Starzyński Mieczysław Mikołaj, krypt. M.N.S., Ks.M.S., X.M.S., X.M.S.C.R. (1897–1976), ksiądz, zakonnik, zmartwychwstaniec, działacz polonijny, redaktor „Dziennika Chicagoskiego”.
Ur. 6 XII w Chicago, był synem Pawła (zm. 1917) i Bronisławy z Cywińskich (zm. 1951), emigrantów z Koronowa na Pomorzu; miał braci Władysława (ur. 1896) i Jana (ur. 1899).
Po ukończeniu ośmioklasowej szkoły przy parafii św. Stanisława Kostki (St. Stanislaus Kostka, zwanej Starym Stanisławowem) w Chicago, S. uczył się w l. 1911–15 w Kolegium św. Stanisława Kostki (KŚSK), gdzie z odznaczeniem ukończył kierunek klasyczny. Działał w Stow. Alumnów tej szkoły, Tow. Jana III Sobieskiego, Bractwie Młodzieńców św. Józefa oraz Tow. Muzyczno-Literackim im. Leona XIII. Krótko uczył się w Lane Technical High School w Chicago, a następnie rozpoczął w tym mieście studia prawnicze na De Paul University. Współpracował z Karolem Wachtlem przy opracowaniu Albumu jubileuszowego. 50-lecie parafii św. Stanisława Kostki, Chicago (Chicago 1917). W r. 1917 przerwał studia z powodu śmierci ojca oraz udziału braci w pierwszej wojnie światowej; odtąd pracował jako urzędnik bankowy, a następnie księgowy w prywatnej spółce. Dn. 30 VIII 1919 wstąpił do nowicjatu Zgromadzenia Zmartwychwstania Pana Naszego Jezusa Chrystusa (ZZPNJCh), czyli zmartwychwstańców; pierwsze śluby zakonne złożył 2 III 1921 w Chicago. Skierowany przez władze zakonne na studia do Pontificia Universitas Gregoriana (Papieski Uniw. Gregoriański) w Rzymie, uzyskał tam tytuł bakałarza, a następnie licencjata filozofii. Po powrocie w r. 1923 do Stanów Zjednoczonych kontynuował naukę w School of Divinity St. Louis University w St. Louis, gdzie w r. 1925 otrzymał stopień bakałarza sztuk wyzwolonych, a w r.n. mistrza sztuk. Dn. 17 XII 1927 przyjął tamże święcenia kapłańskie z rąk ordynariusza archidiecezji St. Louis arcybp. Johna J. Glennona i został wikariuszem w parafii Matki Boskiej Anielskiej (St. Mary of the Angels, zwanej Marianowem) w Chicago. Od sierpnia 1928 uczył języka angielskiego i polskiego oraz etyki katolickiej w KŚSK (od r. 1931 gimnazjum Archbishop Weber High School, AWHS), a 11 XI 1929 został ekonomem zarządu amerykańskiego ZZPNJCh. W r. 1930 odszedł z parafii Matki Boskiej Anielskiej i w l. 1931–5 pełnił obowiązki rektora (tzw. pryncypała) AWHS oraz przełożonego tamtejszego domu zakonnego; w r. 1932 powołał przy szkole Klub Ojców, Matek Uczniów i Absolwentów. Od r. 1935 należał do zarządu Polskiej Spółki Wydawniczej (Polish Publishing Company) i był zarządcą „Dziennika Chicagoskiego”; w grudniu r.n. wybrany został przez redakcję redaktorem naczelnym. Wskutek nacisków władz polskich, niezadowolonych z publikowanych w dzienniku artykułów krytykujących rządy sanacyjne, 30 III 1938 zrezygnował z obu tych funkcji. W dn. 9–17 VI t.r. uczestniczył w zjeździe Kapit. Generalnej ZZPNJCh w Rzymie, podczas którego został wybrany do Rady Głównej Zgromadzenia jako prokurator generalny. W r. 1939 wrócił do Chicago i pomagał w duszpasterstwie w parafii św. Jacka (St. Hyacinth, zwanej Jackowem).
Po wybuchu drugiej wojny światowej objął S. funkcję sekretarza generalnego Rady Polonii Amerykańskiej (American Relief for Poland), zajmującej się pomocą dla jeńców wojennych, więźniów politycznych i zesłańców; został też członkiem Rady Delegata Generalnego ZZPNJCh na Stany Zjednoczone. W r. 1940 wrócił do Polskiej Spółki Wydawniczej i został ponownie zarządcą oraz redaktorem naczelnym „Dziennika Chicagoskiego”. W piśmie tym opublikował ogółem 73 artykuły o treści religijnej, historycznej, patriotycznej i społeczno-organizacyjnej, a także wiele odczytów, mów i kazań okolicznościowych. Po zakończeniu wojny, w r. 1945, został odznaczony medalem zasługi przez Catholic War Veterans oraz wybrany do Civil Defense Committee w Chicago. W l. 1945–60 należał do Zjednoczenia Polskiego Rzymsko-Katolickiego w Ameryce (Polish Roman Catholic Union of America, ZPRK), działając w jego sekcji oświatowej. W dn. 14–16 V 1946 uczestniczył w Pittsburgu w Drugim Zjeździe Homiletycznym Duchowieństwa Polskiego w Ameryce, na którym przewodniczył komisji prasy oraz wygłosił referat Czasopismo jako pomoc naukowa w szkole i jako pomoc duszpasterska – czyli apostolstwo prasy katolickiej („Pamiętnik Drugiego Zjazdu Homiletycznego Duchowieństwa Polskiego w Ameryce 14–16 Maja 1946 Pittsburgh, Pensylwania”, Pittsburgh 1946); został wtedy wiceprezesem nowo powołanego By-Laws of Skarga Homiletic Association of America (Stow. Homiletyczne im. Piotra Skargi w Ameryce). T.r. był współzałożycielem, a następnie prezesem (do r. 1970) Inter-Catholic Press Agency, został również przyjęty do Gallery of Living Catholic Authors. T.r. ukazał się w Chicago zbiór artykułów S-ego, opublikowanych w „Dzienniku Chicagoskim” pt. Refleksje wielkopostne. Był sekretarzem komitetu jubileuszowego ZPRK i w „Księdze Diamentowej Zjednoczenia Polskiego Rzymsko-Katolickiego w Ameryce 1873–1948” (Chicago 1948) zamieścił wezwanie Aby nie zagrażała nam fala poganizmu. W r. 1949 otrzymał doktorat honoris causa w dziedzinie literatury Loyola University w Chicago. W r. 1950 na wniosek Catholic Youth Organization został udekorowany Złotym Medalem Zasługi Archidiec. Chicagowskiej za pracę z młodzieżą. Należał do Catholic Circle w Chicago i kierował nim w l. 1950–73. W r. 1952 otrzymał od rządu RP na uchodźstwie Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski za działalność społeczną wśród Polonii amerykańskiej. T.r. wydano dwa kolejne zbiory jego artykułów z „Dziennika Chicagoskiego”: Ku pociesze duchowej i Swój do swego. T.r. odszedł ze stanowiska zarządcy, a w r. 1955 – redaktora naczelnego „Dziennika Chicagoskiego”.
S. popularyzował idee Międzynarodowego Kongresu Maryjnego (Rzym 1954) i został za to t.r. uhonorowany przez papieża Piusa XII Srebrnym Medalem Zasługi. W l. 1955–7 pomagał w duszpasterstwie w parafii św. Stanisława Kostki w Chicago, przy której założył Father Peter Semenenko League (kierował nią w l. 1956–74); był jednocześnie wicepostulatorem w procesie beatyfikacyjnym Piotra Semenenki. Od r. 1957 pełnił posługę w kolejnych parafiach w Chicago: św. Jana Kantego (St. John Cantius, zwanej Kantowem), w l. 1960–6 i 1970–4 ponownie w parafii Matki Boskiej Anielskiej, a w l. 1966–70 w parafii św. Stanisława Biskupa i Męczennika (St. Stanislaus Bishop and Martyr, zwanej Nowym Stanisławowem), gdzie sprawował również obowiązki przełożonego domu zakonnego. Był autorem pracy Seventy-fifth Anniversary St. Stanislaus Bishop and Martyr Church 1893–1968 (Chicago 1968). W r. 1974 przeszedł na emeryturę. Publikował w tym czasie również w tygodniku „The New World” (Chicago), a w chicagowskim radiu WGES prowadził audycję „Opoka św. Piotra”. Należał do Międzynarodowej Akad. Maryjnej. S. zmarł 15 II 1976 w Chicago w St. Joseph Home (Schronisku św. Józefa), został pochowany w mauzoleum zmartwychwstańców na cmentarzu St. Adalbert’s w Niles koło Chicago.
Nir R., Katalog Archiwum Polonii w Orchard Lake, Orchard Lake, Michigan 1996–8 I–II; – Janas E. T., Wahl J., Dictionary of the American Resurrectionists 1865–1990, Chicago 1991; Słown. Pol. Teologów Katol., VII (B. Micewski, bibliogr.); – Barwig R. N., Ks. Dr Mieczysław Starzyński. Zmartwychwstaniec – Dziennikarz – Patriota – Myśliciel. 6 XII 1897 – 15 II 1976 (szkic biograficzny), Chicago 2002, dod. do „Dzien. Związkowego” 2002 nr z 12–14 IV (fot.); Iwicki J., The First One Hundred Years. A Study of the Apostolate of the Congregation of the United States 1866–1966, Rome 1966; tenże, Resurrectionists Charism. A History of the Congregation of the Resurrection, Rome 1992 II–III (fot.); Kwiatkowski W., Historia Zgromadzenia Zmartwychwstania Pańskiego, Albano [1942] (fot. zbiorowa); Leś B., Kościół w procesie asymilacji Polonii amerykańskiej, Wr. 1981; Mistecka M. L., Zmartwychwstanki. Charyzmat i dzieje, L. 2000 II (błędne imię Michał); Radzik T., Polonia amerykańska wobec Polski 1918–1939, L. 1990; Wachtl K., Polonia w Ameryce. Dzieje i dorobek., Filadelfia 1944 s. 438; – Bolek, Who’s Who in Polish America, s. 432; Catalogus Congregationis a Resurrectione D.N.J.C., Romae 1958–76; Haiman M., Zjednoczenie Polskie Rzymsko-Katolickie w Ameryce 1873–1948, Chicago 1948 s. 453, 510, 521; Pamiętnik Drugiego Zjazdu Homiletycznego Duchowieństwa Polskiego w Ameryce 14–16 Maja 1946 Pittsburgh, Pensylwania, Pittsburgh 1946 s. 11, 24, 28–9, 40, 141–56; – Barwig R. N., Above and Beyond, W. 2002; – „Dzien. Chicagoski” 1920–55; – Nekrologi i wspomnienia pośmiertne: „Polonia” R. 7: 1976 nr z 29 II, „Resurrectio et vita” 1993 nr 10 s. 339–40; – Arch. Domu ZZPNJCh w Kr.: Książka meldunkowa, wpis 8 X 1923; Arch. Polish Museum of America w Chicago: Mater. biogr.; Arch. Prow. Amerykańskiej ZZPNJCh w Chicago: Prace S-ego, odczyty radiowe; Arch. ZZPNJCh w Rzymie: Dok. i koresp. S-ego, sygn. 30119–30177, 68573/3, 68573/5, 69398/I, 70499, wyciąg z kartoteki zmartwychwstańców; B. Pol. w Londynie: Kartoteka B. Jeżewskiego; B. Pol. w Paryżu: Lam S., Mater. do słown. biogr. Polaków w świecie, bibliogr., sygn. 1264; – Mater. Red. PSB: Kopia ulotki żałobnej; – Informacje o. Regisa Norberta Barwiga z Oshkosh (Wisc., Stany Zjednoczone).
Bolesław Micewski