Ledóchowski Mikołaj h. Szaława (2. poł. XVIII w.), starosta włodzimierski, poseł na sejmy, kasztelan lubaczowski. Był synem Józefa, starosty karlikowskiego, i Konstancji z Aleksandrowiczów, chorążanki bełskiej. W r. 1769, tak samo jak jego brat Marcin (zob.), został kapitanem wojsk kor., a 26 III 1787 r. rotmistrzem kawalerii narodowej. Starostwo włodzimierskie otrzymał w r. 1775 w emfiteuzę (na lat 50). Jako poseł czernihowski na sejm 1776 r. podpisał akt konfederacji. Z tego samego województwa L. posłował na sejm 1778 r.; był wtedy powołany do egzaminowania Komisji Skarbu Kor. Nieliczne znane fakty zdają się świadczyć o bliskich powiązaniach L-ego (podobnie jak jego brata Marcina) ze Stanisławem Augustem. Zdaniem Uruskiego, L. dwukrotnie podejmował «okazale» króla podczas jego podróży: w r. 1781 do Wiśniowca i w 1787 do Kaniowa. L. pośredniczył w wykupieniu królewskiego skryptu dłużnego z r. 1792 na 60 000 złp., który dostał się w ręce jakiegoś kupca petersburskiego.
W r. 1792 L., za konsensem króla, odstąpił starostwo włodzimierskie i 12 V t. r. otrzymał kasztelanię lubaczowską po złożeniu jej przez Adama Rzyszczewskiego. Wydaje się, że nie zdążył już działać na Sejmie Czteroletnim jako senator. Wkrótce przystąpił do konfederacji targowickiej w okolicznościach dokładniej nie znanych. Wg Smoleńskiego, Szczęsny Potocki w pierwszej połowie czerwca 1792 r. mianował jakiegoś L-ego konsyliarzem konfederacji kor. L. wszedł w skład targowickiej Komisji Wojskowej Kor. W sejmie grodzieńskim 1793 r. kasztelan lubaczowski uczestniczył jako jeden z nielicznych senatorów (chociaż Mann twierdzi, iż L. «wolał kasztelanię składać niż być na [tym] sejmie»). Bez powodzenia próbował uchylić się od udziału w aktach rozbiorowych. Dn. 3 IX nie przyszedł na sesję debatującą uchwalenie pełnomocnictw dla deputacji do traktowania z Prusami o cesje terytorialne. Jednak na polecenie Sieversa natychmiast stawił się w Izbie. Powołano go do kilku deputacji: konstytucyjnej, demarkacyjnej (do granicy rozbiorowej z Rosją), egzaminującej działalność Rady Nieustającej oraz Departamentu i Deputacji Interesów Zagranicznych. Za czynności na sejmie grodzieńskim pociągano L-ego do odpowiedzialności podczas powstania 1794 r. Dn. 25 IX Deputacja Indagacyjna zażądała od Wydziału Bezpieczeństwa Rady Najwyższej Narodowej aresztowania L-ego, ponieważ «układom moskiewskim sprzyjał» oraz «do rozbioru, ucisku i hańby kraju czynnie przyłożył się», na nieukaranie zaś go «sarka… w znacznej części publiczność». Nakaz aresztowania został wydany 26 IX t. r., jednak samo aresztowanie nastąpiło dopiero na drugi dzień, gdy instygator policji odnalazł L-ego w zamku królewskim.
L. był zamożnym szlachcicem, ale nie znamy pełnego wykazu jego dóbr. Wg Uruskiego, miał posiadać, obok włodzimierskiego, także starostwo karlikowskie (po ojcu), jednak pozostałe źródła tego nie potwierdzają. Przed r. 1775 L. otrzymał prawem kaduka spuściznę po bpie warmińskim Zbąskim; wciągnęło go to w przewlekłe procesy z kapitułą kolegiacką warszawską o Długą Szlachecką. W rezultacie L. odstąpił swoje prawa Tepperowi w r. 1777. T. r. nabył od Ponińskiego Koilno i Wólkę Swojczewską, w r. 1787 Dębinę (Czosnowo), a w 1789 uzyskał konsens na odstąpienie wsi Wręby (królewszczyznę Wręby otrzymał prawem emfiteutycznym w r. 1787) i Paryduby w Bełskiem. W r. 1791 L. zawarł z bratem Marcinem (na krótko przed jego śmiercią) układ o dzierżawę jego Rudy. Wg autorów herbarzy i historii rodu, L. był odznaczony Orderem Orła Białego i Orderem Św. Stanisława (1779), jednak Łoza nie wymienia go wśród kawalerów tych orderów.
Nie wiadomo, kiedy L. ożenił się z Natalią de Topplow, córką generała i senatora rosyjskiego. Potomstwa z nią nie miał.
Boniecki; Kossakowski S. K., Monografie historyczno-genealogiczne niektórych rodzin polskich, W. 1860 II 16; Niesiecki; Uruski; Żychliński; – Barącz S., Pamiętnik szlachetnego Ledóchowskich domu, Lw. 1879 s. 178; Iłowajski D., Sejm grodzieński r. 1793, P. 1872 s. 241; Jabłoński H., Sąd Kryminalny Wojskowy w r. 1794, W. 1935; Korzon, Wewnętrzne dzieje; Mann Z., Stanisław August na sejmie ostatnim, W. 1938; Smoleński W., Konfederacja targowicka, Kr. 1903; Tokarz W., Deputacja Indagacyjna, w: Rozprawy i szkice, W. 1959 I; – Diariusz sejmu… 1776, Wyd. A. Cieciszowski, W. 1776; Diariusz sejmu… 1778, W. 1779; Mémoires du roi Stanislas-Auguste Poniatowski, Leningrad 1924 II; Trębicki A., Opisanie sejmu ekstraordynaryjnego podziałowego r. 1793 w Grodnie, O rewolucji r. 1794, Oprac. J. Kowecki, W. 1967; Vol. leg., VIII, X; – B. Czart.: rkp. 670, 671, 681, 699, 728, 926 (nie wykorzystane); B. Ossol.: rkp. 2605 (listy Stanisława Augusta do L-ego).
Jerzy Kowecki