Paweł (właściwie Paszko), zwany Złodziej, z Pilchowic i Biskupic h. Niesobia (zm. 1403), kasztelan biecki. Pochodził z Pilchowic, położonych w księstwie raciborskim; jego ojcem był, być może, Marek z Pilchowic, zwany Złodziej, a bratem – Marek (zm. 1395), kanonik krakowski i pleban w Przemankowie (Przemykowie). Przed r. 1365 P. przeszedł na służbę do Kazimierza Wielkiego, któremu jesienią t. r. towarzyszył w podróży do Wielkopolski. Nie wiadomo, czy sam Kazimierz mianował go kasztelanem bieckim po śmierci Pawła z Bogorii, gdyż P. jeszcze 4 XI 1370 świadkował na zapisie testamentowym króla dla dworzanina Peterlina Bruna ze Żmigrodu bez żadnej godności, ale wymieniono go przed podskarbim Dymitrem. Z tytułem kasztelana bieckiego P. został poświadczony dopiero 9 III 1377 na wiecu w Wiślicy, nie da się zatem przyjąć za pewne, że objął ten urząd bezpośrednio po Pawle z Bogorii. W każdym bądź razie P. należał w l. 1365–70 do zaufanych współpracowników Kazimierza, który przed śmiercią nadał mu w testamencie (wiadomość podana przez Jana z Czarnkowa) wsie: Niekłań w pow. opoczyńskim i nie zidentyfikowaną «Metst’dam». W l. 1372–8 P. przebywał w otoczeniu sprawującego rządy namiestnicze Władysława Opolczyka i najpewniej brał udział w jego wyprawie na Litwę w lecie 1377. Po zniesieniu namiestnictwa Opolczyka i przybyciu Elżbiety do Polski P. związał się z Andegawenami, występując często w otoczeniu Elżbiety i Ludwika Węgierskiego i świadkując na ich dokumentach, wystawionych w Polsce. P. poparł elekcję Jadwigi, a następnie brał udział w działaniach dyplomatycznych, zmierzających do wprowadzenia na tron polski Władysława Jagiełły i unii Polski z Litwą. Od r. 1386 P. przebywał często na dworze Jagiełły i towarzyszył mu parokrotnie w objazdach po kraju. Np. w r. 1391 przebywał z królem w Wielkopolsce, zasiadając w królewskim sądzie nadwornym, odprawianym w Poznaniu. Jesienią t. r. bawił w Krakowie, świadkując na akcie zamiany dóbr między księciem opawskim i raciborskim Janem a biskupem krakowskim, a także na dokumentach Jagiełły i Jadwigi dla Spytka z Melsztyna. P. brał udział w roczkach sądu ziemskiego krakowskiego, odprawianych w Bieczu i Czchowie. W r. 1402 uczestniczył w wiecu generalnym krakowskim.
W księstwie raciborskim P. dziedziczył tylko Pilchowice i dopiero w Małopolsce rozpoczął gromadzić dobra ziemskie. Udzielał pożyczek, brał dobra w zastaw i dzierżawę. Przed r. 1389 wszedł w posiadanie Biskupic koło Melsztyna (pisał się odtąd z tej wsi) i Piekar w pow. proszowskim. Za zasługi uzyskał od Władysława Jagiełły zapisy na Przegini (w r. 1402 zastawiał tę wieś za 140 grzywien) i Glinnikach Polskim i Niemieckim oraz dostał w dzierżawę wieś Przyborów. W r. 1389 wziął w zastaw od Paszka z Łazan za 80 grzywien część wsi Łazany, a w dzierżawę Sławkowice. W r. 1399 pisał się jako dziedzic Kościelca (miał tam część) i sąsiedniej wsi Piekary; dobra te wniosła mu w posagu żona, pochodząca z rodu Lubowlitów. Posiadał także dom w Krakowie. P. zmarł w r. 1403, po 13 VI.
Z nie znaną nam z imienia żoną P. miał córkę Świętochnę, 1. v. żonę Mikołaja Puszcza ze Sprowy, sędziego ziemskiego krakowskiego, 2. v. Marcina z Wrocimowic (zob.), oraz synów: Pawła z Biskupic (zob.) i Pełkę (zm. przed r. 1415), który miał synów: Lacława i Wierzbiętę (ten dał początek rodzinie Piekarskich Niesobitów).
Boniecki, I 271; Fedorowicz, Dostojnicy i urzędnicy, s. 35; – Kozierowski S., Obce rycerstwo w Wielkopolsce w XIII–XVI wieku, P. 1929 s. 70–1; Krzepela J., Rozsiedlenie rodów ziemiańskich w Małopolsce, Kr. 1915 I; – Akta grodz. i ziem., III (w nr 25 i 26 błędnie jako kasztelan czchowski); Die ältesten grosspolnischen Grodbücher, Wyd. J. Lekszycki, Leipzig 1887 I; Arch. Kom. Prawn. AU, Kr. 1907 VIII cz. 1; Dokumenty sądu ziemskiego krakowskiego, 1302–1453, Wr. 1971; Kod. katedry krak., II; Kod. Mpol., I, III, IV; Kod. Wpol., III; Mon. Pol. Hist., II 635, 934; Najst. księgi m. Kr., II 143; Starod. Prawa Pol. Pomn., VIII nr 4641, 5024, 6370–71, 6757, 6774, 7826, 8431, 8437–39, 8501, 9064, 9122, 9230, 9798, 10144, 10196 uw. 92, 158, 197, 229, 242, 245, 290, 293, 296, 314, 326, 332, II nr 161, 578,. 623, 823, 878, 913, 1020; Zbiór dok. mpol., I nr 154, VI nr 1552, 1612; – Arch. Państw. w Kr.: Terr. Crac., t. 3 s. 467, Terr. Czchov., t. 1. s. 26, 30, 40, 44, 48.
Franciszek Sikora