INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Melchior Giedroyć     
Biogram został opublikowany w latach 1948-1958 w VII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.

  

 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Giedroyć Melchior (ok. 1536–1608), książę, biskup żmudzki, syn Mateusza (Matuszewicz), marszałka ziemskiego litewskiego, i Anny Kroszyńskiej. Jako poseł województwa wileńskiego podpisał akt unii 1569 (pieczętując się h. Poraj). Wyświęcony 1571, instalowany jako kustosz kapituły wileńskiej 1572. Gdy zawakowała katedra żmudzka 1574, kapituła żmudzka nie przyjęła nominata Jakuba Woronieckiego jako nie-indygeny i wybrała G-a. Jako elekt udał się w drugiej połowie r. 1575 w poselstwie separatystycznej Rady W. Księstwa Litewskiego do Francji, by oświadczyć wierność Henrykowi Walezemu. Z poparcia jezuitów i biskupa wileńskiego Protasewicza otrzymał nominację królewską i 16 I 1576 zatwierdzenie stolicy apostolskiej. Okazał się gorliwym pasterzem zdezorganizowanej diecezji (zastał 7 czynnych księży), opanowanej przez kalwinizm szerzony przez birżańskich Radziwiłłów (41 zborów), luteranizm płynący z Królewca (10 zborów) i powrotne pogaństwo. Na początek pozyskał z diecezji wileńskiej paru księży władających językiem litewskim i zorganizował szkolenie własnego kleru w Kolegium wileńskim. Zakładał nowe parafie, reaktywował dawne, rewindykując zagarnięte przez ewangelików fundusze kościelne. Zorganizował dekanaty, budował kościoły własnym kosztem i wyjednywał fundacje u magnatów. W towarzystwie jezuitów wileńskich (J. Kryski, dr Emanuela Vegi) i ryskich wizytował diecezję, katechizował w języku żmudzkim, głosił kazania, spowiadał, bierzmował, wycinał święte dęby; powtórnie zgasił znicz na górze Birucie i w górach sałantowskich. Ochrzcił wielu dorosłych. Nakłonił kanonika Mikołaja Daukszę do wydania przekładu litewskiego katechizmu o. Ledesmy T. J. w r. 1595 i postylli Wujka w r. 1599, pokrywając koszty druku. W r. 1607 na pograniczu kurlandzkim w Poszwityniu założył misję dla Łotyszy. 25 V 1580 w obecności nuncjusza Caligariego wręczył Batoremu w katedrze wileńskiej poświęcony przez papieża kapelusz i miecz na wyprawę moskiewską. W 1582 towarzyszył królowi do Rygi. Tu przejął od protestanckiej Rady Miejskiej dwa kościoły i dokonał ich rekoncyliacji, a wraz z Jerzym Radziwiłłem, biskupem wileńskim, założył protest przeciw zatwierdzeniu przez króla przywilejów wyznania augsburskiego w Inflantach. Po przeniesieniu Jerzego Radziwiłła na biskupstwo krakowskie i nominacji na katedrę wileńską koroniarza Bernarda Maciejowskiego, 10 VI 1597 na posiedzeniu kapituły wileńskiej jako pierwszy senator duchowny upomniał ją, by nie zgadzała się na nominata bez zgody panów litewskich. Jako senator był wyznaczony do rokowań z poselstwem moskiewskim 1586. Zasiadał w wileńskim trybunale skarbowym 1591, był delegatem królewskim do godzenia Radziwiłłów z Chodkiewiczami 1600 i w r. 1601 delegatem sejmowym do rozgraniczenia Żmudzi z Kurlandią. W 1588 jako jeden z nielicznych przedstawicieli litewskich uczestniczył w koronacji Zygmunta III. Maciejowi Stryjkowskiemu zapewnił byt, powołując go na kanonika żmudzkiego po śmierci jego poprzedniego protektora Jerzego ks. Słuckiego (1578). Wybitny biskup kontrreformacji, był zagorzałym separatystą litewskim.

 

Kojałowicz, Herbarz, Kr. 1897; Niesiecki; Enc. Org.; W. Enc. Il.; Enc. Kośc. XXXIII (s. Żmudź); Gams P. B., Series episcoporum, Ratyzbona 1873–86; Wolff J., Kniaziowie litewsko-ruscy, W. 1895; Arch. Domu Sapiehów, wyd. A. Prochaska, I, Lw. 1892; Arch. J. Zamojskiego, wyd. W. Sobieski i J. Siemieński, Kr. 1904–1909, I, II; Korespondecja H. Rozrażewskiego, wyd. ks. P. Czaplewski, I, II, Toruń 1937, 1946; Lepszy K., Walka stronnictw, Kr. 1929; Kurczewski J. ks., Biskupstwo wileńskie, Wil. 1912; tenże, Kościół zamkowy wileński, Wil. 1908; Akta unii; Listy P. Skargi, wyd. ks. J. Sygański, Kr. 1912; Łappo J., Bandymas pavesti lenkui Vilniaus vyskupo katedra XVI amż. pabaigoje, «Praeitis» I (Kaunas 1930) s. 94–138; Mon. Pol. Vat., IV–VI; Rembowski A., Rokosz Zebrzydowskiego, W. 1893; Script. Rer. Pol., VIII, XV, 120, 286, XXI, XXII; Theiner, Annales, III; tenże, Vet. Mon. Pol., III, 281; Tyszkowski K., Polska polityka kościelna w Inflantach, Gdynia 1939, s. 13, 16; Vol. Leg., II, 371; Wołonczewski M., Biskupstwo żmudzkie, Kr. 1898; Załęski, Jezuici, I.

Stanisław Herbst

 
 

Powiązane zdjęcia

   

Chmura tagów

TAGI

Za pomocą tagów oznaczamy powiązania tematyczne postaci. Pozwalają one eksplorować serwis wg wybranych przez redakcję najważniejszych tematów dla danej postaci.

diecezja wileńska, Uniwersytet w Wittenberdze, uniwersytet w Królewcu, uniwersytet w Lipsku, katedra w Wilnie, kolegium jezuickie w Krożach, budowa kościołów, koronacja Zygmunta III (Wazy) 1587, unia lubelska 1569, tworzenie parafii, uniwersytet w Tybindze, działalność misyjna, Senat XVI w., działalność kontrreformacyjna, sejm 1569, lubelski, bezkrólewie po wyjeździe i detronizacji Króla Henryka, Trybunał Skarbowy Litewski, kapituła wileńska, pertraktacje z Moskwą, biskupstwo żmudzkie, posłowanie z Woj. Wileńskiego, sygnatariusze Unii Lubelskiej 1569, rekatolicyzacja kościołów, walka z luteranizmem, towarzyszenie królowi w podróżach, sprowadzanie jezuitów, mecenat wydawniczy, fundowanie kościołów XVI w., święcenia kapłańskie XVI w., wuj - dworzanin królewski, wuj - starosta w Woj. Wileńskim, wuj - starosta w Woj. Trockim, ojciec - dyplomata, brat - dworzanin królewski, twórczość epitafijna, dary dla Akademii Wileńskiej, brat - poseł na sejm I RP, brat - starosta w Woj. Wileńskim, Akademia Jezuicka w Wilnie, ojciec - marszałek ziemski litewski, wyprawa Króla Stefana do Rygi 1582, brat - Wojewoda Mścisławski, sprawa języka litewskiego, wizytacje diecezji, posługa kaznodziejska, katedra w Worniach (Miednikach), prałatury wileńskie, rekatolicyzacja Inflant, studia w Tybindze, wojna z Rosją 1580, rokowania z Moskwą XVI w., separatyzm litewski, sejmy XVI w. (3 ćwierć), kancelaria wielkoksiążęca litewska, sprawa obsady godności kościelnych, misje dyplomatyczne do Francji, zwoływanie synodów diecezjalnych, sprawa dyscypliny duchowieństwa, znajomość języka litewskiego, osoby na pomnikach (zm. 1501-1800), pomnik poza granicami Polski, matka - Kroszyńska, chrystianizacja Żmudzi, kościół Św. Wawrzyńca w Widzieniszkach, brat - urzędnik ziemski kowieński, brat - urzędnik ziemski wileński, wuj - urzędnik ziemski wileński, wuj - urzędnik ziemski brasławski, książęta Giedroyciowie, herb rodu Porajów, tytuł książęcy (niejasnego pochodzenia), ojciec - dworzanin królowej
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 

Chmura tagów

Postaci powiązane

 

Mateusz Giedroyć

brak danych - 1560 lub 1561 marszałek hospodarski
 

Marcin Giedroyć

XVI w. - 1621, przed 10 VII wojewoda mścisławski
 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 
 

Fabrycy Banfi

1579 - 1658-12-28
jezuita
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.