod przybranym nazwiskiem Anna Wirska ukrywała odtąd w «Piaskach») i w r.n., kiedy to realizując zadania powierzone jej przez Komendę Główną AK dotarła do Mińska. W drodze powrotnej została aresztowana w Małkini z powodu fałszywej przepustki; więziona przez dwa lub trzy miesiące w Warszawie na Pawiaku, a następnie w więzieniu na Daniłowiczowskiej, została zwolniona dzięki staraniom Łapińskiej. W l. 1943–4 prowadziła kursy podharcmistrzowskie w Warszawie i Skolimowie (dom dziecięcy «Corso»), oraz w Krakowie, Lublinie, Kielcach. Wizytowała też kursy drużynowych prowadzone przez instruktorki Chorągwi Kieleckiej (w Opatowie, Ostrowcu Świętokrzyskim, Sandomierzu). W r. 1943 weszła do Rady Programowej Pogotowia Harcerek, opracowującej plan działania na okres powojenny. W czasie powstania warszawskiego 1944 r. wraz z częścią dzieci ewakuowała się do Józefowa.

Po wojnie wróciła S. z dziećmi do Konstancina, gdzie w willi «Anusia» przebywała do czerwca 1946, następnie wyjechała z częścią dzieci na Opolszczyznę; tam z ramienia, założonego m.in. ze Stefanem Szumanem, Tow. Domów i Prewentoriów Dziecięcych (z siedzibą w Krakowie) organizowała i do r. 1952 prowadziła kolejno dom dziecka w Kamieniu Opolskim, Dom Dziewcząt w Opolu oraz prewentorium w Żyrowej (pow. Strzelce Opolskie). W l. 1952–8 pracowała w Instruktorskiej Szkole Harcerskiej na Buczu (pomogła wówczas osiedlić się w Górkach Wielkich Zofii Kossak po jej powrocie do kraju w r. 1957), a od r. 1959 kierowała szkołami przyszpitalnymi w ośrodkach rehabilitacyjnych dla dzieci w Konstancinie. W r. 1974 przeszła na emeryturę. Opracowała Służbę Wileńskiej Chorągwi Harcerek w l. 1939–1945 i życiorys Łapińskiej (IH PAN), razem z Łapińską Materiały do historii Wileńskiej Chorągwi Harcerek (B. Narod., Akc. 11026–028, i Zakł. Narod. im. Ossolińskich we Wr., sygn. 192/78), a wraz z Łapińską i E. Grodecką Organizacje Harcerek w latach 1939–1945 („Najnowsze Dzieje Polski 1939–1945” T. 9: 1967), z M. Polakiewicz Służbę Pogotowia Harcerek Choragwi Wileńskiej („Harcerki 1939–1945. Relacje-pamiętniki”, W. 1985) oraz przy współpracy Łapińskiej O pracy Komendy Pogotowia Harcerek (tamże). Zmarła 6 VIII 1987 w Warszawie, została pochowana 12 VIII w grobie rodzinnym na cmentarzu w Konstancinie-Skolimowie. Była odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi i Złotą Odznaką ZNP.

S. nie założyła rodziny.

 

Księga Polaków uczestników rewolucji paźdz.; Materiały do Harcerskiego Słownika Biograficznego, Red. O. Fietkiewicz, Ł. 1990 nr 11; Słownik Polski Walczącej na Kresach południowo-zachodnich Rzeczypospolitej, Bydgoszcz 1998 II; – Gawędy o tych które przewodziły: Ala Zawadzka, Olga Małkowska, Jadwiga Falkowska, Józefina Łapińska, Jadwiga Zudahowska, W. 1994 s. 116–17, 121, 126, 128, 130–2, 134–6, 139–40; Harcerki 1939–1945, Red. K. Wyczańska, W. 1983; Zawadzka A., Harcerstwo Żeńskie na wschodnich ziemiach Rzeczypospolitej 1911–1945, W. 1999 (fot. po s. 288); Żürn-Zahorski Z., Pogotowie Harcerek i Harcerzy we wrześniu 1939 r., Kr. 1999 s. 506, 562; – Harcerki 1939–1945. Relacje-pamiętniki, Oprac. K. Wyczańska, W. 1985; Jarzembowski K., Kuprianowicz L., Materiały do księgi harcmistrzyń i harcmistrzów mianowanych w latach 1920–1949, „Harcerstwo” 1997 nr 6; [Kamiński A.] Górecki Juliusz, Wielka gra. Harcerstwo w Polsce w czasie II wojny światowej, Oprac. A. K. Kunert, Londyn 1974; Pietraszkiewicz B., Wileńscy Zawiszacy, w: Szare Szeregi. Harcerze 1939–1945, Oprac. J. Jabrzemski, W. 1988 II; tenże, Wileńska Chorągiew Harcerzy: Szare Szeregi: UL Brama-Las 1939–1945, „Zesz. Hist. Wiana” (Ł.) 1996 z. 17; – Nekrologi z r. 1987: „Tyg. Powsz.” nr 48, „Życie Warszawy” nr 183, 184, 186; – Mater. Red. PSB: Mater. Ireny Okulewicz z W; – Informacje Marii Lalik z Konstancina i Anny Rozwadowskiej z W.

Anna Wiekluk

 

 
 

Powiązane artykuły

 

Polskie Państwo Podziemne 1939-1945

Polska była pierwszym państwem, które powiedziało "Nie!" żądaniom ustępstw terytorialnych ze strony nazistowskiej Rzeszy Niemieckiej. Polska była pierwszym państwem, które zbrojnie przeciwstawiło......
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Mariusz Dmochowski

1930-10-29 - 1992-08-07
aktor teatralny
 
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Alfred Daun

1854-01-14 - 1922
rzeźbiarz
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.