INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Paweł Sokoliński (Drucki Sokoliński)  

 
 
Biogram został opublikowany w latach 2000-2001 w XL tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Sokoliński (Drucki Sokoliński) Paweł, kniaź (zm. ok. 1575), rotmistrz jazdy lit., podkomorzy witebski i jednocześnie marszałek orszański. Był synem Jurija, dworzanina hospodarskiego, i Hanny, znanej bardziej pod późniejszym imieniem zakonnym Azafii (Agafii?), młodszym zapewne bratem Tymofieja (zob.).

Karierę publiczną rozpoczął S. prawdopodobnie od służby na dworze woj. połockiego, następnie kaszt. trockiego Piotra Stanisławowicza Kiszki. Wspólnie z bratem Tymofiejem uczestniczył w l. 1532–48 w różnych procesach o utrzymanie ich własnego dziedzictwa oraz całego rodu kniaziów Druckich. W r. 1552 posiadał w woj. połockim dwór Babco (Babcza) oraz sioła Charkowicze i Bieszenkowicze, a ponadto dwór Milkowicze, na którym było zapisane dożywocie jego matki będącej wówczas mniszką (czernicą). Z tych dóbr na wypadek wojny zobowiązany był wystawić dwa konie. S. zajmował wysoką pozycję wśród szlachty ruskiej północno-wschodnich obszarów W. Ks. Lit., co ułatwiało mu związki klientalne z kolejnymi wojewodami witebskimi. Już 18 XI 1545 występował w Witebsku w charakterze namiestnika lub sprawcy tamtejszego wojewody Stanisława Piotrowicza Kiszki. Dn. 2 IX 1551 wymieniony został pośród czołowych panów i kniaziów ziemi witebskiej, ale bez żadnego tytułu. W styczniu i lutym 1556 jako dworzanin królewski uczestniczył w poselstwie lit. do Moskwy, na czele którego stał świeżo wówczas mianowany woj. witebski Stefan Zbaraski. Po uzgodnieniu rozejmu na kolejne sześć lat, wraz z innym członkiem misji, sekretarzem królewskim Wencławem Mikołajewiczem z Mejszagoły, wyznaczony został do spisania «gramot» rozejmowych.

Zapewne od czasu tego poselstwa, lub, co bardziej prawdopodobne, jeszcze przed wyjazdem do Moskwy w r. 1555 rozpoczął S. służbę u woj. witebskiego S. Zbaraskiego. W końcu grudnia 1556 był już jego namiestnikiem w Witebsku, funkcję tę sprawował jeszcze w październiku 1561. We wrześniu 1562, po wygaśnięciu rozejmu, w sytuacji rozszerzającego się na pogranicze litewsko-moskiewskie konfliktu z Iwanem Groźnym, otrzymał list przypowiedni na zaciąg roty jezdnej. Jako rotmistrz dwustukonnej roty występował także w r. 1568, ale nie zawsze dowodził nią bezpośrednio. Podczas bitwy pod Suszą w lipcu 1567 komendę nad jego rotą sprawował kniaź Borys Łukomski (wg błędnej jak się wydaje informacji, rozpowszechnionej przez Krzysztofa Warszewickiego, już wówczas przypisywano tę rotę synowi S-ego Jerzemu). Niewątpliwie rota S-ego uczestniczyła w prowadzonych przez hetmana dwornego lit. Romana Sanguszkę kampaniach 1567 i 1568 r. przeciwko Moskwie na odcinku witebsko-połockim frontu, choć i później jeszcze znajdujemy o niej wzmianki w źródłach. Do obozu wojskowego pod Radoszkowicami jesienią 1567 wystawił S. 10 jezdnych i 5 pieszych żołnierzy ze swoich dóbr leżących w pow. orszańskim, które nie uległy zniszczeniu i nie zostały zajęte przez Moskwę. Wówczas to, po zjeździe stanów lit. w Lebiedziowie, wydano mu asekuracje na wypłatę jego rocie zaległego żołdu za dotychczasową służbę, w sumie na 2 400 kop gr. lit. Wg świadectwa hetmana w. lit. Hrehorego Chodkiewicza dopiero latem 1568 S., zajęty przygotowaniami do polsko-litewskiego sejmu w Lublinie – «buduči zatrudnenyj pilnymi potrebami svoimi, z kotorymi rokov sudovych povetovych i sojmu spolnogo Korune z Litvoju zložonogo operti sja musit» – «zlecił» ową rotę synowi. Prawdopodobnie był posłem królewskim na sejmik witebski przed wspólnym sejmem w Lublinie albo przygotowywał się nawet do funkcji posła na ów sejm.

W początku 1566 r. otrzymał S. jako pierwszy z kolei nominację na podkomorstwo witebskie. W t.r. dwukrotnie, mianowicie wiosną, przed sejmem zwołanym do Brześcia Lit. oraz w listopadzie, przed sejmem zwołanym do Grodna, pełnił funkcję posła królewskiego na sejmik witebski. Podczas sejmu grodzieńskiego w lipcu 1568 wspólnie z bratem Tymofiejem i braćmi stryjecznymi Bohdanem i Andrianem (Andrzejem) prosił o nadanie dóbr na Litwie ze względu na całkowite zniszczenie majątków ruskich przez wojska własne i obce. Pod koniec sejmu lubelskiego w r. 1569 Zygmunt August wyznaczył go jako przedstawiciela ziemi połockiej w skład komisji do poprawy II Statutu Lit. S. nie był wszakże posłem podczas drugiej części sejmu lubelskiego, na której doprowadzono do skutku unię polsko-litewską, choć czasami przypisuje mu się tę funkcję. Dn. 6 IX t.r. otrzymał przywilej na urząd marszałka pow. orszańskiego i sprawował go jednocześnie z podkomorstwem witebskim. Podczas bezkrólewia po śmierci Zygmunta Augusta, w październiku 1573, uczestniczył w wileńskim zjeździe stanów lit., na którym debatowano nad sytuacją kraju wobec opóźniającego się przyjazdu Henryka Walezego.

Za zasługi wojskowe S. otrzymał 16 IX 1565 nadanie dóbr lennych Łuhinowicze i Rubież (woj. połockie). W r. 1567 należała do niego część Sokolina (Sokolni) i Ulianowszczyzna (pow. orszański) oraz Semotinicze (woj. witebskie). Posiadał również kamienicę w Wilnie, do której rościł prawo także kniaź Lew Sanguszko Koszyrski. Ponadto trzymał w opiece majętność Orewę (pow. orszański), należącą do dzieci zmarłego kniazia Hrehorego Burnewskiego. Większość jego dóbr była w l. sześćdziesiątych spustoszona na skutek działań wojennych, bądź nawet zajęta przez wojska moskiewskie, m.in. Babco (Babcza), Uroda, Swecza, Jezenica, Miłkowicze i Bieszenkowicze (woj. połockie), Dreczyłuki (woj. witebskie) oraz Hory (pow. orszański).

S. był wychowany w tradycyjnym dla swojej rodziny wyznaniu prawosławnym. Wspólnie z bratem stryjecznym Michałem Wasilewiczem nadał ziemię z ludźmi na Urodzie dla monasteru p. wezw. św. Borysa i Hleba w Połocku. Potem, zapewne pod wpływem bliskich związków ze Stefanem Zbaraskim, przyjął konfesję kalwińską. W r. 1571 zapisał swoim współwyznawcom plac z ogrodem na terenie niższego zamku w Witebsku, na którym to placu zbudowano zbór. Zmarł ok. r. 1575, gdyż w listopadzie 1576 podkomorzym witebskim był już jego syn Jerzy, natomiast 26 II 1578 nominację na marszałkostwo orszańskie po jego śmierci otrzymał brat Tymofiej.

S. był dwukrotnie żonaty. Pierwsza żona (nieznana z imienia) była prawdopodobnie siostrą Wasylisy Lwowny, żony jego brata stryjecznego Bohdana Andrejewicza. Miał z nią jedynego syna Jerzego (zob.). W r. 1568 ożenił się ponownie z Anną (Hanną), córką kniazia Romana Druckiego Lubeckiego, wówczas już trzykrotną wdową, ostatnio po Mikołaju Ościku, przyrodnim bracie woj. mścisławskiego Jerzego Ościka (zob.).

 

Boniecki, Poczet rodów; Niesiecki; Merczyng, Zbory i senatorowie, s. 102; Wolff, Kniaziowie lit.-rus., s. 467; tenże, Senatorowie W. Ks. Lit.; – Lappo I. I., Litovskij Statut 1588 goda, Kaunas 1934 I cz. 1; tenże, Velikoje Kniažestvo Litovskoe vo vtoroj polovine XVI stoletija. Litovsko-russkij povet i jego sejmik, Juriev 1911; tenże, Velikoe Kniažestvo Litovskoe za vremja ot zaklučenija Lublinskoj unii do smerti Stefana Batorija (1569–1586), S.-Pet. 1901; Lubavskij M., Litovsko-russkij sejm, Moskva 1901; Arch. Sanguszków, VII; Diariusz poselstwa polskiego do Francji po Henryka Walezego w 1573 r., Wyd. A. Przyboś, R. Żelewski, Wr. 1963 s. 294; Dokumenty Moskovskogo archiva Ministerstva justicii, Moskva 1897 I 485–94; Istoriko-juridičeskije Materialy, Vitebsk 1871 – 1890 II 312, XX 71, 73–7; Lietuvos Metrika (1553–1567), Wyd. A. Baliulis, Vil. 1996 VII; Monumenta Reformationis Polonicae et Lithuanicae, z. 1: Zabytki z wieku XVI, Wil. 1911 (z błędnym tytułem ciwuna i horodniczego trockiego); Pamjatniki diplomatičeskich snošenij Moskovskogo gosudarstva s polsko-litovskim, Wyd. G. F. Karpov, S. Pet. 1887 II; Pamjatniki istorii Vostočnoj Evropy, T. 2: Vypiska iz Posolskich knig, T. 3: Dokumenty Livonskoj vojny, Moskva-W. 1997–8; Pamjatniki izdannye vremennoju Kommisjeju dla razbora drevnich aktov, Kiev 1848 I otdeł 2, s. 9; Russkaja istoričeskaja biblioteka, Juriev 1914 XXX 517, Piotrograd 1915 XXXIII kol. 476; Script. Rer. Pol., V 226–7; Stryjkowski, Kronika pol., s. 416; Vol. leg., II; Warszewicki K., Caesarum, regum et principum […] vitarum parallelarum, Cracoviae 1603 s. 148; – AGAD: Transkrypcje Metryki Lit. nr 201 s. 558–559, 599–609, 610–613, nr 210 s. 886–890, nr 212 s. 61–62, nr 216 s. 1224–1226; B. Czart.: rkp. 1352 (Herbarz W. Kojałowicza z r. 1658) s. 296 (mylony z synem Jerzym); Lietuvos Mokslų Akademijos Centrinės bibliotekos rankraštynas w Wil.: F. 16–35 k. 19, F. 16–42 k. 20v., 200; Rossijskij gosudarstvennyj archiv drevnich aktov v Moskwie: F. 389 (Metryka Lit.) nr 47 k. 45, nr 48 k. 325, nr 59 k. 73v., nr 529 k. 151v., 160, nr 531 k. 42, 44, 45.

Henryk Lulewicz

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 

Postaci powiązane

   
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Zygmunt I Stary

1467-01-01 - 1548-04-01
król Polski
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.