INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
Biogram został opublikowany w latach 1992-1993 w XXXIV tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Rzepecki Onufry (1787–1831), podpułkownik i dowódca kompanii artylerii WP, powstaniec r. 1830/31. Ur. 7 IV we wsi Stojowice (pow. krakowski), był synem Kazimierza i Anny z Zawadzkich.

Dn. 25 V 1807 wstąpił R. jako prosty kanonier do artylerii pieszej armii powstającego Ks. Warsz., ale już następnego dnia awansował na stopień furiera (podoficera gospodarczego), 3 X t.r. – starszego sierżanta. W grudniu 1808 przydzielony został do kompanii artylerii konnej, z którą wziął udział w wojnie polsko-austriackiej r. 1809. Walczył pod Raszynem (19 IV), a następnie pod Pragą i Grochowem (25 IV). Awansował na podporucznika, a 1 I 1810 otrzymał Krzyż Złoty Virtuti Militari. Dn. 1 IV 1810 został R. umieszczony w stopniu porucznika 2. klasy w formowanym p. artylerii pieszej, 10 VII 1811 mianowany porucznikiem 1. klasy z przeznaczeniem do utworzonego batalionu posiłkowego artylerii, w którym otrzymał dowództwo jednej z ośmiu kompanii. Z batalionem tym, dowodzonym przez ppłk. Karola Dareta, R. w składzie polskiego V. korpusu walczył w kampanii rosyjskiej 1812 r. pod Możajskiem (5 i 7 IX) oraz pod Rożestwiennoje (18 X), a z odwrotu spod Moskwy wyprowadził wszystkie swoje działa. Przydzielony następnie do załogi Częstochowy, pod dowództwem płk. Antoniego Górskiego uczestniczył w oblężeniu twierdzy (25 III – 5 IV 1813).

W powstającej armii Król. Pol. został R. umieszczony 1 I 1815 w stopniu porucznika na tzw. reformie (bez przydziału służbowego) i skierowany do dep. kaliskiego, 10 VII 1816 przydzielony do Dyrekcji Artylerii z przeznaczeniem do biura komendanta materiałów artyleryjskich. Dn. 23 XI 1816 otrzymał przydział do 1. kompanii artylerii garnizonowej w twierdzy Modlin, pełniąc obowiązki zastępcy dowódcy kompanii. Dn. 7 IX 1818 przydzielony został do 1. kompanii pozycyjnej, dowodzonej przez ppłk. Jana Lepigé. Dn. 12 IV 1822 otrzymał awans na stopień kapitana 2. klasy, a 9 VI t.r. przeniesiony został do 2. kompanii pozycyjnej artylerii pieszej jako zastępca dowódcy ppłk. Franciszka Piętki. Dn. 24 V 1830 otrzymał znak honorowy za 20 lat pełnienia wzorowej służby oficerskiej.

Po wybuchu powstania w Warszawie, R., pod nieobecność ppłk. Piętki przebywającego w Lublinie, zatrzymał gen. Jana Malletskiego i por. Wiktora Łuszczewskiego, przybyłych ze stolicy do Puław w celu przygotowania przeprawy przez Wisłę dla wycofujących się wojsk w.ks. Konstantego. W celu udaremnienia przeprawy niszczył środki przewozowe i ściągał je na prawy brzeg rzeki. Następnie kompania R-ego dołączyła do brygady gen. Franciszka Morawskiego idącej z Lublina i pod jej osłoną pomaszerowała pod Warszawę. R. stał z kompanią w Siennicy a następnie w Cegłowie. Dn. 24 I 1831 R. został przeznaczony na dowódcę 2. kompanii artylerii rezerwowej przemianowanej na 4. kompanię pozycyjną artylerii pieszej i przydzielonej 26 I do 1. brygady 3. dyw. piechoty płk. Jana Skrzyneckiego. Przed rozpoczęciem działań wojennych R. otrzymał 6 II awans na stopień kapitana 1. klasy. Walczył ze swą kompanią 19 II w bitwie pod Wawrem, a w chwili rozpoczęcia bitwy grochowskiej (25 II) znajdował się na prawym skrzydle 3. dyw. przy szosie brzeskiej, na styku 4. dyw. piechoty gen. Piotra Szembeka, a następnie prowadził ostrzał nacierających wojsk rosyjskich. Pod koniec bitwy kompania R-ego przerwała ogień wobec braku pocisków i to w momencie, kiedy szarża kawalerii rosyjskiej wyszła na szosę i uderzyła na jego kompanię. Po krótkiej walce wręcz atak rosyjski poszedł w głąb pozycji polskich, a kompania w nieładzie i pośpiechu wycofała się pod wały praskie. Straty jej były bardzo duże, jednakże ubytki ludzi i koni zostały szybko uzupełnione. Dn. 1 III R. awansował na stopień majora, 7 III przeniesiony został z kompanią do 4. dyw. piechoty. W dn. 21–29 III kompania R-ego osłaniała brzeg Wisły na odcinku od ujścia Pilicy do ujścia Wieprza i dopiero 1 IV przybyła na Pragę i dalej pod Miłosnę. Gdy 4. dyw. pod naporem nieprzyjaciela wycofała się pod Kałuszyn, a stąd do Brzózego koło Mińska, kompania R-ego wchodząc ze swą dywizją w skład korpusu gen. Jana Umińskiego, osłaniającego operacje głównych sił polskich oraz Warszawę, znalazła się w bitwie pod Jędrzejowem (13 V). Wg relacji dowódcy brygady gen. Walentego Andrychiewicza «sławna bateria ciężka majora Rzepeckiego uporczywie walczyła z całą potęgą przeciwnika, przy czym 240 kul, 100 granatów i kilkanaście kartaczowych strzałów wydała» („Dzien. Powsz. Krajowy” nr 134 – dodatek). R. wziął udział w niefortunnej wyprawie łysobyckiej przeciwko korpusowi gen. T. Rüdigera. W czasie spotkania 9 VIII pod Bolimowem delegacji sejmowej z generalicją i dowódcami jednostek wojskowych, R. uchylił się od osądzenia działań naczelnego wodza, zapewnił w imieniu swej kompanii o gotowości wykonania otrzymanych zadań. W odwrocie wojsk polskich znad Bzury w kierunku Warszawy 16 VIII R. osłaniał pod Błoniem marsz 6. dyw. piechoty gen. Juliana Bielińskiego w kierunku Ołtarzewa. Przed rozpoczęciem bitwy warszawskiej stan kompanii R-ego wchodzącej wraz z 4. dyw. piechoty w skład I. korpusu powiększony został do 10 dział pozycyjnych. Walczyła ona na lewym skrzydle wojsk polskich broniących Warszawy, ale już przy pierwszym ataku nieprzyjaciela rano 6 IX został R. ciężko ranny, tracąc nogę od kuli armatniej. Przekazał wówczas dowództwo nad kompanią por. Antoniemu Chajęckiemu. Po kapitulacji miasta podążył w powozie za wycofującym się wojskiem polskim do Modlina, gdzie 14 IX 1831 odznaczony został Krzyżem Kawalerskim Virtuti Militari. Na skutek pogarszającego się stanu zdrowia powrócił do Warszawy i zgłosił się do pozostałych w mieście biur Komisji Rządowej Wojny, ponawiając przysięgę homagialną. Zmarł niebawem w Nowym Dworze koło Modlina (wg K. Rzepeckiego).

Rodziny R. nie założył.

 

Pol. Enc. Szlach., X; Uruski, XV; Łoza, Legia Honorowa; Księga Pamiątkowa w 50-letnią rocznicę powstania roku 1830 zawierająca spis imienny … krzyżem wojskowym „Virtuti Militari” ozdobionych, Lw. 1881; Lista imienna generałów, oficerów wyższych i niższych oraz urzędników wojskowych, tak w służbie będących, jak i dymisjonowanych Znakiem Honorowym zaszczyconych, W. 1830; – Callier E., Bitwy i potyczki stoczone przez wojsko polskie w roku 1831, P. 1887; Gembarzewski B., Artyleria polska w dobie powstania listopadowego, „Przegl. Artyleryjski” R. 16: 1938 z. 9 s. 981; tenże, Rodowody pułków polskich i oddziałów równorzędnych od r. 1717 do r. 1831, W. 1925 s. 93; tenże, Wojsko Pol. 1807–14; tenże, Wojsko Pol. 1815–30; Kontek S., Odwrót w. ks. Konstantego z Warszawy i rozbrojenie pozostałych w Królestwie oddziałów rosyjskich, w: Studia z dziejów Warszawy 1830–1831, W. 1937; Kozolubski J., Piechota w obronie Warszawy (6–7 IX 1831), „Przegl. Piechoty” R. 5: 1932 z. 1 s. 66, z. 2 s. 49; Łoś R., Artyleria Królestwa Polskiego 1815–1831, W. 1969; Mierosławski L., Bitwa warszawska w dniu 6 i 7 września 1831 r., P. 1888 s. 42, 124, 132–42, 144; tenże, Rozbiór krytyczny kampanii 1831 roku, Paryż 1845 s. 532, 535–6, 551–2; Rzepecki K., Pułk czwarty 1830–1831, P. 1923; – Barzykowski, Hist. powstania, II–III; Diariusz Sejmu z r. 1830–1831, Kr. 1912 VI; Klemensowski M., Materiały do historii szturmu Warszawy w dniach 6-tym i 7-ym września 1831 r., „Bellona” R. 2: 1919 z. 10 s. 783–4; [Nieszokoć W.], Nieznana relacja kapitana… o udziale artylerii w bitwie Grochowskiej w roku 1831, W. 1938 s. 11–12; [Prądzyński I.], Pamiętnik generała…, Kr. 1909 I–II, IV; Roczniki Wojskowe Królestwa Polskiego 1817–30 (W.); Rozkazy dzienne Naczelnego Wodza 1815–31 (W.); [Umiński J.], Relation de l’attaque de Varsovie dans les journées de 6 et 7 septembre 1831, Paris 1832 s. 17; Źródła do dziejów wojny polsko-rosyjskiej 1830–1831 r., W. 1931–5 I–IV; – „Dzien. Narod.” 1841 nr 23; „Dzien. Powsz. Krajowy” 1831 nr 56, 134, 197, 259; „Gaz. Warsz.” 1816 nr 57, 97, 1818 nr 73, 1822 nr 62; – AGAD: Akty KRW rkp. 60 II poz. 326, rkp. 69c s. 60–1, rkp. 349 k. 7–10, rkp. 477 k. 81, rkp. 478 k. 65; B. Pol. w Paryżu: rkp. 397 s. 10–11; – Kuszel F. S., Przypomnienia z mojego życia (rkp. w posiadaniu rodziny); – Łoza S., Virtuti Militari 1792–1819, W. 1953 (mszp. w posiadaniu Z. Zacharewicza); – Kartoteka oficerów WP 1815–1831 Zbigniewa Zacharewicza z Kr.

Zbigniew Zacharewicz

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 
 
 

Józef Maria Grassi

1757-04-22 - 1838-01-07
malarz
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Antonio Corazzi

1792-12-17 - 1877-04-28
architekt
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.