Michael (Michaelis, Michel) Piotr (ok. 1660–1709), nauczyciel języka polskiego w Gdańsku, autor podręcznika do tego przedmiotu i wierszowanych utworów okolicznościowych. Ur. w Królewcu, gdzie w semestrze letn. 4 VI 1681 zapisał się na studia uniwersyteckie. W r. 1696 otrzymał ze strony Kolegium Szkolnego (Collegium Scholarchale) w Gdańsku propozycję objęcia stanowiska lektora języka polskiego w Gimnazjum Akademickim. Na urząd ten (jako «praeceptor linguae Polonicae») został M. wprowadzony 26 VII 1696 i przez dwa lata pełnił te obowiązki wraz z Danielem Schellerem, a od r. 1698 sam. Prowadzone przez niego zajęcia nie były ogłaszane w drukowanym spisie wykładów Gimnazjum Akademickiego („Catalogus lectionum”). M. opracował podręcznik do nauki języka polskiego i opublikował go w r. 1698, pt. Der richtige Wegweiser, oder eine gründliche Anleitung zur Polnischen Sprache… (Tor.). Pracę swą zadedykował M. prezydującemu burmistrzowi i zarazem burgrabiemu królewskiemu w Gdańsku Janowi Ernestowi Schmiedenowi oraz 18 członkom Rady Miejskiej. W przedmowie wyraził przekonanie, że książka ta, napisana dla potrzeb miłośników języka polskiego, przyniesie pożytek i korzyść uczącym się tego przedmiotu.
Książka M-a, licząca 568 stron druku, należała do najobszerniejszych i zarazem najbardziej kompletnych podręczników do nauczania języka polskiego, używanych w dawnym Gdańsku. Zawarł w niej bowiem autor wykład gramatyki wraz z ortografią, rozmówki niemiecko-polskie na różne aktualne, codzienne tematy, słowniczek niemiecko-polski, a dla przysłówków, spójników i wykrzykników, też w układzie polsko-niemieckim, zbiór sentencji i przysłów polskich wraz z odpowiednikami niemieckimi oraz wzory listów na różne popularne okazje. W ogólnej koncepcji tego podręcznika szedł M. torem wypracowanym nieco wcześniej w Gańsku przez Jana Karola z Jasienicy Woynę („Kleiner Lustgarten”, Gd. 1693), a przy układaniu rozmówek kierował się bardzo popularnym w tym mieście zbiorem dialogów pióra Mikołaja Volckmara („Vierzig Dialogi”, 1. wyd. Gd. 1608). Podobnie jak inni lektorzy języka polskiego w Gdańsku, również M. pisywał drobne utwory okolicznościowe, związane tematycznie z różnymi wydarzeniami w życiu rodzin patrycjuszowskich w Gdańsku. Z tego zakresu znany jest tylko jeden jego utwór, mianowicie Applausus nuptialis, cum … dominus Joannes Ernestus Schmieden … filiae suae … Adelgundae matrimonii nexu adjungeret … Joh. Gothofredum a Diesseldorf… die 2 Junii Anno 1699 (Gd. 1699). W dwóch wierszach, łacińskim i polskim, składał on życzenia ślubne inspektorowi Gimnazjum Akademickiego Janowi Gotfrydowi Diesseldorffowi i córce burmistrza gdańskiego Adelgundzie Schmieden. W zachowanych źródłach brak informacji z zakresu stosunków rodzinnych i życia osobistego M-a. Zmarł w Gdańsku w r. 1709.
Estreicher; – Faber W., Die polnische Sprache im Danziger Schul- und Kirchenwesen von der Reformation bis zum Weltkrieg, „Zeitschr. d. Westpreuss. Gesch.-Vereins” H. 70: 1930 s. 116; Löschin G., Geschichte Danzigs, Th. 2, Danzig 1823 s. 79; Pniewski W., Język polski w dawnych szkołach gdańskich, Gd. 1938 s. 119; – Matrikel d. Albertus Univ. zu Königsberg, II 123; Praetorius E., Danziger Lehrer Gedächtniss, Danzig 1760 s. 80; Schott A., Analecta ad Athenas Gedanenses, Acta jubilaei secundi Gymnasii Gedanensis, Gd. 1758 s. 226; – WAP w Gd.: rkp. 300, 42/94.
Zbigniew Nowak