INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Olech Marian Szczepski      Olech Szczepski, wizerunek na podstawie fotografii.
Biogram został opublikowany w latach 2010-2011 w XLVII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Szczepski Olech Marian (1914–1980), lekarz pediatra, profesor i rektor Akademii Medycznej w Poznaniu.

Ur. 17 IV w Poznaniu, był synem Jadwigi z Żurkowskich (1888–1971) oraz Czesława Cezarego (1887–1961), drukarza i działacza narodowego w Poznaniu, współzałożyciela w r. 1903 Tow. Samokształcącej się Młodzieży Robotniczej «Iskra», od r. 1918 kierownika drukarni Zjednoczenia Młodzieży Polskiej, a od r. 1925 dyrektora drukarni i księgarni wydawniczej Spółki Akcyjnej «Ostoja» w Poznaniu, po drugiej wojnie światowej dyrektora Państwowych Zakładów Graficznych w Zielonej Górze.

Po dwuletniej nauce w Prywatnej Szkole Przygotowawczej im. M. Kopernika w Poznaniu uczył się S. od r. 1923 w tamtejszym Gimnazjum św. Marii Magdaleny i w r. 1932 zdał maturę. Studiował na Wydz. Lekarskim Uniw. Pozn., gdzie otrzymał 9 VI 1938 dyplom lekarza. Od 30 IX 1938 do 19 III 1939 odbywał służbę wojskową w Szkole Podchorążych Rezerwy Sanitarnych w Warszawie, a następnie przez dwa miesiące w Szkole Pilotażu w Śnieciskach koło Środy Wpol. Pod koniec sierpnia 1939 został powołany do 3. Pułku Lotniczego w Poznaniu i wziął udział w kampanii wrześniowej jako lekarz podchorąży 32. Eskadry Liniowej; przeszedł szlak bojowy od Kalisza, przez Łódź i Radom, do Łucka. Dn. 19 IX 1939 ewakuował się z oddziałem na Węgry, gdzie był internowany w obozach wojskowych w Egerze i Bánréve. Po trzech miesiącach zbiegł; przez Jugosławię i Grecję dotarł do Marsylii. Od lutego do maja 1940 przebywał w Centrum Wyszkolenia Sanitarnego w Comburg w Bretanii. Po kapitulacji Francji w czerwcu t.r. został skierowany do Syrii, gdzie w Homs formowała się pod dowództwem gen. Stanisława Kopańskiego Brygada Strzelców Karpackich. S. dowodził tam kompanią ckm 1. p., a następnie kierował batalionowym punktem opatrunkowym. Od 3 X 1940 do 13 I 1941 w obozie Dikheila koło Aleksandrii sprawował opiekę sanitarną nad jeńcami włoskimi. Przeszedł szlak bojowy Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich, m.in. uczestniczył jako lekarz liniowy w walkach pod Tobrukiem (sierpień–grudzień 1941), gdzie 20 X 1941 awansował do stopnia podporucznika. Po włączeniu w maju 1942 Samodzielnej Brygady do 3. Dyw. Strzelców Karpackich służył jako zastępca dowódcy kompanii sanitarnej Brygady, a w okresie 2 IX 1942 – 7 VIII 1943 był odkomenderowany do 28. Szpitala Wojskowego w Mosulu. Gdy w czerwcu 1943 włączono 3. Dyw. do II Korpusu Polskiego, służył w okresie 21 XI 1943 – 8 V 1944 w jej kompanii sanitarnej; w tym czasie (1 III 1944) awansował do stopnia porucznika. Przeszedł kampanię włoską II Korpusu; uczestniczył w bitwie o Monte Cassino (11–18 V 1944) oraz w walkach pod Ankoną, Asyżem i Bolonią (do 21 IV 1945). Potem pracował w 7. Szpitalu Wojennym we Włoszech (do czerwca 1945), a następnie w 1. Ambulansie Polowym w Anglii. Dn. 13 V 1946 awansował do stopnia kapitana i do poł. r. 1947 pracował na oddziałach chirurgicznych, zakaźnych i skórnych szpitali brytyjskich i hinduskich.

Dn. 25 X 1947 wrócił S. do kraju i podjął pracę jako asystent w kierowanej przez Karola Jonschera Klinice Chorób Dziecięcych Uniw. Pozn. Niebawem uzyskał II st. specjalizacji z pediatrii. Przełożył z języka angielskiego pracę S. Z. Levine’a „Krwiaki pod oponą twardą u dzieci („Now. Lek.” R. 55: 1948 nr 17). Dn. 2 VII 1949 doktoryzował się na podstawie pracy Leczenie streptomycyną ostrych, pierwotnych postaci gruźlicy dziecięcej (tamże R. 56: 1949 nr 11), w której jako pierwszy w Polsce opublikował dane na ten temat. T.r. został adiunktem, po czym wraz z Kliniką przeszedł w r. 1950 do nowo utworzonej Akad. Med. w Poznaniu. Podczas epidemii choroby Heinego–Medina w r. 1951 zorganizował szpital zakaźny na 200 łóżek w budynku przy ul. Mickiewicza i kierował nim przez półtora roku. Wspólnie z Jonscherem, Teodorem Rafińskim i Krystyną Taszycką opracował oryginalną metodę leczenia choroby Heinego–Medina za pomocą szczepionki przeciw wściekliźnie (Leczenie stanów porażennych w chorobie HeinegoMedina szczepionką przeciw wściekliźnie, „Pediatria Pol.” T. 29: 1954 nr 11). Po powrocie do Kliniki prowadził od r. akad. 1953/4 wykłady z pediatrii i był w l. 1953–5 konsultantem (specjalistą) wojewódzkim w tym zakresie. W r. 1955 uzyskał tytuł naukowy docenta na podstawie pracy Znaczenie rozpoznawcze i rokownicze badań płynu mózgowo-rdzeniowego w gruźliczym zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych u dzieci („Pozn. Tow. Przyjaciół Nauk. Wydz. Lekarski. Prace Kom. Med. Doświadczalnej” T. 17: 1959 z. 2). Od marca do maja 1956 był oddelegowany do Białegostoku, gdzie kierował Katedrą i Kliniką Chorób Dzieci tamtejszej Akad. Med. Po powrocie do Poznania zorganizował w ramach Wojewódzkiego Szpitala Dziecięcego II Katedrę i Klinikę Chorób Dziecięcych Akad. Med. i objął jej kierownictwo. Równocześnie w l. 1958–67 pełnił obowiązki specjalisty w zakresie pediatrii na terenie woj. olsztyńskiego. Był także konsultantem naukowym sanatoriów przeciwgruźliczych dla dzieci w Ludwikowie i Kiekrzu pod Poznaniem. Zainicjował i przeprowadził pierwsze w Polsce masowe badania nad zaburzeniami aminokwasów u dzieci; ich wyniki opublikował wspólnie z Włodzimierzem Słowińskim w pracy Badania chromatograficzne aminokwasów płynu mózgowo-rdzeniowego u dzieci („Dni Kliniczne Pediatrów Pomorskich i Poznańskich w Bydgoszczy”, Bydgoszcz 1959, „Pediatria Pol.” T. 34: 1959 nr 10, osobno W. 1959). Razem z Mieczysławem Walczakiem i Jolantą Mikołajczyk ustalił zasady leczenia hormonalnego niezstąpionego jądra (Leczenie wnętrostwa gonadotropiną, „Endokrynologia Pol.” T. 13: 1962 nr 5) oraz wprowadził klasyfikację przedwczesnego dojrzewania płciowego (Przedwczesne dojrzewanie płciowe na materiale II Kliniki Chorób Dziecięcych, „IV Zjazd Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego”, P. 1962). W l. 1960–2 pełnił funkcję dziekana Wydz. Lekarskiego. W r. 1961 został członkiem PZPR, a także otrzymał tytuł profesora nadzwycz. Od 19 II 1962 do 15 VII 1964 był rektorem Akad. Med. W l. 1963–72 wchodził w skład Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego. W r. 1966 został mianowany profesorem zwycz. Za całokształt prac w zakresie endokrynologii dziecięcej otrzymał w r. 1966 nagrodę naukową m. Poznania. Przez ministra zdrowia i opieki społecznej został dwukrotnie (1968 i 1973) wyróżniony indywidualną nagrodą I st. Za prace w dziedzinie nefrologii dziecięcej otrzymał w r. 1973 od ministra zdrowia i opieki społecznej nagrodę zespołową I st. W l. 1968–9 był pełnomocnikiem ministra w działającym od r. 1968 Inst. Pediatrii w Krakowie.

W r. 1969 zorganizował S. Inst. Pediatrii w Poznaniu i objął jego dyrekcję. Postrzegając pediatrię jako medycynę wieku rozwojowego obejmującą okres od narodzin do osiemnastego roku życia, rozwinął tu badania w zakresie nefrologii, endokrynologii, kardiologii, hematologii i efobologii (medycyna wieku młodzieńczego); badał m.in. zaburzenia przemiany wodno-elektrolitowej ze szczególnym uwzględnieniem patofizjologii nerek. Równocześnie był w l. 1969–74 dyrektorem Państw. Szpitala Klinicznego nr 5 Akad. Med. Organizował konferencje i sympozja naukowe, a następnie redagował z nich materiały, m.in. „Okres dojrzewania. Konferencja naukowa Poznań 25–26 X 1968. Pamiętnik” (P. 1969), „Termoregulacja wieku dziecięcego. I Konferencja Naukowa Poznań 24–25 XI 1972” („Roczniki Akad. Med. w P.” T. 8: 1974), „I Pharmacologia clinica Polona. Materiały sympozjum farmakologii klinicznej Poznań 4–5 V 1973” (P. 1973) oraz „Okres dojrzewania. V konferencja naukowa Poznań 7–8 XII 1973. Pamiętnik” (P. 1974). Jako współautor i redaktor wydał kilka podręczników, m.in. Propedeutyka pediatrii (P. 1967, P. 1970), Rentgenodiagnostyka urologiczna wieku dziecięcego (W. 1972) i Endokrynologia kliniczna wieku rozwojowego (W. 1974). Przewodniczył komitetowi redakcyjnemu „Bibliografii zawartości poznańskich wydawnictw medycznych okresu międzywojennego 1919–1939” (P. 1970 I, W.–P. 1972 II). W ostatnich latach życia publikował w wydawanych przez poznańską Akad. Med. „Problemach Dydaktyki Medycznej” (od r. 1976 „Problemy Dydaktyki Medycznej i Wychowania”) artykuły dotyczące deontologii lekarskiej i dydaktyki medycyny, m.in. Dylematy etyczne w aspekcie postępu we współczesnej medycynie (1975 nr 3), Humanistyczne kryteria i prakseologiczne aspekty wartości nauczyciela medycyny (1977 nr 6), Problematyka moralna badań naukowych w medycynie (1980 nr 11). Ogółem ogłosił ok. 200 prac naukowych. Był promotorem 37 doktoratów oraz opiekunem 9 habilitacji; pod jego kierunkiem ponad stu lekarzy uzyskało specjalizację I i II st. w zakresie pediatrii.

S. był uznanym pediatrą, działającym w wielu gremiach naukowych. Od r. 1973 był członkiem Centralnej Komisji ds. Kadr Naukowych przy Prezesie Rady Ministrów, a w Poznaniu od r. 1975 pełnił funkcję specjalisty regionalnego w zakresie pediatrii i medycyny szkolnej. W uznaniu osiągnięć otrzymał 6 I 1975 tytuł doktora honoris causa poznańskiej Akad. Med. Od r. 1976 był członkiem rzeczywistym PAN. Przewodniczył Radzie Naukowej Szpitala – Pomnika Centrum Zdrowia Dziecka w Międzylesiu koło Warszawy, wchodził też w skład rad naukowych Min. Zdrowia i Opieki Społecznej oraz Inst. Matki Dziecka w Warszawie. Był członkiem Polskiego Tow. Lekarskiego, Polskiego Tow. Endokrynologicznego oraz Międzynarodowego i Polskiego Tow. Pediatrycznego (był jego wiceprezesem w l. 1970–7). Zmarł 24 VI 1980 w Poznaniu, został pochowany 27 VI w alei zasłużonych na cmentarzu Junikowskim. Był odznaczony m.in. dwukrotnie Krzyżem Walecznych (1944 i 1945), Krzyżem Monte Cassino, włoskim Croce al Merito di Guerra, brytyjskimi: 1939–1945 Star, Africa Star i Italy Star, Krzyżami Kawalerskim (1967) i Oficerskim (1974) Orderu Odrodzenia Polski, «Orderem Uśmiechu» (przez dzieci, 1974), Medalem KEN (1974) oraz Medalem im. M. Kopernika (1975); w r. 1980 otrzymał tytuł «Zasłużony Nauczyciel PRL».

S. był żonaty z Janiną Pęcherską (1917–1990), malarką. Małżeństwo adoptowało w r. 1961 syna, Andrzeja (ur. 1961).

Pośmiertnie opublikowano, zredagowane przez S-ego i Walczaka, piąte wydanie pracy zbiorowej „Zarys pediatrii: podręcznik dla studentów medycyny” (W. 1984). W r. 2003 zostały ogłoszone, opatrzone licznymi fotografiami, wspomnienia S-ego oraz jego dziennik z okresu drugiej wojny światowej pt. Moja wojna. Od Warty do Padu (26 VIII 1939 10 V 1945) (P.).

 

Absolwenci Gimnazjum i Liceum Świętej Marii Magdaleny w Poznaniu 1805–1950, Oprac. A. Białobłocki, P. 1995; Biogramy uczonych pol., VI cz. 2; Członkowie Polskiej Akademii Nauk. Informator, Wr. 1984; Poczet członków Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk 1857–2007, Red. A. Pihan-Kijasowa, P. 2008; Rozprawy na stopień doktora medycyny, stomatologii i farmacji w latach 1945–1952, Oprac. Z. Woźniewski, W. 1963; Słownik biograficzny zasłużonych pediatrów, W. 1990 z. 2 s. 171–3; Szkice do portretów przedstawicieli medycyny poznańskiej 1945–1985, Red. J. Hasik, R. K. Meissner, P. 1991; Śródka A., Uczeni polscy XIX–XX stulecia, W. 1989, IV; Wpol. Słown. Biogr. (dot. ojca); – Braniecki W., Dawne salony poznańskie. Rozmowy z malarką Janiną Szczepską, „Głos Wpol.” 1989 nr 12 (fot. żony); Hasik J., Juszczyk J., Dzieje Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Poznańskiego i Akademii Medycznej (1919–1979), P. 1979; Księga pamiątkowa 80-lecia Wydziału Lekarskiego w Poznaniu, Red. R. K. Meissner, P. 1991 s. 127–31; Okuszko K., Wiedza i serce, „Kur. Pol.” 1974 nr 110; Rola Z., Pediatra opiekun spolegliwy, „Głos Wpol.” 1977 nr 139 (fot.); Świtała T., Prof. Olech Szczepski rektor Akademii Medycznej, „Kron. M. Poznania” R. 30: 1962 nr 3 s. 85–8; Wojciechowska B., Kawaler słonecznego orderu, „Głos Wpol.” 1974 nr 129 (fot.); – Krawczyński M., Olech Szczepski (1914–1980). Wspomnienie w 25-tą rocznicę śmierci twórcy poznańskiej szkoły pediatrii, w cytatach jego wspomnień i rozważań etyczno-moralnych, „Fakty Akad. Med.” 2005 s. 11–12; Zakrzewski Z., Ulicami mojego Poznania, P. 2006 cz. 2 (dot. ojca); tenże, Wspominam Poznań, P. 1986 s. 304, 385, 408; – „Gaz. Wyborcza” wyd. pozn., dod. „Pyrania” 2002 nr z 11 V s. 21; – Nekrologi i wspomnienia pośmiertne z r. 1980: „Biul. Inform. Akad. Med. w P.” nr 1–2/15 s. 46–9 (M. Walczak), „Głos Wpol.” nr 140, 141, „Tyg. Powsz.” nr 40, „Życie Warszawy” nr 150, 151, 154; – Mater. Red. PSB: Ankieta Interpress, życiorys ojca S-ego oprac. przez Janusza Karwata; – Informacje Piotra Sudy z Kalisza i Antoniego Żurkowskiego z Łabiszyna.

Janusz Karwat

 

 
 

Chmura tagów

TAGI

Za pomocą tagów oznaczamy powiązania tematyczne postaci. Pozwalają one eksplorować serwis wg wybranych przez redakcję najważniejszych tematów dla danej postaci.

Polska Akademia Nauk, kampania wrześniowa 1939, Polska Zjednoczona Partia Robotnicza, Cmentarz Junikowski w Poznaniu, uniwersytet w Poznaniu, wspomnienia wojenne, internowanie na Węgrzech, Krzyż Walecznych x2, publikacje medyczne, przedostanie się do Francji, ucieczka z obozu internowania, Rada Główna Szkolnictwa Wyższego, Polskie Towarzystwo Lekarskie, kampania włoska 1943, bitwa o Monte Cassino 1944, bitwa o Bolonię 1945, żona - malarka, ordery włoskie, Brygada Strzelców Karpackich, Samodzielna Brygada Strzelców Karpackich, bitwa pod Tobrukiem 1941, Order Uśmiechu, podręczniki medyczne, Krzyż Monte Cassino, bitwa o Ankonę 1944, Gimnazjum Św. Marii Magdaleny w Poznaniu, ordery brytyjskie, Dywizja Strzelców Karpackich (3.), Korpus Polski (2.) na Zachodzie, Medal Komisji Edukacji Narodowej, Order Odrodzenia Polski (PRL, krzyż oficerski), Order Odrodzenia Polski (PRL, krzyż kawalerski), powrót do komunistycznej Polski, specjalizacja pediatryczna, kampania włoska 1944, ojciec - drukarz, ojciec - działacz narodowy, Polskie Towarzystwo Pediatryczne, dowodzenie kompanią ciężkich karabinów maszynowych, badania hematologiczne, tworzenie szpitali, ewakuacja na Węgry (II Wojna Światowa), dzieci - 1 syn (osób zm. 1951-2000), Medal im. Mikołaja Kopernika PAN, publikacje naukowe (ponad 200), doktorat medycyny, wykłady z pediatrii, Akademia Medyczna w Poznaniu, Rada Naukowa Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie, organizowanie sympozjów naukowych, praca w szpitalu wojennym, Pułk Lotniczy (3.) w Poznaniu, kierowanie szpitalem zakaźnym, asystentura na Uniwersytecie Poznańskim
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 

Chmura tagów

 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Edmund Dalbor

1869-10-30 - 1926-02-13
prymas Polski
 

Jan Karol Wróblewski

1871-10-23 - 1937-09-03
generał brygady WP
 

Władysław Grabowski

1883-06-01 - 1961-07-06
aktor teatralny
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Władysław Augustyn Kuflewski

1870-05-26 - 1945-10-23
chirurg
 

Jan Lorentowicz

1868-03-14 - 1940-01-15
krytyk literacki
 

Konstanty Rayski-Kietlicz

1868-03-14 - 1924-05-29
malarz
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.